Tấm ảnh tư liệu của cựu quân nhân Mỹ thể hiện khu vực có tấm biển màu đen ghi mộ tập thể của chiến sĩ giải phóng quân hi sinh ngày mùng 2 Tết Mậu Thân - Ảnh: XUÂN THẮNG

Mới đây, khi cùng Quân khu 7 và Bộ chỉ huy quân sự tỉnh Đồng Nai đến hiện trường tìm hiểu vụ việc, ông Thắng phát hiện khu vực nghi ngờ có khu mộ tập thể đang được đào bới thi công nên rất lo.

“Tôi hi vọng các cơ quan chức năng chỉ đạo tạm dừng công trình này một thời gian ngắn, đồng thời khẩn trương tìm kiếm để xác định có hay không khu mộ tập thể rất lớn ở bên dưới” - ông Thắng nói.

Từ thông tin trên mạng

Ông Nguyễn Xuân Thắng (thành viên nổi tiếng của diễn đàn VMH Online - lịch sử quân sự Việt Nam) là người đầu tiên phát hiện thông tin nghi vấn có nhiều hơn một ngôi mộ tập thể trong sân bay Tân Sơn Nhất khoảng 10 năm trước.

Đó là một bức ảnh trắng đen có dòng chữ trên tấm biển màu trắng khá lớn: “Nơi đây an nghỉ những chiến sĩ đêm mồng 1 Tết Mậu Thân. Linh thiêng xin các bạn hãy giúp cho xứ Việt Nam thân yêu của chúng ta mau thái bình”.

Đây là hố chôn thứ nhất, đã được cải táng năm 1995 với 181 hài cốt liệt sĩ

Những thông tin kèm theo bức ảnh này có nội dung: ngôi mộ có 157 thi thể bộ đội, vị trí nằm ở khu vực đầu phía tây khu vực sân bay Tân Sơn Nhất, giữa hai đường taxiway (đường lăn). Người Mỹ dùng máy ủi đào một đường hào rộng, sâu để chôn cất các thi thể, sau đó phủ đất lên.

Sau đó ông Thắng lại phát hiện một bức ảnh có nội dung gần tương tự như bức ảnh trước. Bức ảnh này có một chi tiết rất đặc biệt là “mùng hai” (ảnh trước ghi “mồng 1”).

Nguyên văn nội dung tấm biển này là: “Nơi đây yên nghỉ các chiến sĩ tử trận ngày mùng hai Tết Mậu Thân năm 1968...”. Có thông tin từ phía Mỹ chưa được kiểm chứng nói rằng ở ngôi mộ thứ hai này có khoảng 600 hài cốt.

Bức ảnh ghi rõ nơi chôn cất các chiến sĩ bộ đội hi sinh mùng 2 Tết Mậu Thân - Ảnh: Cựu binh Mỹ David Cave

Từ các dữ liệu thu thập được, nhóm của ông Thắng nghi ngờ trong khu vực sân bay Tân Sơn Nhất có ít nhất hai khu mộ tập thể của bộ đội ta. 

Khu mộ tập thể thứ nhất đã được TP.HCM tìm thấy và đưa 181 bộ hài cốt về cải táng tại Nghĩa trang liệt sĩ thành phố vào năm 1995.

Tuy nhiên, thông tin về ngôi mộ thứ hai như bức ảnh mà ông Thắng tìm thấy có số lượng hài cốt nhiều hơn thì đến nay chưa có cơ quan nào xác nhận.

Ông hi vọng “thông tin này sai, nhưng nếu đó là sự thật mà chúng ta không làm gì, không tìm kiếm một cách nghiêm túc thì chúng ta - những người biết thông tin này - sẽ có lỗi rất lớn với các anh cũng như gia đình, người thân các anh”.

Khu vực có tấm biển màu đen (khoanh tròn) ghi mộ tập thể của bộ đội hi sinh ngày mùng 2 Tết Mậu Thân do cựu quân nhân Mỹ chụp - Ảnh: Tư liệu của XUÂN THẮNG

Cuộc tìm kiếm công phu

Để xác minh thông tin có 1 hay 2 ngôi mộ tập thể, nhóm của ông Thắng đã cất công tìm kiếm, lục tung các dữ liệu cũ trên mạng Internet, các tài liệu lịch sử và kết nối với các cựu quân nhân Mỹ, những người có lưu giữ các hình ảnh này.

Ông Thắng đưa ra ảnh vệ tinh sân bay Tân Sơn Nhất vào thời điểm 1-2-1968, 14-2-1968 và nhiều bức vẽ, sơ đồ sân bay Tân Sơn Nhất có đánh dấu hố chôn tập thể 157 chiến sĩ hi sinh ngày 31-1 do cựu đại tá Mỹ Martin Stone chia sẻ.

Đặc biệt nhất là bức ảnh do cựu quân nhân Mỹ David Cave chụp đầu phía tây sân bay Tân Sơn Nhất từ máy bay Boeing 707 khi đang cất cánh trên đường băng 07L-25R.

Ông David Cave kể đã chụp bức ảnh này khi đang ngồi trên máy bay trở về Mỹ sau khi hết hạn quân dịch.

Thời điểm chụp là sau Tết Mậu Thân 1968. Trong ảnh thấy rõ máy ủi và rãnh đào hình vòng cung ở hướng 4-5g.

“Ông David Cave cũng xác nhận bên dưới sân bay có khu mộ tập thể chôn bộ đội Việt Nam hi sinh trong trận Tết Mậu Thân” - ông T., một người trong nhóm ông Thắng, cho biết.

“Vài năm trước, một cựu quân nhân người Mỹ có nói với tôi rằng ở phía tây sân bay có một khu mộ tập thể năm 1968. Tuy nhiên do biết thành phố đã tìm thấy, quy tập năm 1995 nên tôi không để ý. Mãi đến vài tuần gần đây tôi để hai bức ảnh ghi thông tin nơi an nghỉ của bộ đội ta trong trận Mậu Thân để phân tích thì mới phát hiện sự kiện này diễn ra ở hai ngày, hai vị trí khác nhau”, ông Thắng nói.

Và ông chắc nịch: “Đến giờ này tôi có thể khẳng định rằng còn ngôi mộ tập thể thứ hai ở phía tây sân bay Tân Sơn Nhất”.

Vị trí hai ngôi mộ tập thể theo thông tin các cựu binh Mỹ cho biết. Trong ảnh: chụp qua Google , mộ chôn 181 thi thể bộ đội đã được cải táng năm 1995 (trái). Thông tin về huyệt mộ thứ 2 (phải) chưa được xác định.

Đề nghị Cục Chính sách vào cuộc xác minh

Ngày 22-6, Trung tâm Phát thanh - truyền hình quân đội (Tổng cục Chính trị, Bộ Quốc phòng) đã có công văn gửi Cục Chính sách cho biết: chương trình “Đi tìm đồng đội” phát trên VTV2, Truyền hình Hà Nội và kênh truyền hình QPVN nhận được thông tin của ông Nguyễn Xuân Thắng cung cấp về khu mộ tập thể phía tây sân bay Tân Sơn Nhất. 

Một chiếc dép râu của bộ đội được tìm thấy ngày 20-6 cạnh công trình xây dựng trong sân bay - Ảnh: XUÂN THẮNG cung cấp

Nhóm của ông Nguyễn Xuân Thắng đã thu thập được một số tài liệu cho thấy vẫn còn một khu mộ liệt sĩ rất lớn. Hiện tại khu vực phía tây sân bay đang có một dự án xây dựng được triển khai và rất có thể khu mộ nằm trong khu vực này.

Trung tâm Phát thanh - truyền hình quân đội đã đề nghị Cục Chính sách, Tổng cục Chính trị xác minh thông tin và có chỉ đạo kịp thời, tránh việc thi công làm mất dấu vết khu mộ tập thể nói trên.

KTS Nguyễn Xuân Thắng (trái) và cựu chiến binh Chế Trung Hiếu tại Biên Hòa - Ảnh: MINH TÂM Họ đã tìm thấy khu mộ tập thể ở sân bay Biên Hòa Bắt đầu từ comment (bình luận) ngắn ngủi của quân nhân Mỹ Bob Connor trên Internet hồi tháng 8-2016, nhóm của kiến trúc sư Nguyễn Xuân Thắng, cựu chiến binh Chế Trung Hiếu đã xác minh thông tin về khu mộ liệt sĩ trong sân bay Biên Hòa. Sau khi thu thập thông tin, tư liệu, hình ảnh, bản đồ quân sự của quân đội Mỹ, ông Thắng chuyển cho Bộ chỉ huy quân sự tỉnh Đồng Nai. Kết quả là ngày 14-4-2017 các cơ quan chức năng đã tìm thấy khu mộ tập thể có hài cốt liệt sĩ trong vành đai sân bay Biên Hòa. Hiện hai cựu quân nhân Mỹ vẫn đang tiếp tục cùng ông Thắng rà soát thông tin để tìm các khu mộ liệt sĩ khác. Sau khi trở về nước, hai cựu quân nhân này tiếp tục làm cầu nối với các cựu quân nhân Mỹ khác từng tham chiến tại Việt Nam. Từ các kênh này, ông Thắng được tiếp cận rất nhiều tư liệu, hình ảnh để xác định vị trí khu mộ tập thể thứ hai trong sân bay Tân Sơn Nhất.