Tất cả ý kiến phát biểu đều đặt ra yêu cầu sửa đổi luật lần này phải chấm dứt được tình trạng số liệu “vênh” nhau, “đá” nhau, số liệu bị “bóp méo” bởi bệnh thích “số đẹp” từng gây bức xúc dư luận.

“Thống kê phải chuẩn mực, tránh tình trạng địa phương khác với trung ương, ngành này khác với ngành kia, làm dư luận bức xúc như thời gian qua, chẳng hạn như địa phương nào cũng công bố GDP tăng trưởng 10-11% nhưng thống kê cả nước chỉ 5-6%” - ông Vinh nói.

Vì vậy, dự thảo luật đề cao nguyên tắc chính xác, khách quan, kịp thời, phản ánh đúng thực trạng, tình hình kinh tế - xã hội của hoạt động thống kê. Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Nguyễn Văn Giàu nêu ví dụ: “Mỗi lần Chính phủ báo cáo tình hình kinh tế - xã hội trước Quốc hội tại kỳ họp cuối năm thì thời điểm là 20 tháng 10 nên con số thống kê trong năm đó là số ước tính, đến tháng 12 Chính phủ họp lại đưa ra một số liệu sơ bộ, rồi đến tháng 2, tháng 3 năm sau mới có con số chính thức. Nhưng giữa ba lần công bố đó thì số liệu có khoảng cách khá xa, điều này đã làm dư luận, đại biểu Quốc hội bức xúc”.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Phan Trung Lý đặt vấn đề: “Tờ trình nói rằng thống kê là công cụ quản lý rất quan trọng trong quản lý, đảm bảo sự trung thực, khách quan, kịp thời, phục vụ việc hoạch định chính sách, phát triển kinh tế - xã hội. Vậy luật này khắc phục bất cập, yếu kém của thống kê vừa qua, Quốc hội nhiều lần đã đề cập tình trạng mâu thuẫn trong các con số thống kê, đặc biệt là tính dự báo kém?”.

Thừa nhận “công tác và phân tích dự báo thống kê của chúng ta vẫn còn yếu so với thế giới”, Bộ trưởng Bùi Quang Vinh cho biết để nâng cao chất lượng công tác thống kê, dự thảo luật bổ sung quy định về thẩm định các số liệu thống kê. Trong trường hợp số liệu thống kê không có sự thống nhất giữa cơ quan thống kê trung ương và các bộ ngành thì cơ quan thống kê sẽ tự công bố con số thống kê và chịu trách nhiệm. 

Theo Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - ngân sách Phùng Quốc Hiển, “người làm thống kê cũng thường bị áp lực mỗi khi đưa ra những con số không “đẹp”, không “giòn giã”. Vì vậy quy định vị thế độc lập của cơ quan thống kê là rất quan trọng, đồng thời phải quy định nguyên tắc hoạt động để không ai được “bóp méo” con số thống kê”. 

Dự án luật này sẽ trình Quốc hội thảo luận lần đầu tại kỳ họp giữa năm 2015.