Phóng to

Trong khi nhiều doanh nghiệp tham gia thị trường xăng dầu, nhưng riêng Petrolimex được “ưu ái” bù lỗ? - Ảnh: NGUYỄN KHÁNH

Theo Petrolimex, năm 2011 Petrolimex lỗ 2.358,77 tỉ đồng từ kinh doanh xăng dầu. Nhờ có lãi 841,29 tỉ đồng từ các hoạt động kinh doanh khác như gas, dầu mỡ nhờn, vận tải, bảo hiểm, ngân hàng... nên Petrolimex chỉ còn lỗ 1.423,46 tỉ đồng. Những thông tin này được Petrolimex đưa ra nhằm giải thích lý do mới đây Kiểm toán Nhà nước (KTNN) đề xuất bù lỗ cho doanh nghiệp này.

Trước đó, KTNN đã đề xuất bù lỗ kinh doanh xăng dầu năm 2011 cho Petrolimex bằng nguồn lợi nhuận còn lại của hoạt động sản xuất kinh doanh khác từ cổ tức được chia hằng năm và nguồn quỹ bình ổn giá. Theo KTNN, Petrolimex bị thua lỗ (năm 2011) là do chênh lệch tỉ giá, giá bán xăng dầu có sự quản lý, điều tiết của Nhà nước, nhằm kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, các chi phí đầu vào tăng trong khi giá bán không tăng tương ứng.

KTNN nhấn mạnh tại các tỉnh, thành phố lớn - những khu vực có điều kiện giao thông vận tải thuận lợi, thị phần kinh doanh của Petrolimex đang sụt giảm, trong khi ở những địa bàn vận chuyển khó khăn, vùng xa... Petrolimex lại chiếm thị phần lớn, chi phí vận chuyển, định mức hao hụt tăng...

Tuy nhiên, theo giám đốc một đầu mối xăng dầu có thị phần lớn, không hiểu việc bù lỗ này được thực hiện theo cơ chế nào. Nếu do tham gia bình ổn giá để kiềm chế lạm phát thì tất cả doanh nghiệp đầu mối xăng dầu đều tham gia, nhưng chỉ Petrolimex được đề xuất bù lỗ. Như vậy, các đầu mối khác có được bù lỗ hay không?

Chưa kể tại các vùng xa, giá bán lẻ xăng dầu của Petrolimex cũng luôn cao hơn các địa bàn thuận lợi về vận chuyển. Cụ thể, hiện giá bán ở vùng hai (tức các tỉnh vùng cao, vùng xa) của xăng A92 là 23.790 đồng/lít trong khi giá bán công bố ở các tỉnh, thành phố thuận lợi về vận chuyển là 23.330 đồng/lít. Cũng trong năm 2011, khi chuẩn bị chào bán cổ phần lần đầu ra công chúng, bản cáo bạch của Petrolimex lại khẳng định đang nắm giữ 7.699m2 đất tại các vị trí thuận lợi nhất về mặt giao thông phục vụ cho 2.100 cửa hàng bán lẻ trải rộng các địa phương.

Nghị định 84 được xây dựng trên tinh thần điều hành giá xăng dầu theo cơ chế thị trường chính thức có hiệu lực thi hành vào cuối năm 2009. Trước đó từ tháng 9-2008, Nhà nước đã tuyên bố chấm dứt bù lỗ xăng dầu. Vì thế lỗ xăng dầu đã không còn được bù lỗ bằng ngân sách. Ngay cả khi bù lỗ bằng nguồn lợi nhuận kinh doanh của những ngành khác thực chất lại là bỏ tiền từ túi trái sang túi phải.

“Thay vì Petrolimex phải đóng thuế thu nhập doanh nghiệp cho nguồn lợi nhuận này thì khi bù lỗ, Petrolimex sẽ không phải đóng thuế cho khoản này, ngân sách lại bị thiệt một khoản không hề nhỏ. Nếu bù lỗ bằng nguồn từ quỹ bình ổn giá lại càng vô lý hơn, bởi đây là tiền của dân đóng góp, để dành vào mục đích giữ giá trong những trường hợp giá thế giới tăng quá cao mà giá trong nước chưa thể tăng kịp, không phải để bù lỗ cho doanh nghiệp”, một chuyên gia ngành xăng dầu nói. Cũng theo vị này, việc bù lỗ cho Petrolimex dù bằng nguồn nào cũng sẽ tạo ra sự bất bình đẳng trong kinh doanh xăng dầu vốn đã méo mó như hiện nay.