Thế giới căng thẳng với nguy cơ chiến tranh thương mại Mỹ - Trung - Ảnh: Reuters

Động thái của Tổng thống Donald Trump nhằm đáp trả hành động "không thể chấp nhận" của Bắc Kinh khi mới đây tuyên bố tăng thuế lên 50 tỉ USD hàng hóa của Washington. Các mặt hàng chịu thuế sẽ được xác định sau.

"Thay vì sửa đổi, họ lại đe dọa các công ty, công nhân và nông dân Mỹ, những người chẳng làm gì sai" - ông Trump nhấn mạnh. 

Thực ra tuyên bố tăng thuế mới đây của Bắc Kinh cũng chỉ là một trong những động thái phản đòn "mắt đổi mắt, răng đổi răng" giữa hai nước, xuất phát từ việc Washington áp mức thuế gây sốc đối với các sản phẩm nhôm thép nhập khẩu khiến không chỉ Trung Quốc mà các đồng minh, đối tác khác của Mỹ bất bình. 

50 tỉ USD hàng hóa Mỹ mà Trung Quốc dọa áp thuế cũng tương xứng với 50 tỉ USD hàng hóa của nước này bị ông Trump áp thuế 25%. Căng thẳng buộc cuộc đàm phán thương mại giữa hai nước bị đình chỉ trong tuyệt vọng.

Nguy cơ càng leo thang khi Trung Quốc tiếp tục giữ thái độ cứng rắn khi đáp trả Mỹ. Bộ Thương mại Trung Quốc ngày 19-6 khẳng định Bắc Kinh sẽ trả lễ tương xứng về số lượng và chất lượng nếu Washington áp đặt thuế bổ sung. 

"Mỹ đã phát động một cuộc chiến thương mại và các vi phạm quy định thị trường, và nó làm tổn hại lợi ích của không chỉ người Trung Quốc và Mỹ mà còn cả thế giới" - bộ này khẳng định.

Tuy nhiên tổng thống Mỹ cũng tỏ rõ sẽ chơi tới cùng khi tuyên bố nếu Trung Quốc phản ứng với đòn thuế mới, Washington sẽ đánh thuế thêm 200 tỉ USD hàng hóa nữa của Bắc Kinh. 

Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo cũng tham gia phụ họa khi chê bai tuyên bố của Trung Quốc về "cởi mở và toàn cầu hóa" là một "trò cười".

Liệu những động thái đối đầu sẽ thực sự dẫn đến một cuộc chiến khốc liệt khi các biện pháp thuế trên được triển khai từ đầu tháng 7-2017? Đến nay, giới phân tích vẫn đưa ra nhiều nhận định về sách lược của Mỹ và Trung Quốc.

Một số chuyên gia tin rằng việc Trung Quốc cương quyết phản đòn nhằm khiến Mỹ thận trọng trong việc leo thang căng thẳng, và thật ra đây là cách mà Bắc Kinh ngăn ngừa cuộc chiến. 

Trong khi đó, một số cho rằng tổng thống Mỹ cũng đủ cơ sở để ra tay trừng phạt Trung Quốc bởi dù sao các mặt hàng của Washington bán cho Bắc Kinh cũng ít hơn chiều ngược lại và Trung Quốc sẽ sớm không còn mặt hàng nào để đáp trả. 

Bên cạnh đó, việc phô diễn sức mạnh cũng quan trọng đối với ông Trump trong cuộc bầu cử quốc hội giữa kỳ vào cuối năm.

Tuy nhiên tất cả giới phân tích đều tin rằng kịch bản của cuộc chiến sẽ phụ thuộc vào động thái tiếp theo của hai nước. 

Việc hai nước cùng nhượng bộ và đình chiến sẽ khó khả thi trong ngắn hạn dù cách đây một tháng thế giới vẫn mong chờ kết quả này từ cuộc đàm phán song phương. Kịch bản một trong hai nước chịu lùi bước cũng sẽ gây tổn hại lớn cho bên nhượng bộ.

TTO - Mỹ và Trung Quốc lao vào "chiến tranh thương mại" sẽ mở ra cơ hội cho hàng Việt, nhưng cũng có thể hàng Trung Quốc bị dội chợ tràn sang các nước lân cận, trong đó có Việt Nam.