Ngày 6-3, phát biểu kết luận hội thảo khoa học cấp quốc gia "Đổi mới tư duy xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng nhu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới", Trưởng Ban Nội chính Trung ương Phan Đình Trạc cho biết đã nhấn mạnh đến các vấn đề đồng thuận cao.

Phải đưa cuộc sống vào pháp luật trước khi đưa pháp luật vào cuộc sống

Ông Phan Đình Trạc nêu rõ yêu cầu cấp thiết phải đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật. Việc này để đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình phát triển.

Đồng thời đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật, tháo gỡ các điểm nghẽn, nút thắt về thể chế, "đột phá của đột phá".

Ông chỉ rõ yêu cầu của đổi mới công tác xây dựng, thi hành pháp luật trong kỷ nguyên mới về cơ bản được đề ra trong nghị quyết 27 của Trung ương.

Hệ thống pháp luật phải dân chủ, công bằng, nhân đạo, đầy đủ, kịp thời, đồng bộ, thống nhất, công khai, minh bạch, ổn định, khả thi và dễ tiếp cận.

Lấy người dân, doanh nghiệp làm trung tâm, vừa đảm bảo yêu cầu quản lý nhà nước vừa kiến tạo phát triển có sức cạnh tranh quốc tế, tháo gỡ điểm nghẽn, khơi thông mọi nguồn lực, thúc đẩy tiềm năng.

Khuyến khích sáng tạo, bảo vệ người dám nghĩ, dám làm, dám đổi mới vì lợi ích chung, thu hút và sử dụng nhân tài, đón nhận cái mới, thúc đẩy hợp tác, hội nhập quốc tế và được thực hiện "công bằng, nghiêm minh, nhất quán".

Để đáp ứng các yêu cầu đó, ông Phan Đình Trạc nhấn mạnh phải đảm bảo sự lãnh đạo trực tiếp toàn diện của Đảng, nâng cao tính Đảng trong xây dựng, thi hành pháp luật.

Cùng với đó, phải đổi mới tư duy về pháp luật, tư duy về xây dựng và thi hành pháp luật, đổi mới cách thức tổ chức hoạt động, xây dựng pháp luật và thi hành pháp luật. Về đổi mới căn bản tư duy xây dựng pháp luật, theo ông Trạc, đó là tư duy kiến tạo phát triển, tận dụng mọi cơ hội phát triển của đất nước.

"Phải đưa cuộc sống vào pháp luật trước khi đưa pháp luật vào cuộc sống. Dứt khoát từ bỏ tư duy "không quản được thì cấm", người dân và doanh nghiệp được làm những gì luật không cấm.

Cái gì cấm thì quy định trong luật, cái gì không cấm thì tạo không gian cho đổi mới sáng tạo, đề cao phương pháp quản lý theo kết quả chuyển mạnh từ tiền kiểm sang hậu kiểm", ông Trạc nhấn mạnh.

Ông đề nghị khẩn trương thể chế hóa nghị quyết 57 của Bộ Chính trị. Đồng thời chú trọng nâng cao chất lượng chính sách, luật và chất lượng dự thảo văn bản quy phạm pháp luật.

"Kỹ năng để chuyển hóa chính sách thành văn bản, ngôn ngữ của văn bản quy phạm pháp luật là vô cùng khó, không phải ai cũng làm được.

Nếu như thực sự không có kỹ năng, ngữ pháp không chặt chẽ, ngôn từ không trong sáng và đặc biệt là tâm huyết và trách nhiệm không cao thì không làm được", ông Trạc nói.

Ông yêu cầu tiếp tục hoàn thiện pháp luật về tổ chức hoạt động của các thiết chế trong hệ thống chính trị.

Hoàn thiện pháp luật hình sự và tố tụng tư pháp, đổi mới hơn nữa chính sách hình sự. Sớm xây dựng hành lang pháp lý cho những vấn đề mới, phi truyền thống để hình thành động lực tăng trưởng mới, các quan hệ sản xuất, lực lượng sản xuất mới, ngành công nghiệp mới.

Như trí tuệ nhân tạo (Al), công nghệ lượng tử, kinh tế số, tiền kỹ thuật số, già hóa dân số, ô nhiễm môi trường...

Thay đổi pháp luật để ổn định, phát triển

Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh nhấn mạnh việc xây dựng và thi hành pháp luật trong kỷ nguyên mới cần phải có tư duy mở, cách làm mới, phù hợp với thực tiễn.

Theo bộ trưởng, chúng ta ưu tiên phát triển kinh tế nhưng lấy con người làm chủ thể, do đó nếu chỉ đặt vấn đề phát triển đơn thuần sẽ không bền vững.

Ông cho biết thời gian qua Thủ tướng có nhiều tiếp xúc với các doanh nghiệp nước ngoài và họ cũng có băn khoăn khi chúng ta thay đổi pháp luật.

Tuy nhiên việc thay đổi này nhằm đáp ứng yêu cầu tinh gọn bộ máy. Mặc dù pháp luật thay đổi nhưng cần tuyên bố rõ với các nhà đầu tư là không thay đổi cam kết của Việt Nam với các nước.

Việc thay đổi pháp luật cũng không làm tăng chi phí cho doanh nghiệp, thậm chí còn giảm thủ tục theo yêu cầu của Tổng Bí thư, của Thủ tướng. "Chúng ta thay đổi pháp luật để ổn định, phát triển", ông Ninh nhấn mạnh.

Bỏ cấp huyện: Đề xuất cấp cơ sở gồm xã, thành phố, thị xã, nội đô ở thành phố

PGS.TS Tô Văn Hòa đề xuất khi bỏ cấp huyện, mô hình chính quyền địa phương 2 cấp là cấp tỉnh và cấp cơ sở gồm xã, thành phố, thị xã thuộc tỉnh, thành phố, nội đô ở thành phố trực thuộc trung ương.