Tổng thống Donald Trump ký sắc lệnh về Jerusalem, phía sau là Phó tổng thống Mike Pence - Ảnh: REUTERS

Chuyến thăm vùng đất thiêng nơi Chúa giáng sinh ở Bethlehem và nhà thờ Giáng Sinh (Nativity) dịp lễ năm nay, đáng lẽ là điểm nhấn trong chuyến công du Trung Đông tuần tới của phó tổng thống Mỹ, đã chính thức bị gác lại.

Bị tẩy chay

Rất nhiều điểm trong lịch trình công tác của ông Mike Pence, một tín đồ Thiên Chúa giáo, đã phải thay đổi sau khi tổng thống Mỹ tuyên bố công nhận Jerusalem là thủ đô của Israel, kéo theo đó là việc các nhà lãnh đạo Palestine cũng như lãnh đạo Thiên Chúa giáo nước này tuyên bố "không thèm gặp" ông Pence.

Với những diễn biến "hậu tuyên bố Jerusalem", ông Pence sẽ gặp Tổng thống Ai Cập Abdel Fatah al-Sisi nhưng không gặp được giáo chủ Giáo hội Chính thống giáo Coptic Ai Cập. Ông cũng sẽ gặp thủ tướng và Tổng thống Israel, nhưng sẽ không gặp Tổng thống Palestine Mahmoud Abbas. 

Ông sẽ vẫn tới khu tưởng niệm các nạn nhân Do Thái trong nạn diệt chủng ở Yad Vashem và tới Bức tường phía Tây, nhưng sẽ không tới bất cứ địa danh nào của người Thiên Chúa giáo.

Còn ngay chính tại thành phố Jerusalem, người quản lý các chìa khóa tại một trong những địa danh thiêng liêng nhất là nhà thờ Mộ Thánh cũng nói sẽ từ chối gặp ông Pence nếu ông có chuyến thăm chính thức tới đây. Với một tín đồ Thiên Chúa giáo như ông Pence, việc bị tẩy chay ngay trên vùng đất thánh rõ ràng còn mang một ý nghĩa biểu tượng đáng kể.

Tuy nhiên, bất chấp những thay đổi đó, ông Pence - người ủng hộ mạnh mẽ quyết định về Jerusalem của Tổng thống Trump - vẫn sẽ có 3 ngày công du tới Trung Đông trong tuần sau, với các điểm dừng chân tại Israel và Ai Cập. Ông cũng sẽ là vị quan chức cấp cao đầu tiên của Mỹ tới khu vực này, sau khi tổng thống nước này đảo ngược chính sách từng thực thi trong nhiều thập kỷ về vấn đề Jerusalem.

Tiếp tục biểu tình phản đối

Trong ngày thứ Sáu (15-12), đã có thêm 4 người Palestine thiệt mạng cùng hàng trăm người bị thương ở khu vực Bờ Tây và Dải Gaza trong các cuộc xung đột giữa lực lượng binh sĩ Israel và những người biểu tình phản đối tuyên bố Jerusalem của Tổng thống Trump. 

Như vậy tính tới ngày 15-12, đã có 8 người Palestine thiệt mạng trong các vụ xung đột bạo lực hoặc không kích khi các làn sóng biểu tình bước sang tuần thứ hai.

Khoảng 2.500 người Palestine đã đốt vỏ xe và ném bom xăng, gạch đá vào lực lượng cảnh sát tại nhiều thành phố ở khu Bờ Tây. Khoảng 3.500 người xung đột với lực lượng binh sĩ dọc hàng rào an ninh tại Dải Gaza.

Cũng ngày thứ Sáu, hàng chục ngàn tín đồ đã đổ về nhà thờ al-Aqsa tại thành cổ Jerusalem dự lễ cầu nguyện. Hàng trăm người đã ở lại sau buổi lễ để biểu tình. Một số người đã phất quốc kỳ của những nước lên án mạnh mẽ nhất quyết định của ông Trump, trong đó có cờ của Thổ Nhĩ Kỳ và Malaysia.

Ngoài số người chết, ít nhất 367 người bị thương, trong đó có 7 trường hợp nguy kịch, đã được đưa tới các bệnh viện ở Bờ Tây và Dải Gaza điều trị. Lực lượng vũ trang Israel đã dùng hơi cay và đạn cao su để giải tán đám đông biểu tình. Đạn thật cũng đã được sử dụng ở mỗi khu vực, theo thông cáo của quân đội nước này, để trấn áp cái họ gọi là "những kẻ nổi loạn bạo lực".

Tình hình xung quanh Dải Gaza vẫn tiếp tục căng thẳng trong những ngày cuối tuần này. Israel cảnh cáo lãnh đạo lực lượng Hamas ở Gaza rằng nước này sẽ không dung thứ cho việc Hamas liên tiếp nã rocket về phía họ. 

Kể từ sau tuyên bố của ông Trump một tuần trước, 16 quả rocket đã được phóng từ Gaza về phía Israel, mặc dù một tướng quân đội Israel thừa nhận hầu hết trong đó không phải của Hamas, mà của các tổ chức Hồi giáo cực đoan nhỏ hơn.