Những biến động nhanh chóng và liên tục trong những năm vừa qua khiến không ít doanh nghiệp lâm vào thế khó. Họ phải cắt giảm nhân sự sau một thời gian dài cầm cự vì không có đơn hàng. Nhưng khi đơn hàng bắt đầu ổn định hơn ở thời điểm hiện tại thì lại khó tuyển được lao động.

Tuyển lại lao động cũ đã nghỉ việc

Đang có nhu cầu tuyển tới 1.000 lao động, Công ty TNHH Việt Nam Samho (huyện Củ Chi, TP.HCM) đưa ra nhiều chính sách ưu đãi thu hút người lao động vào làm việc. Ngay cả công nhân cũ đã nghỉ việc được khuyến khích quay lại làm và được xem xét áp dụng mức lương cùng phụ cấp thâm niên cũ.

Ông Trần Thanh An - chủ tịch công đoàn công ty này - cho biết trước đại dịch, công ty có tới hơn 10.000 lao động nhưng qua nhiều năm khó khăn liên tiếp buộc phải cắt giảm xuống còn khoảng 6.000 lao động.

Thời điểm này khi tuyển dụng công nhân cho đơn hàng mới, công ty đã tăng mức lương cho người lao động mới. Đồng thời cũng điều chỉnh lương cho công nhân hiện có của công ty lên đến hơn 6.000 lao động.

Bên cạnh đó, công ty cũng đưa ra một loạt đãi ngộ cho công nhân mới. Trong đó thưởng thu hút (600.000 đồng sau hai tháng làm việc đầu tiên, thưởng thêm 400.000 đồng sau bốn tháng làm việc, thưởng hằng tháng 400.000 đồng cho đến khi người lao động đạt thâm niên 48 tháng).

Ngoài ra còn hỗ trợ tiền nhà trọ cho công nhân ngoại tỉnh (500.000 đồng/tháng), phụ cấp các công đoạn đặc biệt, hoàn trả phí làm hồ sơ xin việc, hoàn trả tiền vé xe cho người lao động di chuyển từ vùng ven đến công ty dựa trên giá vé xe...

Trong khi đó lâu nay công ty vẫn duy trì các khoản thưởng chuyên cần, hỗ trợ đi lại, thưởng thâm niên, hỗ trợ con nhỏ dưới 6 tháng tuổi.

Để thu hút lao động, nhiều công ty khác áp dụng chính sách thưởng cho người giới thiệu người mới. Từ cuối tháng 4-2024, với đơn hàng dồi dào, Tổng công ty cổ phần May Nhà Bè (quận 7, TP.HCM) cũng đăng tuyển số lượng lớn lao động với mức lương từ 10 - 15 triệu đồng.

Công ty cũng có chính sách hỗ trợ cho người giới thiệu được lao động mới với mức 10.000 đồng/ngày trong ba tháng đầu. Đối với các bộ phận giới thiệu được lao động mới sẽ được thưởng từ 2 - 5 triệu đồng khi giới thiệu từ 10 - 20 lao động vào công ty làm việc.

Còn Công ty cổ phần Viễn thông FPT - FPT Telecom (Khu chế xuất Tân Thuận, quận 7) cũng đang tuyển dụng khoảng 200 lao động cho các vị trí thuộc khối công nghệ, điện tử - viễn thông, kinh doanh, dịch vụ - văn phòng... với thu nhập từ 8 - 20 triệu đồng.

Anh Nguyễn Chí Thành - phụ trách tuyển dụng công ty này - nói có áp dụng chính sách thưởng cho người giới thiệu người mới vào làm việc mức 500.000 đồng nếu người mới làm đủ một tháng.

Bài toán lao động khó chồng khó

Nói về cái khó, chị Trần Thị Lệ Quyên - phụ trách tuyển dụng Tổng công ty cổ phần May Việt Tiến tại TP.HCM - phân tích thời gian gần đây các doanh nghiệp vừa khó tuyển người mới, vừa thất thoát vì người lao động nghỉ việc để chờ lãnh bảo hiểm xã hội một lần.

Từ đầu năm đến nay nhà máy ở TP.HCM chỉ tuyển khoảng 30 - 40 người, nghĩa là mỗi tháng chỉ khoảng hơn chục người. "Việc tuyển dụng chủ yếu để bù đắp cho số nghỉ việc, trong đó có những người nghỉ để chờ lãnh bảo hiểm xã hội một lần" - chị Quyên nói.

Chị Trần Thị Tuyết - trưởng phòng nhân sự Công ty TNHH Osung Vina (huyện Hóc Môn, TP.HCM) - cũng cho rằng việc người lao động nghỉ việc để chờ lãnh bảo hiểm xã hội một lần khiến việc tuyển dụng ngày càng khó khăn hơn. Chị Tuyết nói trước đây công ty tuyển dụng hằng năm do người lao động thay đổi công việc liên tục, nhất là sau nghỉ Tết.

"Tuy nhiên lúc đó họ chỉ chuyển từ công ty này sang công ty khác, còn hiện tại nhiều người nghỉ chờ lãnh bảo hiểm xã hội một lần. Họ không làm việc hoặc chuyển qua làm thời vụ, công việc tự do hoặc các xưởng nhỏ, xưởng gia đình" - chị Tuyết cho biết.

Với đơn vị đang có nhu cầu tuyển số lượng lớn như Công ty TNHH Việt Nam Samho, điều này còn gây ảnh hưởng nặng nề hơn. "Doanh nghiệp tìm không ra người. Nhiều người không cần đi làm mà cố gắng chờ cho đủ một năm để lãnh bảo hiểm xã hội một lần" - ông Trần Thanh An (chủ tịch công đoàn công ty) nêu thực tế.

Thị trường lao động: Tuyển dụng nhiều, nghỉ việc cũng nhiều

Thống kê sơ bộ từ các trung tâm của Sở Lao động - Thương binh và Xã hội TP.HCM cho thấy những biến động lớn của tình hình sản xuất kinh doanh dẫn tới biến động về lao động việc làm. Nhu cầu tuyển dụng tăng, nhưng số người nghỉ việc cũng tăng cao.