Nhiều dự án BT ở TP.HCM ngưng trệ

Trên địa bàn TP.HCM hiện có nhiều dự án được triển khai đầu tư theo hình thức BT, trong đó phải kể đến như dự án chống ngập do triều khu vực TP.HCM có xét tới yếu tố biến đổi khí hậu tổng vốn đầu tư gần 10.000 tỉ đồng.

Từ tháng 10-2017, Chủ tịch UBND TP Nguyễn Thành Phong yêu cầu các dự án BT đang thảo luận đàm phán phải đình lại chờ xây dựng quy trình thực hiện dự án theo hình thức này được chặt chẽ, công khai minh bạch.

Một số dự án dự kiến đầu tư theo hình thức BT lớn của TP như dự án cầu Thủ Thiêm 4, dự án Trung tâm thể dục thể thao Phan Đình Phùng, một số dự án đường tại khu đô thị mới Thủ Thiêm đều ngưng trệ.

Ngoài ra, một số dự án quan trọng trong lĩnh vực giao thông như: nâng cấp đường Nguyễn Cư Trinh, nạo vét tuyến sông Tắc và mở rộng đường Trần Đại Nghĩa cũng phải dừng.

Ngày 8-3-2019, UBND TP.HCM có văn bản yêu cầu các sở, ngành khẩn trương rà soát, điều chỉnh các dự án đầu tư theo hình thức BT. Theo đó, UBND TP yêu cầu đối với hợp đồng BT nằm trong các dự án đã ký kết trước ngày 1-1-2018 chưa hoàn thành việc thanh toán thì Sở Tài nguyên và môi trường chủ trì, phối hợp với các sở, ngành liên quan, tham mưu, đề xuất việc thanh toán theo hợp đồng đã ký kết.

Việc thanh toán đảm bảo đúng quy định về quản lý, sử dụng tài sản công, pháp luật về đất đai...

UBND TP cũng giao giám đốc Sở Tư pháp rà soát lại các hợp đồng BT đã ký kết và đang thực hiện nhằm đảm bảo các hợp đồng được ký kết công khai minh bạch, đúng quy định, không làm thất thoát tài sản công, không để xảy ra tham nhũng, lợi ích nhóm.

TIẾN LONG

TS Vũ Thành Tự Anh (giám đốc Trường Chính sách công và Quản lý Fulbright): Kiểm soát chi phí dự án BT sát với thực tế

Việc thực hiện các dự án BT trước đây đang tạo ra sự thiếu minh bạch từ cả hai phía. Khi lập chi phí xây dựng công trình BT, các nhà đầu tư thường đẩy lên cao, ngược lại khi tính toán quỹ đất để thanh toán cho dự án họ lại hạ thấp giá trị đất đai.

Như vậy, nhà đầu tư BT sẽ được hưởng giá trị cao hơn những gì họ đáng được nhận, họ thu về một quỹ đất lớn hơn, rất không minh bạch.

Điều Nhà nước cần kiểm soát là chi phí dự án BT phải gần sát với chi phí thực tế, nói cách khác khi không có sự cạnh tranh thì rất khó xác định mức chi phí nào là hợp lý để thực hiện dự án BT.

Nhà nước cần đảm bảo chi phí đầu tư công trình BT hợp lý, đồng thời bảo đảm đất đai đền bù cho nhà đầu tư BT cũng phải tính đúng, tính đủ, không thấp hơn giá trị thực để tránh thất thoát tài sản nhà nước.

Việc không hồi tố các dự án BT phê duyệt trước ngày 1-1-2018 có mục đích quản lý nhà nước hơn là động cơ về mặt kinh tế. Nếu hồi tố các dự án, buộc phải thực hiện lại từ đầu, phải xây dựng lại phương án chi phí, đền bù, đó là một mớ bòng bong, quá phức tạp.

Nên với những dự án đã làm rồi, dù biết không minh bạch, có thất thoát cũng phải chấp nhận.

PGS.TS Đinh Trọng Thịnh (giảng viên cao cấp Học viện Tài chính): Xác định rõ dự án được đầu tư BT

Do khoảng trống pháp lý lớn nên việc thực hiện các dự án đầu tư theo hình thức BT trước đây gây thất thoát quá lớn cho ngân sách nhà nước. Việc triển khai dự án thiếu chặt chẽ, buông lỏng nhiều khâu, từ quy hoạch ban đầu tới phê duyệt, ký hợp đồng đến nhận bàn giao công trình, thanh toán cho nhà đầu tư.

Do vậy, nghị định về BT lần này cần được xem xét quy định cụ thể điều kiện quy hoạch, triển khai dự án theo hình thức BT. Xác định rõ những dự án nào được phép đầu tư BT, đó có thể là những dự án thiết yếu, phục vụ sự phát triển toàn diện, đầy đủ cho nền kinh tế cả nước hoặc một vùng, khu vực kinh tế, ngành mũi nhọn.

Nghị định cũng cần làm rõ việc sau khi có quy hoạch các dự án đầu tư BT, Nhà nước có trách nhiệm lập phương án đầu tư, tổng mức đầu tư, yêu cầu kỹ thuật, tiến độ thi công... để đưa ra đấu thầu dự án công khai minh bạch. Nhà thầu nào đủ năng lực, đưa giá thầu hợp lý sẽ trúng thầu.

T.LONG - B.N. thực hiện