Phóng to

Đây là lần thứ hai nghệ sĩ Đặng Thái Sơn được mời tham gia chương trình Toyota Classics

"Bây giờ người có đàn piano riêng trong nhà không phải hiếm nữa. Điều kiện học hành tốt, nhưng còn có em thiếu “lửa” quá, chắc cuộc sống có nhiều sự lựa chọn nên chưa toàn tâm cho học hành. Nhưng nghề này là phải sống chết với nó mới mong thành đạt được. Vì việc gì đó mà không sờ đến đàn một ngày là Sơn thấy như thiếu không khí, không thể chịu được!" Nghệ sĩ Đặng Thái Sơn tâm sự khi vừa về nước tham gia chương trình Toyota Classics 2003.

* Hiện nay anh làm việc và sinh hoạt ra sao?

- Sơn hiện ở Motreal (Canada) nhận lời dạy cho sinh viên khoa Âm nhạc trường đại học Montreal, rồi tham gia các chương trình biểu diễn các nước trên thế giới, thu đĩa, năm vừa qua Sơn thu hai đĩa nhạc giao hưởng, cuối năm này lại sang Nhật dạy theo kế hoạch hàng năm. (Anh là Giáo sư danh dự của trường Đại học Âm nhạc Kunitachi tại Tokyo- NV)

* Là người được đào tạo và thành danh từ nước Nga, anh có hay về thăm trường cũ?

- Nước Nga trong tâm hồn Sơn là nước “mẹ đẻ thứ hai” sau tổ quốc Việt Nam yêu dấu. Không có nước Nga thì không có nghệ sĩ Đặng Thái Sơn, điều ấy là chắc chắn.

Năm 2002, trường của Sơn bị tai nạn (Nhạc viện Tchaicovski bị cháy), Sơn là người đầu tiên về ngay trường tổ chức một đêm lấy tiền ủng hộ trường, rồi các nghệ sĩ thành danh khác là học sinh cũ của trường cũng về tham gia các chương trình biểu diễn lấy tiền ủng hộ trường.

Sơn cũng đã tổ chức một buổi biểu diễn tưởng niệm giáo sư NV Natason khi thầy qua đời.... Năm nay Sơn cũng vừa về Nga nhân dịp mừng thọ thầy Ixacat 80 tuổi.

* Có phải đó là người thầy đã sang VN năm 1974 và phát hiện ra Đặng Thái Sơn?

- Phải đấy, năm ấy Sơn mới tốt nghiệp trung cấp âm nhạc, chính thầy đã thổi bùng ngọn lửa sáng tạo tiềm ẩn trong Sơn, thầy đã đề nghị với nhà nước cho Sơn sang học tại Nhạc viện Tchaicovsky... Hồi đó đi nước ngoài là rất khó khăn, nhất là đối với Sơn, chỉ có thầy Ixacat mới có thể vượt qua cửa ải tưởng như không thể ấy.

Năm 2002, Sơn cũng được mời về Nga biểu diễn cùng dàn nhạc của nhạc viện Novoximbierk.. Đây là dàn nhạc cự phách của Nga, có nhiều danh cầm người Do Thái. Và ở Nhạc viện này Sơn lại gặp một giáo sư tiến sĩ chủ nhiệm khoa sáng tác người việt : Nhạc sĩ Nguyễn Lân Tuất. Mỗi lần gặp những người Việt xa xứ thành công trong sự nghiệp, Sơn cảm thấy thật tự hào là người Việt Nam.

*Thưa anh, khi chơi đàn Piano anh có gặp khó khăn gì?

- Cây đàn Piano là của châu Âu, mình là người Á đông, sức vóc không thể địch lại các bạn châu Âu đươc. Mình có cách của mình. Họ vận sức, mình vận khí, Sơn vẫn tập Yoga thường xuyên. Sơn cảm nhận từ mình ra rằng: người Á đông sức vóc có hạn, nhưng cảm nhận rất tinh tế, làm những cái tỉ mỉ, tỉa tót thì rất tốt, nhưng làm cái tổng thể, vĩ mô thì hơi yếu.

Cây đàn Piano là một cỗ máy âm nhạc đồ sộ, phải bắt nó phục tùng mình một cách tốt nhất. Chơi Piano đánh mạnh là rất dễ, nhưng chơi những nốt nhỏ mới khó, không khéo sẽ mất nốt. Những nốt nhỏ đàn gieo vào lòng người nghe những ấn tượng có khi mạnh hơn cả những âm thanh choáng ngợp...

* Tiêu chí tác phẩm anh chọn để thể hiện như thế nào?

- (Cười rất hóm hỉnh) Sơn được nghe kể, ngay khi sinh, bố đã lấy cho một lá số tử vi. Mệnh của Sơn là “Bình địa mộc”, cung mệnh “vô chính diệu”. Ngẫm lại Sơn thích thể hiện những tác phẩm trữ tình, nhiều chất nhân văn. Bên cạnh các tác phẩm của Chopin, Sơn biểu diễn cả Bethoven, Rakhmanhicop, Mozart, Debussy... Và Sơn không thích thể hiện những bản nhạc “sấm sét” quá. Mỗi nghệ sĩ phải tìm ra một nét riêng của mình và thể hiện nó đến cùng..

* Anh có cảm nhận về đất nước trong lần này?

- (Lại cười) Nói vui ngay tại cái chỗ sân khấu này nhé. Lần Toyota Classics 1997, khi Sơn thử đàn như bây giờ, có mấy con chuột chạy qua sân khấu (cười). Năm nay về thấy Nhà hát Lớn đã được sửa sang lại từ ngoài vào trong, Sơn chơi ở đây có cảm giác âm thanh, ánh sáng chẳng kém bất cứ nhà hát nổi tiếng nào trên thế giới. Thất đáng mừng biết bao.

* Ngoài các công việc trên anh còn làm gì thêm nữa?

- Sơn có nhiều người bạn ở nước ngoài yêu mến VN và đã tổ chức thành club ủng hộ như liên hệ tìm tài trợ được 100.000 USD mua sách nhạc, tìm các bạn có đàn piano cũ không dùng dành tặng VN và sắp tới sẽ tìm cách tổ chức các buôỉ biểu diễn từ thiện lấy tiền, tạo điều kiện cho một người sang Nhật học lên dây đàn.