Tác giả Bùi Quang Lâm tâm sự về những ám ảnh chiến tranh tại buổi ra mắt sách - Ảnh: L.ĐIỀN

Những trang viết của Bùi Quang Lâm không phải là sự tiếp thu kiểu đi thực tế, mà phát khởi từ chính hơi thở cuộc sống của anh.

Chuyện của nhân vật Nồi Đất mang dáng dấp một phần của chính cuộc đời anh. Theo dõi gia đình của Nồi Đất và xóm giềng xung quanh quận 4, quận 8, người đọc bất ngờ thấy chiến tranh hiện ra ở phân cảnh hoàn toàn khác lạ.

Và nạn nhân chiến tranh cũng phơi bày các nỗi cơ cực éo le chồng lấn với những cảm tình xúc động, do lẽ Bùi Quang Lâm nhạy cảm với tình người nên trang viết có những đoạn nhân văn tuy thô ráp mà đáng quý.

Nhưng sức nặng của Nồi Đất lại nằm ở chỗ bất ngờ nhất: Những trang viết này có tác dụng như một phần cứ liệu để lý giải cuộc chiến tranh Việt Nam.

Và tác giả Bùi Quang Lâm vẫn cứ nhẩn nha kể chuyện như một cách tâm sự tự thô tháo không trau chuốt. Nhưng khi mạch truyện có chiều trầm lắng đều đều thì đột nhiên xuất hiện tình tiết mới khiến người đọc bừng tỉnh với một cơn khoan khoái mới và... không dứt ra khỏi trang sách được.

Từ trong cuộc sống khốn khó trong lòng đô thị Sài Gòn, người ta bắt gặp những phát biểu có tính triết lý từ gia đình Nồi Đất: "Tư tưởng con người như dòng nước đem phù sa tôm cá về tắm mát cánh đồng, nếu chặn lại nó sẽ thành lũ gây nhiều tổn hại".

Quả là một hình ảnh so sánh độc nhất vô nhị, mà có đến mấy chục năm sau bối cảnh câu chuyện này, cái "nguồn phù sa" kia vẫn còn chưa được nhìn nhận và khai thác được.

Đất K của Bùi Quang Lâm: Người lính và thân phận thời hậu chiến

TTO - Đất K - tác phẩm mới xuất hiện trong làng sách tiếp tục mạch chuyện về chiến trường Campuchia. Những dòng hồi ức của một người lính xuất thân là thị dân mang lại góc khác lạ về những người lính tình nguyện Việt Nam trên đất bạn.