Zach Frignoca, thợ săn răng cá mập hóa thạch - Ảnh: srqmagazine.com

Trời tờ mờ sáng tại thành phố Venice thuộc bang Florida (Mỹ). Sau khi dùng một tách cà phê và tắm nước nóng, Zach Frignoca mặc bộ đồ lặn ẩm ướt vẫn còn hơi lạnh của ngày hôm trước điều khiển con tàu ra khơi. Cũng như mọi ngày, anh lặn xuống biển tìm kiếm một thứ vào thời... tiền sử đang trở thành hàng hiếm, đó là răng cá mập hóa thạch.

Mỗi chiếc răng chứa đựng bí ẩn hàng triệu năm lịch sử

Zach Frignoca hành nghề thợ lặn đã hơn 30 năm nay. Khác với nhiều thợ lặn khác, anh như nhà thám hiểm lao vào cuộc săn lùng kho tàng tiềm ẩn nhiều nguy hiểm dưới biển nhưng mang lại khoản tiền kha khá. 

Anh giải thích trên tạp chí SRQ ở Sarasota (bang Florida, Mỹ): "Nếu bạn là người hiểu biết sâu về lịch sử tự nhiên và bạn quan tâm đến các vấn đề như bạn đến từ đâu, Trái đất đã từng tồn tại và đang ở giai đoạn nào, những chiếc răng như thế này sẽ kể lại nhiều câu chuyện hết sức thú vị".

Từ năm lên 6 tuổi, anh đã bắt đầu cuộc phiêu lưu săn lùng hóa thạch. Cậu bé Frignoca đã biết mang ống thở đi cùng với cha và các thanh niên khác lặn trên sông Peace ở Florida. Anh đã tham gia khai quật rất nhiều hóa thạch từ kỷ băng hà của cá mập khổng lồ megalodon, voi răng mấu và nhiều loài ngựa đã tuyệt chủng. Anh đã tìm hiểu bản tính nhút nhát của một số loài rắn độc, cách cá sấu bơi bằng chân để tránh bị ăn thịt và tận mắt quan sát cha bắt rắn nước bằng tay không.

Anh nhớ lại những đêm cha anh trở về nhà kể lại chuyện chạy trốn cá mập và cá sấu rồi đưa cho anh xem hộp chứa các vật hóa thạch mới tìm thấy. Anh bộc bạch: "Đối với tôi, ký ức ấy như miền hoang dã trong phim Indiana Jones". Truyền thống gia đình đã được anh tiếp tục duy trì với hai đứa con của mình. Anh tâm sự: "Tôi muốn làm điều tương tự. Tôi muốn sống với các chuyến phiêu lưu đó và tôi muốn điều ấy trở thành một phần công việc của tôi".

Hơn 20 năm nay, Frignoca đã biến đam mê săn răng hóa thạch dưới biển thành nghề nghiệp chính. Ban đầu anh bán sỉ các hóa thạch tìm thấy cho các doanh nghiệp. Sau đó, anh thành lập Công ty Primitive Past chuyên kinh doanh trực tuyến hóa thạch với chất lượng bảo tàng và giao dịch với nhiều nơi trên thế giới. 

Các mặt hàng độc lạ, quý hiếm gần đây của anh gồm có răng cá mập Peruvian Chubutensis, răng cá mập trắng Chile, Belemnite (như mực nang) hóa thạch từ Úc, răng cá mập khổng lồ megalodon từ Indonesia và răng ngựa hóa thạch đỏ từ Bắc Florida.

Thị trường răng cá mập hóa thạch giống thị trường các mặt hàng sưu tập khác như tiền xu cổ. Tuy nhiên, Frignoca nhận xét có một số lý do độc đáo khiến những người đam mê đã dành thời gian săn lùng, bỏ ra hàng trăm USD mua hóa thạch hoặc trải qua hàng ngàn giờ đi khắp thế giới để tận mắt nhìn thấy răng cá mập hóa thạch. 

Lý do đầu tiên là răng cá mập đã đạt tính thẩm mỹ với sức hấp dẫn đủ mạnh để lôi cuốn cảm giác ngạc nhiên. Mỗi chiếc răng khác nhau về màu sắc, kết cấu và hình dạng phù hợp với quá trình hóa thạch. 

Hơn thế nữa, mỗi chiếc răng nằm gọn trong lòng bàn tay còn chứa đựng hàng triệu năm lịch sử tự nhiên. Anh mô tả: "Bạn là người đầu tiên giữ những thứ đã mất hàng triệu năm trước. Thật không thể tin được khi bạn thực sự nghĩ về điều đó".

Răng cá mập khổng lồ megalodon hóa thạch - Ảnh: srqmagazine.com

"Thủ đô răng cá mập thế giới"

Trong 24 triệu năm qua, bang Florida đã tồn tại lúc chìm dưới nước lúc trên mặt nước, nơi các loài cá máu lạnh săn mồi vào thời kỳ khủng long còn sống. Các khu vực hoang dã của Florida tập trung đông đúc rắn đuôi chuông, cá mập bò và rùa snapping (nặng tới 30kg), thậm chí cá sấu khổng lồ sống trong vùng nước màu cà phê rất hung dữ không bao giờ muốn chia sẻ lãnh địa với ai.

Cá mập có hơn 500 loài. Mỗi loài có thể mất tối thiểu 30.000 răng trong vòng đời của chúng do có nhiều răng khác mọc thay thế. Trong điều kiện thuận lợi và thích hợp, men răng giữ vai trò bảo vệ răng hóa thạch. Quá trình này cần tối thiểu 10.000 năm. 

Tại Florida, thành phố Venice được mệnh danh là "thủ đô răng cá mập thế giới". Các hóa thạch ở Venice nằm ngay dưới mặt nước do các vịnh thường nông và ấm áp trong hàng triệu năm qua nên đã trở thành địa điểm lý tưởng để sinh sản. Sau đó, hóa thạch lộ ra rồi dần dà bị sóng gió bào mòn và mặc tình quăng quật. 

Những chiếc răng nhỏ như răng hổ, răng bò hoặc răng cá mập chanh (Negaprion brevirostris) nằm lẫn trong cát trên bãi biển Caspersen. Nếu chịu khó lặn sâu thêm, hóa thạch tìm thấy còn có giá cao hơn.

Là một doanh nhân, Frignoca có thể ngồi tại văn phòng trả lời email và lướt Internet. Thế nhưng máu thám hiểm vẫn chảy cuồn cuộn trong anh. Anh khao khát ánh nắng ngoài khơi. Anh muốn tìm đến nơi lịch sử đã bị chôn vùi dưới đáy biển. Lặn xuống biển tìm răng cá mập trước hết là quá trình thử và sai. 

Anh giải thích: "Đáy biển vịnh Mexico giống như chiếc máy giặt mỗi lần có bão". Đáy biển chao đảo và quăng quật sau đợt không khí lạnh hoặc bão tố đã đẩy hàng đống hóa thạch mới lộ ra khỏi cát. Nhưng muốn tìm địa điểm có nhiều hóa thạch phải ra xa từ 0,5-3km ngoài khơi, sau đó liên tục lặn xuống, trồi lên lấy hơi cho đến khi phát hiện ra kho tàng hóa thạch.

Nếu tìm thấy xương cá voi hoặc xương bò biển (thức ăn ngày trước của cá mập khổng lồ megalodon), cuộc săn lùng hóa thạch xem như bắt đầu. Frignoca trang bị bình dưỡng khí lớn và bốn túi rỗng buộc trước ngực lặn xuống đáy biển đánh giá dòng chảy, gió và các sinh vật biển. Dưới biển thường có các đám sứa độc, lợn biển, cá giống dài, rùa biển Caretta caretta và cá mập lượn lờ lịch sự chia sẻ không gian với thợ săn.

Mỗi người có cách săn riêng. Trong khi một số thợ lặn siêng năng bơi qua bơi lại như người cắt cỏ trên mảnh đất giàu hóa thạch, Frignoca lại bơi ngoằn ngoèo từ trên xuống và quan sát mặt đất để tìm răng cá mập khổng lồ megalodon hóa thạch. Đối với thợ lặn giàu kinh nghiệm như anh, chất lượng là đích nhắm chứ không phải số lượng. Sau mỗi chuyến lặn hằng ngày, anh thường tìm được một răng cá mập megalodon dài từ 5-10cm.

Mấy tháng trước anh đã tìm thấy một hóa thạch độc đáo. Trong làn nước lạnh như băng ở độ sâu 9m, anh phát hiện một xương sườn cá voi trên rạn san hô phía trên đụn cát. Anh dùng tay đào bới cát rồi nhấc lên chiếc răng màu nâu đen có vân dài đến 16,5cm. Đây là răng hàm trên của một con cá mập megalodon. Anh giải thích: "Răng với kích thước như vậy có lẽ phải 10 triệu năm tuổi".

Răng cá mập megalodon thể hiện tính đa dạng cao nhất về màu sắc, từ màu đen có vân cho đến xám, xanh lam, xanh lục. Màu sắc phụ thuộc vào trầm tích mà chiếc răng nằm lưu cữu hàng chục ngàn năm. Thợ lặn có thể tìm thấy răng hóa thạch ở bất cứ đâu như trên đất liền, trong vũng lạch hay con sông ven biển. 

Frignoca giải thích: "Chúng nằm dưới mặt đất Florida và bạn đang trải nghiệm những gì Florida đã trải qua hàng ngàn năm hay đúng ra là hàng triệu năm về trước".

***********

Emmanuel Rondeau rong ruổi khắp thế giới từ Bhutan qua Costa Rica đến vùng Siberia săn ảnh thú dữ quý hiếm. Mỗi chuyến đi là một lần thám hiểm đầy gian nan.

>> Kỳ tới: Người đi tìm thú dữ

Những nghề quái lạ trên thế giới - Kỳ 1: Kẻ săn răng cá mập hóa thạch

TTO - Thay vì mơ ước trở thành bác sĩ, kỹ sư, giáo viên hoặc mở trang trại, một số ít người lại tìm đến các công việc lạ lùng như lặn xuống biển tìm răng cá mập, vào rừng sâu săn ảnh thú dữ, rong ruổi thám hiểm khắp nơi.