Bữa ăn hằng ngày của người Nhật thường có một bát cơm (gohan), một bát xúp miso (miso shiru), rau dưa (tsukemono) và cá hoặc thịt.

Tuy gạo là lương thực chính trong mọi gia đình, vùng miền ở Nhật, nhưng một số loại mì (udon, soba và ramen) lại có giá rẻ nên khá phổ biến trong các bữa ăn nhẹ ở đất nước mặt trời mọc. Hơn nữa, là một quốc đảo, người Nhật cũng rất tự hào về nguồn hải sản phong phú của họ. Nhiều loại cá, mực, bạch tuộc, cá chình, các loài sò biển xuất hiện trong tất cả các món ăn từ sushi đến tempura.

Những thực phẩm cơ bản trong đời sống người Nhật là cơm, mì và các món ăn từ đậu nành.

1. Cơm

Phóng to

Cơm (kome) Nhật Bản - Ảnh: Webjapanese.com

Ở Nhật Bản, lương thực chính là gạo hạt ngắn. Khi chưa nấu, nó được gọi là kome (trong tiếng Nhật có nghĩa là gạo thơm trắng). Việc trồng lúa truyền thống trên những cánh đồng đòi hỏi sự hợp tác tuyệt vời giữa những người dân trong cùng một làng xã. Đó cũng tạo nên sự hình thành và phát triển của văn hóa truyền thống Nhật Bản.

Có đến vài nghìn giống lúa được trồng ở xứ sở mặt trời mọc. Trong đó Koshihikari và Akita Komachi là 2 loại phổ biến nhất.

Với người Nhật, gạo cũng được sử dụng để làm mochi (một loại bánh nếp), senbei (bánh gạo khô) và sake (rượu). Ngoài ra, gạo cũng có thể được nấu với đậu đỏ (sekihan - cơm nếp Nhật Bản), hải sản và rau quả (takikomi gohan - cơm trộn) hoặc để nấu cháo kèm với muối (kayu) như là một phương thuốc chữa cảm lạnh rất phổ biến.

Onigiri là món cơm nắm với nhân hải sản hoặc rau, thường được gói bằng một miếng rong biển khô (nori). Chúng là thành phần không thể thiếu trong cơm hộp truyền thống Nhật hoặc tại các chuyến đi chơi. Đặc biệt, onigiri gói sẵn thường có hình tam giác là một món ăn nhanh rất ngon và được bày bán sẵn tại các cửa hàng rất tiện lợi.

2. Mì

Phóng to

Mì soba - Ảnh: Justhungry.com

- Mì udon và mì soba

Mì udon được làm từ bột mì. Mì thường được nấu chín kèm với nước luộc thịt để có vị ngọt hơn. Thông thường ở Nhật mì udon được ăn nóng nhưng đôi khi được sử dụng ăn lạnh trong thời tiết nóng nực mùa hè.

Cũng có thể cho thêm một quả trứng sống để làm udon tsukimi hoặc thêm đậu hũ chiên aburaage để làm kitsune udon.

Thời tiết Nhật Bản rất nóng và ẩm ướt vào mùa hè. Để chống lại cái nóng ấy, người Nhật có thói quen sử dụng đồ ăn ăn lạnh. Một trong những món ăn mùa hè được dùng nhiều chính là mì lạnh. Soba là loại mì được làm từ kiều mạch, mỏng hơn và màu tối hơn mì udon. Soba thường được ăn lạnh (zaru soba) kèm với rất nhiều nước xốt, hành lá thái nhỏ và wasabi (một loại gia vị Nhật).

Khi dùng soba kèm với canh nóng, người Nhật vẫn quen gọi đó là soba kake. Còn khi ăn cùng với trứng, đậu hũ như udon sẽ là món soba tsukimi, kitsune soba hoặc tempura soba.

- Mì ramen

Trong khi udon và soba được cho là có nguồn gốc từ Trung Quốc thì chỉ riêng mì ramen được xem như là một món mì “thuần” Nhật Bản.

Ramen là món mì trứng sợi nhỏ, luôn được ăn kèm nước canh nóng thơm nồng cùng nước xốt shoyu hay tương miso. Ngoài ra, cũng có thể ăn mì ramen kèm với vài lát thịt heo rang, giá đậu, ngũ cốc ngọt hay bơ.

Ramen được phổ biến khắp Nhật Bản. Nhưng ở các vùng miền khác nhau, mì ramen được linh động thay đổi các thành phần chính, như ramen ngũ cốc ở thành phố Sapporo và món tonkotsu ramen (mì xương hầm) ở vùng Kyushu.

3. Các món ăn từ đậu nành

Phóng to

Đậu nành lên men Natto - Ảnh: Hararie-japan-tokyo-tokyo.com

Các loại đậu tương hạt nhỏ được dùng để chế biến ra nhiều loại thực phẩm và hương liệu.

Đậu nành và gạo được sử dụng để làm miso - một loại bột đậu nành dùng cho canh và làm hương liệu ướp cá. Cùng với nước xốt shoyu, miso là bản sắc truyền thống của ẩm thực Nhật Bản.

Tofu là một loại nước chua lên men từ đậu nành. Đây là món ăn phổ biến ở Nhật và cung cấp lượng protein cao, đặc biệt là cho những người ăn chay.

Ngày nay, ngay cả đậu phụ rán và đậu hũ tofu đều được bán sẵn.

Natto - một loại đậu nành lên men - không chỉ là một trong những món ăn bổ dưỡng mà còn là món nổi tiếng trong ẩm thực của người Nhật bởi mùi hăng và khá dính, natto rất dễ làm thực khách không hài lòng. Tuy nhiên, người Nhật thường có xu hướng hoặc là ưa chuộng hoặc là không bao giờ dùng. Natto thường được ăn kèm với hành tây xắt nhỏ, một quả trứng nguyên và trộn ăn cùng cơm.