Các bạn học chúc mừng Vũ Xuân Trung (lớp 11 Trường THPT chuyên tỉnh Thái Bình) đoạt huy chương vàng Olympic toán quốc tế (ảnh chụp tại sân bay Nội Bài chiều 16-7) - Ảnh: Việt Dũng

18g ngày 16-7, chuyến bay có đoàn thí sinh tham dự cuộc thi Olympic toán học quốc tế năm 2015 mới hạ cánh xuống sân bay Nội Bài nhưng từ buổi chiều, đại diện Bộ Giáo dục - đào tạo, gia đình và người thân của các học sinh đã có mặt để đón các bạn trở về.

Ùa vào vòng tay mẹ và nhận bó hoa tươi thắm từ bố, Nguyễn Thế Hoàn (học sinh lớp 12 Trường THPT chuyên Khoa học tự nhiên, Trường ĐH Khoa học tự nhiên, ĐHQG Hà Nội) lặng đi vì xúc động. Bạn chỉ nói lí nhí: “Con cảm ơn bố mẹ”. 

Lần thứ hai lập thành tích cao nhất tại một kỳ Olympic toán quốc tế nên câu chuyện bố mẹ phụ hồ, con giành huy chương vàng của Nguyễn Thế Hoàn thật sự không còn quá xa lạ. Khi báo chí vây quanh Hoàn để hỏi về động lực của bạn, Hoàn nhỏ nhẹ: “Đó là vì bố mẹ em. Với em, bố là người đàn ông kiên cường nhất và là động lực lớn nhất để em thực hiện ước mơ của mình”.

Nghèo khó “từ trong trứng”

Từ khi con chuyển lên Hà Nội học trường chuyên, bố mẹ Hoàn cũng rời quê hương lên thủ đô làm phụ hồ để nuôi con ăn học. Hôm nay, gác lại những lo toan bên thùng vôi vữa, bà Nguyễn Thị Thảnh cùng chồng đến sân bay đón con. Hai đêm nay ông bà không ăn, không ngủ được mà chỉ đếm từng ngày, từng giờ để được gặp con.

Trước ngày đi thi, Hoàn tâm sự với mẹ em bị áp lực quá lớn vì năm ngoái đã giành huy chương vàng, năm nay không giành được gì sợ sẽ làm mẹ buồn. Bà Thảnh động viên con: “Huy chương gì cũng được con ạ. Miễn là con nỗ lực hết mình”. Không phụ công mẹ, Hoàn tiếp tục giành thêm huy chương vàng cho quốc gia.

Ông Nguyễn Văn Hòa - bố của Hoàn - không giấu gia cảnh nghèo khó “từ trong trứng” của mình. Ông kể lần đầu con trai đoạt huy chương vàng Olympic toán quốc tế, vợ chồng ông phải xin ứng tiền chủ thầu xây dựng để có tiền thuê xe đưa cả nhà đi đón cậu con trai vừa “đem chuông đi đấm xứ người” trở về.

Lần này, chuẩn bị đi đón Hoàn, xã cũng bảo gia đình ông cứ thông báo rồi sẽ xin ý kiến huyện hỗ trợ, nhưng rồi sau đó ông lại được trả lời Hoàn giờ không còn là quân số học sinh của Thái Bình, gia đình đành tạm thời tự túc.

Ông Hòa thật lòng chia sẻ vợ chồng ông đều mới chỉ học hết lớp 9, cộng với công việc nhà nông vất vả, nên hầu như không có thời gian và điều kiện để kèm cặp con cái học hành. 3 tuổi, Hoàn đã khiến mọi người bất ngờ vì biết đọc.

Bắt đầu đi học, Hoàn đã tự giác học tập, tự giác mày mò giải các bài toán khó, để rồi hết lớp 9, cậu trò nghèo quê Thái Bình đã cùng lúc đỗ vào lớp chuyên toán của ba trường THPT chuyên nức tiếng: Trường THPT chuyên Thái Bình, Trường THPT chuyên của Trường ĐH Sư phạm Hà Nội, Trường THPT chuyên Khoa học tự nhiên thuộc Trường ĐH Khoa học tự nhiên (ĐHQG Hà Nội). Cũng từ đó, hai vợ chồng ông Hòa khăn gói rời Thái Bình lên Hà Nội làm nghề phụ hồ và thợ xây để lo cho con cái học hành.

Đội tuyển Olympic toán quốc tế khi vừa trở về đến sân bay Nội Bài chiều 16-7 - Ảnh: Việt Dũng

Vinh dự cho gia đình, làng, xã

Hai tháng gần đây, ông Hòa lại một mình vào miền Nam để làm phụ hồ, còn bà Nguyễn Thị Thảnh (39 tuổi) cũng rời Hà Nội về Thái Bình xin vào làm công nhân tại một công ty điện tử.

“Nghề phụ hồ rất vất vả, thật sự không phù hợp với sức khỏe của vợ tôi, nên buộc lòng cô ấy phải về quê làm việc gần nhà, còn lo coi sóc cho em của Hoàn đang học chuyên văn lớp 9 ở thị trấn. Ngày nào vợ tôi cũng cố làm tăng ca đến 8g tối, nhưng tiền lương tất tật cũng chỉ có hơn 3 triệu đồng. Còn tôi làm phụ hồ, rồi thợ xây, chẳng nề hà vất vả, nhưng mỗi tháng cũng chỉ được tròm trèm 4 triệu đồng. Thu nhập mỗi tháng của cả gia đình dốc hết cho hai đứa con ăn học” - ông Hòa nói.

Còn Vũ Xuân Trung (học sinh lớp 11 Trường THPT chuyên tỉnh Thái Bình) cười rụt rè chia sẻ với báo chí rằng em bất ngờ khi mình được huy chương vàng. Ấn tượng về Xuân Trung trong bạn bè đó là cậu bạn có sức học xuất sắc, nhưng lại rất khiêm tốn.

Lê Thị Thùy Dương - cô bạn cùng lớp 11 toán với Trung - không thôi nắc nỏm khi điều kiện học tập của Trung dù thua kém nhiều bạn bè và các anh chị đi trước nhưng “sức bật” thì đủ làm cho mọi người choáng váng.

Trong khi các bạn có điều kiện thi thoảng có đợt được lên Hà Nội để học ôn các thầy giỏi, tham gia các khóa học đặc biệt do Viện Toán học tổ chức thì Trung không có nhiều cơ hội như vậy, nên tự mày mò lên mạng tìm chuyên đề tự học.

Thu nhập chính của cả gia đình Trung chủ yếu từ những sào ruộng. Những lúc nông nhàn bố mẹ Trung kiếm thêm bằng việc chạy chợ và phụ hồ. Hơn 20 người anh em trong họ hàng biết tin Trung đoạt giải đã gác lại những công việc bận bịu đồng áng để đón Trung. Ông Vũ Xuân Vinh (82 tuổi, ở xã Đồng Các, huyện Đông Hưng, Thái Bình) - ông nội Trung - chia sẻ khi biết tin cháu nội đoạt huy chương vàng, suốt mấy đêm liền gia đình ông dường như không ngủ phần vì vui sướng, phần mong chờ đón Trung. “Lần này cháu đoạt giải là niềm vui và vinh dự cho gia đình, làng, xã” - ông Vinh rưng rưng.

Bà Trần Thị Cầu (mẹ của Hoàng Anh Tài) xúc động khi đón con về - Ảnh: Việt Dũng

Khóc vì hạnh phúc và quá thương con

Chia sẻ tại lễ tiếp đón của Bộ GD-ĐT ngay tại sân bay, thầy Lê Bá Khánh Trình (Trường ĐH Khoa học tự nhiên, ĐHQG TP.HCM, trưởng đoàn đưa các em đi thi) nói thật khó có thể diễn tả được tâm trạng của mình với mọi người vì vui, bất ngờ, hạnh phúc.

“Ngày thi đầu tiên, các em thi về và tất cả đều bảo đã bị sốc vì đề thi khó, làm bài không tốt. Kiểm tra bài và chấm điểm trước cho các em, tôi có chút buồn và bực mình vì các em làm không tốt. Nhưng ngày tiếp theo khi theo dõi diễn biến cuộc thi, tôi đã biết các em sốc một thì thí sinh của các nước khác cũng bị sốc 2-3 lần. Vậy mà thật ngạc nhiên, các em vẫn giữ vững tinh thần để tiếp tục cuộc thi và giành huy chương về cho đội. Sau cuộc thi này tôi mới biết rằng nghị lực của các em quá kiên cường. Xin cảm ơn các thầy cô, và gửi lời cảm ơn đặc biệt tới các bậc bố mẹ đã nuôi dưỡng những đứa con tuyệt vời”.

Ngồi lặng trong một góc nhìn con nhận bằng khen của Bộ GD-ĐT, bà Trần Thị Cầu (mẹ Hoàng Anh Tài, huy chương bạc) đã khóc nức nở không nói nên lời.

“Tôi khóc vì hạnh phúc và vì quá thương con” - bà Cầu nói. Những năm Tài học cuối cấp THCS, bà phát hiện chồng mình bị ung thư gan giai đoạn cuối. Cả hai ông bà cương quyết giấu con để Tài yên tâm ôn thi vào Trường THPT chuyên Phan Bội Châu (Nghệ An). Tài nhập học được một tháng thì cha qua đời. Bất ngờ, em bị sốc nặng đến nỗi đổ bệnh. Vậy mà sau đó Tài vẫn kiên cường vượt qua.

“Từ nhỏ Tài đã có nghị lực hơn người. Cháu hỏi mẹ trường nào là trường cấp II và cấp III tốt nhất, khi nghe tôi nói tên các trường chuyên, Tài đã miệt mài ôn thi và đều đỗ cả” - bà Cầu kể. Ngày Tài xa nhà 70km để nhập học cấp III, bà Cầu đã ngăn con vì chồng bệnh nặng nhưng lại không dám nói cho con biết.

“Con muốn được học trường chuyên để vào đội tuyển toán quốc gia và được đi du học để mẹ không phải vất vả nuôi con” - trước câu nói nhẹ nhàng mà cương quyết ấy của Tài, bà Cầu đã không còn ý định ngăn con nữa. Và những trông mong của bà đã thành sự thật khi Tài đoạt huy chương bạc trong kỳ thi lần này.

Về đến sân bay, gặp lại thầy hiệu trưởng trường mình, Tài nói giọng buồn buồn: “Em tiếc quá chỉ được huy chương bạc, thiếu có một điểm nữa thôi là em được huy chương vàng”. Thầy giáo xoa đầu Tài an ủi: “Với thầy bao giờ em cũng là nhà vô địch”.