Trẻ em cần được hướng dẫn chọn sách đúng lứa tuổi - Ảnh: Quang Định

Nhà văn Trần Thị Hồng Hạnh - Ảnh: Nhân vật cung cấp

Ðó là những chia sẻ của nhà văn Trần Thị Hồng Hạnh về “Cùng xây tủ sách thông minh” của tuần này.

“Thực đơn sách” hấp dẫn mỗi ngày

Là một người trưởng thành phần lớn nhờ vào sách vở và việc tự học, tôi rất quan tâm đến xu hướng đọc sách của con, đặc biệt là việc làm cách nào giúp con đọc sách một cách thông minh.

Trẻ không tự nhiên mà thích sách, nhất là khi hiện nay sách khó thể hấp dẫn chúng bằng trò chơi trực tuyến lẫn tivi. Thế nên việc đầu tiên là tập cho con thói quen phản xạ có điều kiện với việc đọc sách.

Mỗi ngày vào buổi tối, sau khi con học bài xong, tôi đều dành thời gian đọc truyện cùng con, “khai vị” có thể là truyện cười để cho con thoải mái.

Tiếp theo, “món chính” thường sẽ có ba lựa chọn: truyện chữ nếu thấy có ích lợi cho con, sách kỹ năng mềm hoặc sách khoa học thường thức cho trẻ nhỏ và “món tráng miệng” luôn là vài trang truyện tranh con thích.

Mỗi ngày có thể thay đổi “thực đơn sách” này để con đỡ ngán, nhưng nội dung vẫn tuân thủ như trên. Truyện cười giúp con tăng khả năng hài hước (điều mà trẻ em VN hiện nay rất thiếu do phải học hành căng thẳng và thường bị “giú ép” khiến chúng già trước tuổi).

Truyện chữ cung cấp tri thức và món này hơi “khó nhai” nên phụ huynh phải kiên nhẫn, mỗi ngày chỉ nên đọc 1-2 trang để tránh việc khiến con chán ngán. Tôi thường biến nội dung sách thành câu đố, đố con rồi cho con tìm câu trả lời trong trang sách đó.

Như vậy con sẽ được “thử lửa” và thấy hưng phấn khi tìm đúng câu trả lời. Vì thế tôi thường chọn những cuốn sách có nội dung ngắn gọn, hài hước cùng hình ảnh minh họa đầy màu sắc, viết bằng ngôn từ đơn giản, dễ hiểu và nếu được thì nên có những bài tập thực hành nho nhỏ dễ thực hiện để hướng dẫn con làm theo. Tôi luôn tự nhắc mình: sách cho con trẻ, cần nội dung thú vị lẫn hình thức sống động.

Tôi cũng cố gắng chọn sách truyện song ngữ Anh - Việt cho con, vì như vậy con sẽ luyện thêm được ngoại ngữ một cách tự nhiên, thú vị. Bên cạnh đó, nội dung sách phải thật đa dạng, phong phú từ tự nhiên đến hóa học vui, vật lý vui...

Trẻ nhỏ có thể không nhớ hết được nhưng tôi muốn tri thức thấm dần vào con, và niềm ham mê giải thích cuộc sống đa sắc sẽ làm cho con trở thành một đứa trẻ ham học hỏi.

“Cùng xây tủ sách thông minh” (thuộc dự án “Thư viện thông minh Samsung”) là chương trình do báo Tuổi Trẻ và Samsung VN phối hợp tổ chức. Chương trình hướng tới việc hỗ trợ các bậc phụ huynh cách tiếp cận, hướng dẫn, khuyến khích tình yêu đọc sách ở trẻ. Vào 8g30 sáng chủ nhật 1-2, chương trình sẽ tổ chức buổi tọa đàm dành cho các bậc phụ huynh quan tâm về vấn đề định hướng đọc sách cho trẻ tại nhà sách Fahasa Tân Ðịnh (387 Hai Bà Trưng, Q.3, TP.HCM). Khách mời của chương trình: MC Quỳnh Hương, nhà văn Ðông Vy, VJ Thùy Minh, dịch giả Lâm Vũ Thao. Bạn đọc có thể đăng ký, tham khảo thông tin về chương trình tại: www.thuvienthongminh.vn/ tusachthongminh/toadam.aspx.

Cần “mưa dầm thấm đất”

Con trai tôi vừa tròn 8 tuổi vào tháng 11-2014. Từ khi 5 tuổi cháu đã bắt đầu có những nhận thức cơ bản về các hiện tượng tự nhiên, xã hội xung quanh. Cháu rất hay hỏi tại sao, như thế nào...

Tôi không thể trả lời hết những câu hỏi của cháu, tôi tìm đến sách và chọn những quyển sách dạng hỏi - đáp để tìm câu trả lời.

Khi cháu chưa biết đọc thì tôi đọc cho cháu nghe từ từ. Khi cháu học hết lớp 1 đã biết đọc thì tôi để cho cháu tự đọc và gợi ý: “Những câu con hỏi mẹ đều có trong sách, con đọc và tìm câu trả lời nhé”.

Con tôi cũng như bao đứa trẻ khác, cũng thích trò “chém trái cây”, thích siêu nhân Gao, thích chú mèo máy Doraemon, thích những trò chơi trên máy tính và dĩ nhiên là thích hoạt hình.

Ðể “dụ” con chịu đọc sách, tôi không ép con mà nương theo sở thích của con. Ví dụ như tôi tìm những quyển truyện như Công chúa tóc mây, Câu chuyện đồ chơi... được viết từ các bộ phim hoạt hình của Hollywood chiếu ngoài rạp, đều là những nhân vật con yêu thích nên dĩ nhiên con háo hức đón đọc.

Trong trường hợp con chưa muốn đọc ngay thì cùng xem phim với con và sau đó hỏi con kiểu chương trình “Ai là triệu phú?”, con không biết thì cho con quyền trợ giúp là lật sách ra tìm.

Tôi không cho rằng nên cấm trẻ đọc truyện tranh, vấn đề là mẹ nên kiểm soát nội dung một cách tinh tế, đọc cùng trẻ. Trẻ thích đọc mà cha mẹ cấm thì trẻ sẽ có thể phản kháng bằng cách không đọc sách hoặc đọc qua quýt những loại sách khác nếu bị bắt buộc.

Chọn sách phù hợp với tuổi con cũng là một vấn đề tôi rất lưu tâm. Tôi tin mỗi tác phẩm truyện tranh thuộc dạng “tử tế” đều có một giá trị nào đó, ngoài sự hài hước có phần hơi trẻ con hoặc “nhí nhố” mà các bậc cha mẹ quá mô phạm hơi khó chịu.

Quan trọng là cha mẹ cần hiểu rằng con cần đọc cái phù hợp với lứa tuổi con chứ không phải đọc vì sở thích của bố mẹ.

Không nên vội vã đưa con đến đỉnh cao tri thức. Bước từng bước một là cần thiết.

Bên cạnh đó cần cùng con đối chiếu sách và thực tiễn. Ví dụ cho con đọc sách về thực vật, về lá đơn - lá kép hay con voi, con đà điểu... thì dắt con đi công viên, đi sở thú để con nhìn lá thật, con vật thật. Những trang sách sẽ không khô khan nữa mà trở thành thực tế sống động.

Mỗi ngày, từng chút một, tôi dắt con đi từng nấc thang bước đến thiên đường tri thức. Và tôi tin rằng nếu tôi trao cho con được tình yêu sách vở thì con tôi nhất định sẽ trở thành người lương thiện, sống tử tế và yêu cuộc đời, yêu con người.