Đấy là món cá nướng Tết nào bố mẹ cũng kỳ công chuẩn bị vì luôn nghĩ không lẽ mâm cỗ chỉ toàn là thịt.
Từ rằm tháng chạp trở đi, năm nào trời cũng lạnh đến thấu xương. Ấy vậy nhưng, những ngày giáp Tết ao cá trước cổng đình làng không khi nào thôi tấp nập. Dưới hồ, những người đàn ông mình trần, môi tím tái, run lập cập vì lạnh nhưng tay vẫn vung lưới kéo những mẻ cá đầy.
Trên bờ, các bà, các mẹ, các chị chen chúc nhau bên những chiếc thau khổng lồ đã được chuẩn bị sẵn để đựng cá, với đủ loại: trôi, trắm cỏ, chép, cá chim… Mẹ tôi cũng có trong dòng người đó.
Thế nhưng, vì tính lo xa nên năm nào cứ độ rằm tháng chạp mẹ đã phải dặn trước chủ ao chọn cho con cá tươi ngon. Trước khi cá lên bờ, mẹ đã chuẩn bị sẵn vài cọng rơm nếp dùng để xiên từ phần mang cá qua miệng cột lại chắc chắn, rồi treo tòng teng trên ghi đông xe.
Cá theo chân mẹ về đến nhà những ngày 28, 29 Tết. Nếu năm nào không có cá đánh ao, mẹ cũng lặn lội từ tờ mờ sáng lên chợ để lựa chọn con cá ưng ý nhất. Năm thì trắm cỏ. Năm trôi đen. Và có năm thì cá chim.
Công đoạn lựa cá là của mẹ, nhưng chế biến cá luôn dành phần bố. Cầm con dao phay cán gỗ, bố lướt vài đường ngược từ đuôi, lên sống lưng, xuống bụng là toàn bộ phần vảy cá đã được làm sạch. Muối hột được chà xát trên mình cá thật kỹ cho hết nhớt rồi mới mổ, để riêng phần ruột. Bụng cá với lớp màng đen cũng được bố rửa thật kỹ cho bớt tanh.
Tôi vẫn tự hỏi, sao công đoạn cắt cá thành từng khúc bố luôn cẩn thận dùng đốt ngón tay đo thật kỹ, đánh dấu trên mình cá rồi mới dùng dao để cắt. Nhưng, khi nhìn rổ cá khúc nào khúc đấy bằng nhau tăm tắp tôi mới hiểu.
Những khúc cá phần giữa, bố lại bổ làm đôi dọc theo phần xương vì như vậy, nướng cá mới chín, vàng đều. Bố chỉ lựa những phần khúc cá giữa để nướng. Đầu đuôi nấu luôn bát canh dưa chua, gọi là bữa cá tươi.
Công đoạn làm cá kỳ công bao nhiêu, phần nướng cá như lời bố tôi nói càng phải kỹ bấy nhiêu. Mấy năm gần đây, khi lũy tre làng dần thưa thớt, cá được nướng trên những vỉ bằng inox. Nhưng trước đó, năm nào bố cũng chuẩn bị đoạn tre gốc, cẩn thận vót từng chiếc nan để đan thành vỉ cá.
Từng khúc cá được xếp ngay ngắn đều trên vỉ, sau đó được ép chặt lại bởi chiếc vỉ tre còn lại. Thay vì phải lật từng miếng cá, làm theo cách này mỗi lần chỉ cần lật cả vỉ cá. Nhưng cũng vì thế, việc canh than cho đều để không miếng cá nào hoặc buốt giá hoặc quá lửa càng khó hơn.
Cá nướng ban đầu bố luôn kê thật cao để chín bằng hơi nóng, sau đó mới từ từ hạ thấp vỉ cá cho gần than, vàng đều. Vì cá tươi, nên khi cắt khúc rồi nướng trên than hồng nên hai đầu căng ra, ụ lên lớp thịt chắc nịch. Tôi luôn thích khoảnh khắc từng thớ thịt cá chuyển động như thế. Nhìn thôi cũng thèm nhỏ dãi.
Dưới sức nóng của hơi than, cá dần săn lại. Phần bụng có lớp mỡ hay phần da gặp than hồng tạo nên những tiếng xèo xèo.
Lửa bén đến đâu, mùi thơm của cá dậy đến đó. Ngồi lật vỉ cá tôi không kìm được mà nuốt nước miếng không ngừng. Bố luôn nhắc tôi phải lật vỉ cá đều tay, chốc chốc lại quay sang kiểm tra than đã lụi bớt rồi gắp thêm vài cục than mới bỏ vô.
Tôi luôn mê được ngồi nướng cá vì giữa cái lạnh se sắt, bên bếp lửa vừa ấm, nhìn từng khúc cá dần vàng rộm là mường tượng Tết này sẽ có nhiều món được chế biến từ cá. Bố cũng không quên dặn, cá chỉ nên nướng vừa chín tới.
Nếu thấy còn gân máu hồng phải nướng thêm vì không có tủ lạnh bảo quản cá sẽ mốc, thiu rất nhanh. Còn nếu sơ ý quá lửa, cá sẽ khô, để qua mấy ngày Tết cóng lại, còn dai hơn cả thịt thăn.
Khi vỉ cá nướng xong cũng là lúc chiếc móc sắt đã được bố chuẩn bị trong bếp sẵn sàng. Bố luôn treo cẩn thận để tránh mèo hay chuột đến ăn vụng. Suốt mấy ngày Tết, ăn đến đâu mẹ lại cẩn thận nhấc vỉ cá xuống, gỡ từng khúc cá rồi cột vỉ lại thật chặt treo như cũ.
Mãi sau này tôi mới ngộ ra, bố phải nướng cá kỳ công như vậy mới bảo quản được lâu. Nếu trời rét có thể để được cả tuần mà không sợ mốc, thiu. Gian bếp vì thế cũng trở nên sống động vì vỉ cá treo lủng lẳng, người lớn đi qua đi lại không khéo là đụng. Chỉ có tôi vì không tới tầm với nên chỉ có thể quan sát từ dưới, khác nào mỡ treo miệng mèo.
Ngày Tết đến, cùng với các loại thịt đông, đĩa gà luộc, giò chả cá được mẹ tôi chế biến thành đủ món. Mâm cơm chiều cuối năm, cá sẽ được chiên vàng ngập mỡ, vừa giòn vừa bùi, thơm mùi cá mới.
Qua mấy ngày mùng, mẹ lại chuyển sang món cá xốt cà chua, không quên thêm chút hành, mùi cho bắt mắt. Ăn với cơm trắng thì tuyệt cú mèo. Cá nướng nấu canh dưa chua, hay với vài trái cà chua hái trong vườn cùng các loại rau hành xua tan hẳn đi cái ngấy của canh măng giò heo luôn thường trực trên mâm cỗ Tết.
Qua đến mùng 4, mùng 5 nếu còn, mẹ lại chuyển sang làm nồi cá kho kèm với thịt xiên nướng đã quéo lại vì nướng đi nướng lại không biết bao lần. Mẹ tỉ mỉ cho nước mắm, mì chính, chút mỡ lợn, chút nước đường thắng màu rồi mới cho thịt, cá xếp đều lên kho.
Cả cá và thịt đều đã được nướng trước đó nên khi gặp nước mới bắt đầu mềm ra, quyện vào nhau nhưng lại không bị nát bởi phần thịt trước đó rất săn chắc.
Mẹ cứ để nồi cá kho trên bếp than hồng trong cả tiếng đồng hồ như thế. Mâm cỗ Tết giờ được chuyển sang mâm cơm ngày thường nên món cá kho trở thành đặc sản. Cơm nấu nồi gang trên bếp củi nên mẹ luôn để lâu hơn tạo thành lớp cháy vàng, chấm với nước cá kho, không còn sót lại hạt nào.
Tết nay, nhà tôi vẫn giữ thói quen nướng cá ngày Tết. Không còn chiếc vỉ cá treo giữa bếp vì nó được bảo quản trong tủ lạnh. Nhưng những món làm từ cá nướng vẫn được mẹ tôi nấu như một thói quen.
Tôi chỉ tiếc, giờ không còn những nắm cơm cháy vàng chấm nước cá kho vì chuyển qua nấu nồi cơm điện. Thế nhưng, những ký ức vẫn vẹn nguyên. Mẹ luôn bảo, thiếu miếng cá nướng ngày Tết, ăn cứ nhạt miệng sao ấy.
"Món Tết quê nhà" cảm ơn hơn 645 bạn đọc đã gửi bài
Cuộc thi là nơi chia sẻ những bí quyết về các món ăn truyền thống ngày Tết, cũng là cơ hội cho những người con xa quê được dịp chia sẻ những cảm xúc về ngày Tết, những câu chuyện đón Tết, ký ức sum họp ấm áp, mâm Tết xa quê của bạn...
Bạn đọc có thể viết về những câu chuyện thú vị quanh mâm cơm Tết, những món ăn tình thân sum họp gia đình, những món ăn "bắt buộc" phải có trong mâm cơm ngày Tết của từng vùng miền, những món ăn đặc trưng... cũng như tâm tư về ngày Tết quê mình qua ẩm thực.
Thời gian nhận tác phẩm từ ngày 20-10 đến hết ngày 15-12-2022. Lễ trao giải dự kiến diễn ra vào ngày 31-12-2022, tác giả và tác phẩm đoạt giải cuộc thi sẽ được công bố trên giai phẩm Tuổi Trẻ Xuân Quý Mão 2023.
Các bài sơ khảo sẽ được in thành sách.
Bài dự thi tối đa 1.500 chữ, khuyến khích kèm theo ảnh, video minh họa gửi về email [email protected].
Ban tổ chức đã nhận được hơn 645 bài của bạn đọc. Danh sách bạn đọc gửi bài từ 20-10 đến ngày 12-12:
Tương Quan, Nguyễn Tín, lê tuyết, kim cương, Tuan bui thanh, Hoang Tran, Đinh Trung, Đình Tuấn Đào, Chung Thanh Huy, tran van tam, Van Hung Nguyen, Trang nguyen Thi, Mai Trang, Dung Huynh Thi, phương phương trần, Thanh Xuân Nguyễn, Anh Tu Nguyen, Ngọc Diễm, Hạnh Bảo, Anh Tran, Nhu Phuong, Le Phuc An Nguyen, An nhiên Lý, anhhung phamtruong, Khiem Thi Hoang, Dung Tran, mỹ liên phạm, Phạm Anh Tuấn, Sửu Nguyễn, Hậu Nguyễn, Quang Ngo, Quynh nhu, Thanh Nga Nguyen, Đức Anh, thuy luong, yen pham, lưu thị bình, Mai Nguyen Van, Tuan Dao Minh, Nguyễn Thị Thu, Phú Hữu Huỳnh, Đức Thọ Phạm, Vu ta tu, Le Quoc Ky, Hoà Nguyễn Văn, Le Dieu, Tuan cuong, Hải Yến Trịnh Thị, Minh Trinh, Nhien Phuong, Lê Thanh An, Tuyết Lan Lê Thị, Dũng mai Đức, Thai Hoang, Diệu Lê, Trang Nguyễn Thuỳ, Thanh Kỳ Võ, Bếp của Sen, em Nguyên, thoai ngo, Le Hoang Hiep, Tuấn Khang Nguyễn, Lê Phương Thảo, Vũ Trần,My Nguyen, Dung Ha, Yến Trinh, Minh Phung, Quang Ngo, Minh Loc Duong Van, Nguyễn Hiên, Nga Cao, Thanh Thu Nguyen, Pham Anh Tuan, Hiển Bùi, Hoai Le Thi, Lieu Nguyen, Quynh Truc, thuy chu minh, Sinh Nguyen, Ngoc Tran, phuong hoai, Toản Cao Ngọc, hoan doan, Nguyen Tuong Van, van tu nguyen, huuthinh do, Ruby Pham, Si Lecong, Cao Phan Thanh, My Nguyen, Long Bao quynh, Tôi yêu Việt Nam, Nhung Mai, Thinh Nguyen, nhi Nguyễn, Huyền Nguyễn, Thảo Ngô, Hữu Đức Nguyễn, Tuandao Minh, Duong Le Duc, Nguyen Thi Huyen Nga, Tran Hieu Nguyen, Thanh Tam, phuong hoai, Hoai Vu, Trung mai, van luong, Duc Nguyen Huu, Thi Thuy Tran, Như Hiền, Uc Nguyen, Ngoan Do, Lai Nguye, Binh Nguyen Thanh, Ha Nguyen, Thao Nguyen Hoang, Khanh Ha Ca Vo, lưu thị bình, Quốc rin Pham, Ma Tân Xứ Nẫu, duyên hồng pt, Nguyễn Thị Ánh Nguyệt, Trần Hiếu Nguyễn, my Nguyễn, Dinh Trung, Tho Ton, Tuyen nguyen, Nguyễn Thị Thùy Trang, Dung ha, Vu ta tu, Tèo cao minh, Thi dao mai, Trần Mẫn Đạt Huỳnh, giang vy, Thu Nguyễn, ngoc nguyen, Nguyễn Thi lê My, Thanh Nga Nguyen, Cook Tom, Hoc Nguyen van, tuyethuynh1964, Dieu Linh ha Thi, Dong Nguyen The, Quỳnh Iris de Prelle, Mỹ Hà Đoàn, Duy Buu, Tường Anh Linh, Tuyết Nhung Triệu, Song Dai, Dong Mây Thong, Trang Nguyễn Thị Thùy, Hạnh Bảo, Trần Hiếu Nguyễn, phước vothi, Trần Thị Thoan, vinh hoa nguyen, Đạt Nguyễn Huỳnh, Thị Hiền Lê, Phùng Mỹ Lâm, Hien Duong, Minh Út Nguyễn, Loc Le, Phuong Hoai, Binh An, Ha Thu, Nguyễn Ngọc Hùng, Kim Ngân Cao, Nga Cao, Nguyễn Văn Mai, Hồng Thắm, duc nguyen nguyen, Thi Thuy Tran, Phạm Huỳnh Luân, Dương lê Đức, Tường Anh Linh, ngoc nguyen, Thanh Tú Nguyen dat vo, Hien Le, Hoa Mai, trang pham, lang Ton That, Kim Ha Tran, ngoc nguyen, thanhtuantqn, Trieu Ve, Le Minh Hai PT, Quỳnh Chi Ngô, Chau Que Huynh Ngoc, Diep Bui, Hoi Le Quang, Peter Ben, Anh Thư Pham, Luu Cam Van, khue viet truong, Minh La Thao, Van Hung Nguyen, Xuan Thi, Nhu Y Le Huynh, Si Lecong, Dũng Mai Duc, ngoc nguyen, Nguyen Khanh Linh, Nhung Pham, Kieu Nguyen, Hương Giang Nguyen Thi, Thanh chung chi, Thắm Bùi Thị Ngọc, Hải Bùi Thị, Nguyễn Thị Huyền Nga, Thuy Ho, Khải Trần Kym nè, Nguyễn Nhật Thanh, Yên Trám, Lê Lê, Bích Ngọc, Vũ Thần, Tạ Thanh Hải, Nhà Mây, Tùng Minh, Huong nguyen, Thị Thúy Trần, Hoàng Trần, Thanh chung chi, Vu ta tu, Hạnh Nhân Le, Kim Anh Huynh, Trương Minh Thua, Thương Hoài, Thanh Le, Hành Nghĩa, Thắm Bùi Thị Ngọc, Hồng Anh Nguyen, ThienLoc Huynh, Công Nguyễn, Nẻo Về Thiện Lành, Châu Quế Huỳnh Ngọc, nghia pham, văn Tuấn, Diệu Hiền Dương, Bích Ngọc, manh hoainam, Thuy Le, Nhung Dinh, Kha Nguyen, Lý Thị Dung, Nguyễn Thị Nở, Hien Duong, Quỳnh Nguyễn, Yến Anh Nguyễn, Nguyen Hongminh, Vũ Trần, Anh Vo, Hà Trần, Thu Hien, yen pham, Nguyen Minh, Tran Dang, Lê Văn Dũng, Hiền Anh Vũ thi, tu nguyễn đình, Kha Nguyen, Minh Tran, Anh Thien Nguyen Do, Ms Hoa, Thị Mai Hien Le, Loan Mai, Anh Nguyen, Nguyen Thi Hong Minh, bsn JoLy, (BeTo) Mưc, Thảo Nguyễn Hoàng, Ngoan Đỗ, nguyen hoa binh, phuong lien du,Thiên Nhất Trần, Hà Trần, Minh Vân Lê, Nhung Dương Thị, Ngan Lam, Huong Bui, Duong Hung, Võ Bích hạnh, Đoàn Hòa, Hùng Đinh Ngọc, Lư Thế Nhã, Thắng Phạm, Nguyệt Lại, Minh Tien, Nguyen Do, Thu Hằng Trần Thị, nguyen huyen, sg wong lan, Hai Duong Thanh, Tuyet Minh Tran, Le Le, Minh Thu, Hạo Phùng, Luyen Dinh, Ngô Quốc Việt, Minh Nguyen, Huynlinh Voduong, Tran Van Thai, Hùng Đinh Ngọc, Hảo Nguyễn Như, Loan Mai, Dung Thanh, Hoang Anh Linh, Thu Hoang, Đức Anh, Bích Phạm, Đinh Lệ, Bach Phan Tran, Nguyễn Phạm Hải Dương, Thị Hương Nguyễn, Thiên Di Kim, Bích Nhàn Nguyễn Thị, Ngô Nữ thùy Linh, Vien ngoc tran, mai lương phuong, Tra My, Phạm Thị Quyên, Mỹ Châu Nguyễn Thị, Bui Ngoc Thuy, van Truong tran, tam minh, Nga Cao, lan Huong Le Thi, Hai Bui Thi, Phuc Nguyen Nhan, Yến Lê, son pham, Hong tuoi nguyen, Linh Linh, Tuan Buu Le, Dinh Trung, thanh lan, Tặng vũ, Hoai phuong tran, ngoc nguyen, Hong ha Mary, Sơn Pham, Duc Phan Tan, Hồng Nguyễn, Quỳnh Chi Nguyễn Hoang Van, Đinh Phùng Văn, uyen bao, tu mai, Ngoc Hong, Thi Nguyen, Truc Nguyen, maitao, thảo vy, Tu Hao Lam, Huyen Nguyen Thi, Từ Linh, Trúc Phương Tivi Mẹ, Mai Tao, Giao Thừa Nguyễn, Tặng Vũ, văn Trương Trần, Phương Lý, Giao Thừa Nguyễn, Hiền Trần, Nhật Linh Phạm Ngọc, Nhan Hoang, Thị Liêu, Hồng Anh Nguyễn, ...
BAN TỔ CHỨC
Tối đa: 1500 ký tự
Hiện chưa có bình luận nào, hãy là người đầu tiên bình luận