Em bé được sinh tại Bệnh viện Từ Dũ, TP.HCM - Ảnh: DUYÊN PHAN

Gần đây, trong cộng đồng đang dấy lên phong trào đi học cách tự sinh con tại nhà. Tuy nhiên, các bác sĩ khuyến cáo việc sinh con tại nhà nếu không có hệ thống y tế giám sát sẽ có nhiều nguy cơ cho cả mẹ và con, thậm chí tử vong.

Hiện nay, nhiều người đang hiểu sai về phương pháp sinh tự nhiên là cứ để sinh con tại nhà và chờ cho cuộc sinh xảy ra bình thường, để trẻ chào đời, sau đó bánh nhau tuôn ra luôn.

Khuyến cáo về trào lưu sinh con tại nhà

Sinh con thuận theo tự nhiên được hiểu đúng là người phụ nữ sinh con theo đường âm đạo, chuyển dạ tự nhiên. Nếu quá trình sinh diễn ra không được thì bắt buộc phải có những can thiệp y khoa như giúp sinh, mổ lấy thai... 

Sinh tự nhiên có nhiều lợi ích hơn sinh mổ như sản phụ đỡ đau hơn, không có nguy hiểm nhiễm trùng vết mổ, sản phụ đi lại nhiều, nguồn sữa tới nhanh hơn. 

Bác sĩ chuyên khoa 2 Nguyễn Bá Mỹ Nhi, phó giám đốc Bệnh viện Từ Dũ TP.HCM, đã cho biết như vậy tại cuộc họp báo "Khuyến cáo y khoa về trào lưu sinh con thuận tự nhiên", được Bệnh viện Từ Dũ tổ chức vào ngày 15-3 tại TP.HCM.

Bác sĩ Mỹ Nhi nhấn mạnh quá trình sinh hàm chứa rất nhiều nguy cơ như sinh không được có thể dẫn đến vỡ tử cung, trẻ có thể bị suy thai, tử vong. Sản phụ bị vỡ tử cung có thể dẫn đến băng huyết sau sinh. 

Ngay cả khi em bé đã được sinh ra, sản phụ vẫn có nguy cơ bị băng huyết sau sinh và nếu không xử lý kịp thời sẽ tử vong. 

Đối với những thai phụ lần đầu tiên sinh con mà không có sự hỗ trợ về y tế, khi sinh qua ngã âm đạo, có thể gây rách phức tạp vùng sanh môn (có thể rách luôn cả trực tràng, bọng đái) dẫn tới băng huyết và nhiễm trùng rất nặng. 

Cuộc sống sau này của sản phụ sẽ có những biến chứng do tổn thương của trực tràng, đường tiết niệu.

Bác sĩ Mỹ Nhi cho rằng không thể tiên lượng được trước khi thai phụ sinh một mình. Do vậy, thai phụ không nên sinh tự nhiên tại nhà mà nên đến bệnh viện. 

Khi thai phụ đến bệnh viện, các bác sĩ sẽ để quá trình sinh con tự nhiên diễn ra, tuy nhiên với trường hợp cần can thiệp, các bác sĩ mới can thiệp để tránh những biến chứng có thể xảy ra.

Không cắt rốn, coi chừng nhiễm trùng

Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO) khuyến cáo và đã được Vụ Sức khỏe bà mẹ và trẻ em - Bộ Y tế phê chuẩn việc thực hiện chăm sóc da kề da ngay sau sinh. Tức là người mẹ để ngực trần, sau sinh không cắt rốn vội.

 Trẻ nằm trên ngực trần của người mẹ, trẻ sẽ tự tìm vú mẹ, quen với hơi ấm người mẹ, quen với chủng vi trùng trên da người mẹ và cho trẻ bú những giọt sữa non đầu tiên, sau đó mới cắt rốn cho trẻ. 

Việc cắt rốn chậm từ 1-3 phút sau khi xổ thai nhằm giúp cho trẻ có thêm một lượng sắt trong cơ thể và một số yếu tố quan trọng có liên quan đến tế bào gốc và hồng cầu. Phương pháp này theo tự nhiên nhưng có kiểm soát.

Nhưng trào lưu sinh con thuận tự nhiên hiện nay đang hiểu sai điều này. Họ cho rằng khi sản phụ sinh con, bánh nhau được để từ ngày này qua ngày khác, không cắt rốn, để tự rụng. 

Tuy nhiên, bánh nhau chứa toàn máu nếu để tự phân hủy và dây rốn tự động teo rụng thì quá trình nhiễm trùng sẽ diễn ra với trẻ, trẻ sẽ bị nhiễm trùng sơ sinh nặng.

Hiện có rất ít trường hợp tại một số nước có thể sinh con tại nhà được vì những nơi này có hệ thống y tế bác sĩ gia đình, khi thai phụ chuyển dạ có êkíp lưu động hỗ trợ cho thai phụ sinh tại nhà. Và lúc cần có những can thiệp về y khoa sẽ chuyển các sản phụ đến ngay các bệnh viện lớn.

Theo bác sĩ Mỹ Nhi, ngay từ khi mang thai, thai phụ buộc phải đến bệnh viện để được các cơ sở y tế chăm sóc vì thai phụ có thể có những bệnh lý đi kèm trong lúc mang thai hoặc do quá trình mang thai gây ra. 

Chăm sóc thai phụ trong suốt thời gian mang thai, nhân viên y tế sẽ tư vấn cho thai phụ nên chủ động sinh mổ hay để chuyển dạ tự nhiên xảy ra.

Chưa phù hợp quy định pháp luật

Trước thông tin có những khóa học sinh con thuận theo tự nhiên, bác sĩ Mỹ Nhi khẳng định: "Chúng tôi không ủng hộ việc sinh theo tự nhiên tại nhà và việc mở lớp học này là bất hợp pháp cho đến khi nào có những bằng chứng y khoa và được Bộ Y tế, sở y tế cho phép. 

Và ngay cả khi được phép mở những lớp học này thì bệnh viện hoặc những cơ sở y tế mới được phép thực hiện".

Theo ông Nguyễn Huy Quang - vụ trưởng Vụ Pháp chế, Bộ Y tế, bất cứ một phương pháp mới nào, một kỹ thuật mới nếu được áp dụng thì phải được Bộ Y tế hoặc sở y tế công nhận. Việc sinh con thuận tự nhiên tại nhà không phải là phương pháp do Bộ Y tế hoặc sở y tế công nhận. 

Việc tuyên truyền hủ tục và những điều phản khoa học trên các phương tiện thông tin đại chúng, theo quy định của pháp luật đều là vi phạm. 

Trong trường hợp sinh tự nhiên như thế này, tưởng như đó là quyền của cá nhân sản phụ nhưng không phải. Quyền đó phải đảm bảo cả sức khỏe cho đứa bé và sức khỏe cộng đồng. 

Hành vi của người mẹ sinh con thuận theo tự nhiên tại nhà mà để trẻ chết gọi là hành vi vô ý làm chết người do tự tin thái quá hay tự tin cẩu thả. 

Nếu thực hiện việc sinh thuận theo tự nhiên dẫn tới đứa trẻ bị chết thì người mẹ sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự, liên quan tới một tội danh đã được quy định trong Bộ luật hình sự là cố ý làm chết người.