Bộ trưởng Bộ Thông tin - truyền thông Trương Minh Tuấn - Ảnh: V.DŨNG

Sự phát triển bùng nổ của lĩnh vực viễn thông - công nghệ thông tin thời gian qua đã mang lại nhiều thay đổi, tác động lớn trong đời sống xã hội. Nhưng đi kèm đó cũng phát sinh một số vấn đề tiêu cực mà cụ thể là vấn nạn tin nhắn rác.

Thời gian gần đây, bộ đã đưa ra các thông tư, văn bản để xử lý vấn đề này. Tuy nhiên, khi đưa vào thực thi thì vẫn có nhiều ý kiến và triển khai hết sức khó khăn.

* Vấn đề tin nhắn rác và SIM rác đang là vấn đề nhức nhối của toàn xã hội và đã đưa ra bàn bạc xử lý trong một thời gian dài nhưng chưa khắc phục được triệt để. Bộ trưởng có thể nói thêm về quyết tâm của bộ đối với vấn đề trên?

- Về bản chất, nguyên nhân gốc là bởi việc bán sim điện thoại trả trước một cách tràn lan và rất nhiều người dân bị sử dụng thông tin cá nhân mà không hề được thông báo. 

Vấn đề này đang gây ảnh hưởng lớn đến xã hội, gây phiền nhiễu đến rất nhiều người sử dụng điện thoại, có nguy cơ gây mất an ninh, an toàn thông tin. Đồng thời, thể hiện việc thiếu quản lý và giám sát nghiêm túc của các cơ quan chức năng, các đơn vị liên quan.

Mặc dù đã tồn tại nhiều năm nhưng vấn nạn này chưa được giải quyết triệt để do vấn đề lợi ích của nhiều bên.

Theo đó, nhà mạng được hưởng lợi vì điều này giúp phát triển số lượng thuê bao di động; đại lý SIM/thẻ khai báo sẵn thông tin không chính xác và duy trì SIM tồn tại thì sẽ có được doanh số/lợi ích nhất định. Người dùng cũng được lợi từ các SIM mới được khuyến mãi nhiều. 

Ở góc độ quản lý nhà nước, việc phát triển thuê bao trả trước tràn lan, thiếu quản lý cũng dẫn tới việc lãng phí tài nguyên kho số quốc gia, tiềm ẩn nhiều nguy cơ gây mất an toàn, an ninh thông tin quốc gia.

Để hướng tới việc xây dựng một môi trường viễn thông, Internet lành mạnh tại Việt Nam, tôi cho rằng phải giải quyết triệt để vấn đề này.

* Xin bộ trưởng cho biết vai trò của nhà cung cấp dịch vụ viễn thông trong vấn đề này?

- Việc quản lý thuê bao trả trước tùy thuộc vào các chính sách quản lý cũng như chiến lược kinh doanh của từng nhà mạng nhưng phải trên cơ sở tuân thủ pháp luật về viễn thông, công nghệ thông tin. 

Với hàng chục ngàn đại lý SIM/số, đây chính là kênh kinh doanh vô cùng quan trọng mang lại sự phát triển vượt bậc của các nhà mạng. Điều này cho thấy sự cần thiết phải có chính sách quản lý, giám sát hệ thống đại lý của các nhà mạng và đây là một trong những việc cần kíp phải làm ngay.  

Để giải quyết dứt điểm vấn đề SIM rác, vừa qua tất cả các nhà mạng cùng nhau ký cam kết với bộ để thu hồi SIM kích hoạt sẵn.

Đồng thời, các nhà mạng cũng chủ động đưa ra các giải pháp thực hiện, ví dụ MobiFone đề xuất ý tưởng là có thể thu cước hòa mạng đối với thuê bao di động trả trước (giống thuê bao trả sau), kiến nghị phát hành SIM không có mệnh giá và khuyến mãi SIM này giống như các SIM đang hoạt động.

Đồng tình với quan điểm này, Viettel kiến nghị tách riêng tiền SIM và tiền trong tài khoản và quy định giá bộ kích hoạt ở mức 15.000 đồng. Khi nào có nhu cầu sử dụng, người dùng phải mua thêm thẻ cào để nạp và hưởng mức ưu đãi 50% như những thuê bao cũ.  

* Ngoài đề xuất của các nhà mạng, xin bộ trưởng chia sẻ các biện pháp, chính sách mà bộ sẽ xem xét, khuyến nghị thực hiện?

- Trên thực tế, việc kích hoạt SIM của các nhà mạng đều có quy trình rõ ràng, tuy nhiên việc một số cá nhân, đại lý cố tình thực hiện sai khâu kích hoạt mà không có biện pháp quản lý giám sát sẽ dẫn tới tình trạng SIM rác như hiện tại.

Sắp tới, Bộ Thông tin - truyền thông sẽ yêu cầu các nhà mạng phải nâng cao trách nhiệm và phải chủ động chấn chỉnh lại việc thực hiện quy trình kích hoạt SIM này một cách chặt chẽ hơn.

Đồng thời sẽ phối hợp đồng bộ kết nối các nhà mạng với cơ sở dữ liệu quốc gia để xác thực thông tin chủ sở hữu SIM và số lượng SIM kích hoạt trên một chủ sở hữu được kiểm soát chính xác theo đúng quy định của pháp luật.

Bên cạnh đó cần tăng cường các chính sách, gói dịch vụ giá trị gia tăng cho thuê bao trả sau, thu hút các thuê bao này sử dụng sản phẩm dịch vụ của nhà mạng, cũng như gắn kết thuê bao trả sau với các gói đi kèm thiết bị được phân phối.

* Trong vai trò người đứng đầu ngành cũng như một người sử dụng dịch vụ viễn thông, bộ trưởng có chia sẻ gì?

- Ở góc độ người sử dụng, phải thừa nhận sự phát triển dịch vụ viễn thông đã mang lại lợi ích to lớn và sự thay đổi lớn lao trong cuộc sống. Tuy nhiên, tôi vẫn mong các nhà mạng đừng mang đến cho người sử dụng những phiền phức, những thông tin phiền hà.

Đồng thời hi vọng chất lượng dịch vụ viễn thông sẽ ngày càng cải thiện, góp phần vào nâng cao chất lượng công việc và cuộc sống của mọi người dân.

Với vai trò của người đứng đầu ngành ngành viễn thông - công nghệ thông tin nói chung, tôi mong muốn các doanh nghiệp trong lĩnh vực có những biện pháp cụ thể, mạnh mẽ, không vì lợi ích, phát triển doanh số, thuê bao... mà gây ra vấn nạn thuê bao ảo, SIM rác.

Thay vào đó, các doanh nghiệp cần tích cực nâng cao chất lượng dịch vụ nhằm phục vụ tối đa lợi ích người tiêu dùng, mang lại những giá trị trong cuộc sống.

Trong bối cảnh các nhà mạng vừa được cấp giấy phép 4G, cần tận dụng tối đa giá trị của công nghệ để hỗ trợ cuộc sống vào các dịch vụ cụ thể như dịch vụ y tế, giáo dục, giao thông, chính phủ điện tử, thành phố thông minh…

* Xin cảm ơn bộ trưởng!