Facebook không thích người dùng giấu mặt? - Ảnh minh họa: TIME.com

Người dùng cho rằng quy định này quá cứng nhắc.

Những dòng trạng thái (status) than vãn về việc buộc phải đổi sang sử dụng tên thật cho tên tài khoản Facebook tràn ngập khắp nơi trên mạng xã hội.

Hầu hết người dùng đã quá quen thuộc với bí danh (nickname) của bạn bè trên Facebook đều cảm thấy lạ lẫm với... tên thật Nguyen A hay Tran B thay cho những bí danh Kelly Nguyen hay Vịt Con.

Bỗng chốc không nhận ra ai

“Trời ơi, sao hôm nay nhìn Facebook ai cũng lạ hết vậy nè, không còn nhận ra ai cả!”, “Cái tên lạ hoắc này là ai vậy?”... Một số lỡ điền sai tên phải chờ đến 60 ngày theo quy định mới thay đổi được tên.

Số khác là những tài khoản các nghệ sĩ, người nổi tiếng, có ảnh hưởng trong xã hội đã rất “đau đầu” nhằm giữ lại thương hiệu cá nhân, đặc biệt là những bạn trẻ “hot boy”, “hot girl” được cộng đồng mạng biết đến qua những tên gọi như Chi Pu, Mờ Naïve... đều gặp rắc rối với nghệ danh, phải đăng ký Chứng thực tài khoản (Verified account) “người nổi tiếng”.

Anh Nguyễn Hồng Phúc, một người dùng Facebook, cho rằng: “Facebook áp dụng cứng nhắc quy định vào một điều rất phổ biến được xem là thông lệ và cũng là quyền tự do của người dùng trong thế giới ảo: sử dụng bí danh (alias hay nickname) thay vì họ tên thật. Đây là một sự ép buộc khiên cưỡng”.

Chính sách buộc người dùng sử dụng tên thật cho tài khoản được Facebook áp dụng nửa đầu năm 2014 nhưng quy định có phần nới lỏng.

Tuy nhiên, từ nửa cuối năm 2014 đến đầu năm 2015, không chỉ tại Việt Nam mà một số quốc gia khác, người dùng Facebook bị buộc phải sử dụng họ tên thật mới được tiếp tục duy trì tài khoản.

Việc kiểm tra khá gắt gao, lần lượt người dùng Facebook đều phải đổi sang tên thật nếu muốn giữ lại tài khoản của mình.

Đầu tháng 10-2014, giám đốc sản phẩm của Facebook ông Chris Cox, lên tiếng xin lỗi cộng đồng người dùng, người đồng tính, chuyển giới và cả những bạn bè, hàng xóm... của họ “về những khó khăn mà chúng tôi đã buộc bạn phải đối mặt với tài khoản Facebook của mình trong vài tuần qua”.

Trước đó, Facebook cho người dùng hai tuần để sử dụng tên thật cho tài khoản, hoặc chuyển trang cá nhân của mình thành trang “fan page” (trang doanh nghiệp/tổ chức/cộng đồng) để được phép dùng bí danh riêng.

Lý do Facebook áp dụng là “muốn thúc đẩy người dùng sử dụng những thông tin nhận diện danh tính cho cuộc sống số của họ, nhằm tạo ra một cộng đồng đích thực”.

Cộng đồng người dùng Facebook tại nhiều nước đã phản ứng khi nhiều trường hợp bị khóa tài khoản theo chính sách này. Nhiều người dùng bao gồm các nghệ sĩ lập ra một chiến dịch yêu cầu Facebook cho phép sử dụng nghệ danh thay vì tên thật cho tài khoản của mình.

Chiến dịch tại Change.org thu hút hơn 39.716 ủng hộ tính đến ngày 27-1, trong số đó có nhiều nghệ sĩ, nhà sản xuất nổi tiếng. Nhiều nghệ sĩ chia sẻ ý kiến tại Change.org cho biết họ dùng nghệ danh hay tên hình thức thay tên thật trên Facebook vì lo ngại bị lạm dụng, quấy rối.

Và đối với họ, nghệ danh cũng chính là họ, thể hiện con người họ. Bên cạnh đó, cộng đồng người chuyển giới và đồng tính cũng đưa ra lý do tương tự, cho biết họ cần dùng biệt danh để tránh những nguy cơ có thể ảnh hưởng đến họ, gia đình và người quen của họ.

Lạm dụng phá rối

Dịch vụ Facebook có chức năng “báo cáo” (report), cho phép mọi người dùng báo với đội ngũ điều hành về tài khoản có hành vi xấu như lừa đảo, bạo lực... hay mạo danh.

Nhiều kẻ xấu đã lợi dụng chức năng này để “báo cáo” hàng loạt, dẫn đến việc nhiều tài khoản bị khóa dù đã đổi sang tên thật, và phải mất các công đoạn chứng thực danh tính “tài khoản chính chủ” bằng cách cung cấp những thông tin liên quan như chứng minh nhân dân hay các loại thẻ có họ tên.

Tình trạng “báo cáo” xấu, giả mạo nhằm phá rối hay chỉ đơn thuần đùa giỡn cũng đã gây ra rất nhiều phiền toái cho người dùng. Đối với những người dùng giao tiếp công việc qua Facebook thường xuyên thì đây là “một cơn ác mộng”.

Mỗi tuần nhận hàng trăm ngàn báo cáo

Trong bài viết trên trang cá nhân của mình, ông Chris Cox cũng nêu ra tình trạng lạm dụng “báo cáo giả mạo” tràn lan này, cho biết mỗi tuần nhóm phụ trách xử lý tại Facebook nhận hàng trăm ngàn báo cáo, trong đó 99% là hành vi xấu như bắt nạt, bạo lực gia đình, lừa đảo, thù hận và nhiều dạng khác mà nhóm xử lý cũng chưa thể định ra khuôn mẫu xử lý.

Khi đó, nhóm xử lý từ Facebook yêu cầu tài khoản bị báo cáo xác nhận họ đã sử dụng tên thật của mình qua việc gửi các thẻ thư viện, thẻ gym hay một hình thức chứng thực danh tính. Qua đó phân biệt được ai thật, ai giả.

“Facebook vẫn có thể yêu cầu sử dụng họ tên thật, nhưng chỉ cần buộc người dùng điền tên thật vào phần “Tên khác” (Other names), thay vì bắt buộc điền vào “Tên đầy đủ” (Full name) như hiện nay” - anh Phúc chia sẻ.

Cũng cần nhắc đến đối thủ cạnh tranh với Facebook là mạng xã hội Google+ đã đưa ra lời xin lỗi chính thức với người dùng vào tháng 7-2014 và tuyên bố từ bỏ chính sách sử dụng tên thật cho mạng xã hội Google+ sau ba năm áp dụng.