Ánh sáng nhân tạo, môi trường sống và thuốc trừ sâu gây ra mối đe dọa nghiêm trọng đối với các loài đom đóm. Ảnh: lecinquiemereve.fr

Trong công trình nghiên cứu đăng trên tạp chí BioScience, các nhà khoa học tại Đại học Tufts ở bang Massachusetts (Mỹ) cho biết trên khắp thế giới có hơn 2.000 loài đom đóm - thực chất là côn trùng cánh cứng - chiếu sáng ở các vùng đầm lầy, đồng cỏ, rừng và công viên đô thị.

Ngoài loài đom đóm Big Dipper đang sinh trưởng nhanh chóng ở Mỹ, các loài khác như sâu đóm ở miền Nam nước Anh, đom đóm phát sáng đồng bộ ở Malaysia và đom đóm ma xanh Appalachian, đều đang bên bờ tuyệt chủng do 'dấu chân sinh thái' không ngừng mở rộng của con người.

Theo các chuyên gia, trong số 10 nguyên nhân có thể dẫn đến nguy cơ tuyệt chủng của các loài đom đóm, mất môi trường sống là mối đe dọa hàng đầu đối với loài động vật nhỏ bé này ở khắp mọi nơi trên thế giới, ngoại trừ Đông Á và Nam Mỹ. Ở hai khu vực này, ánh sáng nhân tạo bị xem là mối đe dọa lớn nhất.

Đồng tác giả của nghiên cứu trên, nghiên cứu sinh tiến sĩ Avalon Owens thuộc Đại học Tufts, cho rằng ô nhiễm ánh sáng không chỉ phá vỡ nhịp sinh học tự nhiên của đom đóm mà còn gây rối loạn cách thức giao phối của loài bọ cánh cứng phát quang này. Nhiều loài đom đóm phụ thuộc vào khả năng phát sáng để tìm kiếm và thu hút bạn tình.

Bên cạnh đó, các loài đom đóm cũng đang đứng trước nguy cơ biến mất do phơi nhiễm thuốc trừ sâu. Theo các chuyên gia, các chất organophosphate (chất hữu cơ có chứa gốc phốt-phát) và neonicotinoid có tác dụng diệt trừ sâu bọ nhưng đồng thời tiêu diệt cả côn trùng có lợi.

Cũng theo nghiên cứu trên, mặc dù biến đổi khí hậu không bị xem là mối đe dọa hiện tại đối với loài đom đóm, song các nguy cơ nước biển dâng và hạn hán trong tương lai có thể đẩy nhanh tiến trình tuyệt chủng của loài này.

Những đàn đom đóm lập lòe trong đêm là một trong những cảnh tượng lôi cuốn nhất của tự nhiên, thu hút nhiều khách du lịch trên thế giới tới chiêm ngưỡng. Các tour du lịch để ngắm nhìn đom đóm phát sáng từ lâu đã trở nên phổ biến ở Nhật Bản, Malaysia và Đài Loan (Trung Quốc). Tuy nhiên, ngành du lịch này đang ngày càng chịu thiệt hại nghiêm trọng khi các hệ sinh thái bị đe dọa.