Tại tổ 29, phường Hòa Khánh Nam (quận Liên Chiểu, TP Đà Nẵng), nhà vợ chồng anh Nguyễn Văn Sơn ở trục đường thấp trũng, chỉ trong tháng 10-2023 nước vào nhà họ tới ba lần. Anh Sơn phải tự vẽ thiết kế rồi gọi thợ thi công hệ thống khung sắt định hình bít hết cửa sau lẫn cửa trước - hai lối vào chính của nước lũ.

Những lô cốt chống ngập trong phố

Để tận mắt chứng kiến sự kỳ công lạ lẫm của hệ thống ngăn nước này, anh Sơn dẫn chúng tôi ra phía cửa chính gian trước.

Khung sắt chữ U được hàn chết vào tường, sàn nhà, làm giá đỡ cho tấm khung sắt lớn khổ rộng đủ lọt lòng cửa, mỗi tấm cao ít nhất 1m. Khi nước bắt đầu dâng tràn vào nhà, anh Sơn lấy tấm khung sắt ngăn nước thả lọt vào hệ thống giá đỡ chữ U.

Sau đó, các vị trí sẽ được siết chặt lại bằng ốc vít. Ốc vặn tới đâu, các khe hở sẽ được bít kín tới đó. Để ngăn nước tốt hơn, các khe hở được gắn lớp gối cao su mỏng.

"Bản thiết kế tôi tự nghĩ ra. Chừng này thôi nhưng thợ làm ba ngày, tiền công và vật tư ngót 15 triệu đồng. Đắt đỏ, bất tiện nhưng buộc phải làm để sống chung với ngập lụt", anh Sơn nói.

Trong khi đó, anh Bùi Văn Hoạt, chủ nhóm thợ sắt tại quận Liên Chiểu, nói rằng gần đây dân vùng ngập lụt Đà Nẵng gọi điện liên tục để hàn khung thép ngăn nước vào nhà. Nhu cầu lớn của dân khiến thợ anh làm việc quá tải.

"Sáng nay, mình nhận thi công chống ngập cho tòa nhà đường Duy Tân. Chiều nay lại có hai nhà dân ở đường Hoàng Văn Thái. Thợ chạy đuối sức mà vẫn không hết việc, trước đây thì không có tình trạng này", anh Hoạt nói.

Những ngôi nhà kỳ dị

Ở các khu dân cư thấp trũng tại Đà Nẵng, thời gian gần đây nếu để ý kỹ sẽ thấy có những ngôi nhà chẳng giống nơi đâu.

Cuối đường Đồng Trí 3, phường Hòa Khánh Nam (quận Liên Chiểu) có ngôi nhà bà Lê Thị Quý Hợi đang được nhiều người xung quanh tìm đến "học hỏi". Bà Hợi nói rằng nằm sát kênh nhưng nhà bà chưa bao giờ bị nước vào nhà. Nhưng từ 2022 thì lụt liên miên mà không rõ nguyên do, đỉnh điểm nước ngập nhà 1,5m.

Gần đây, khi thấy bất ổn, vợ chồng bà thuê thợ về sửa sang nhà. Thay vì làm gác xép, hàn khung sắt ngăn cửa trước lẫn cửa sau như nhiều hộ khác thì nhà bà chọn cách làm chẳng giống ai: "Sắm guốc cao cho ngôi nhà".

Bà Hợi thuê thợ đổ đất lên nền nhà cũ, di dời toàn bộ hệ thống điện, đồ đạc lên cao hơn. Khi đất đổ lên cách nền cũ 0,6m thì gạch men được lát lên làm cốt nền nhà mới của bà.

Từ ngoài nhìn vào, cánh cửa sắt ngôi nhà bà Hợi che kín nên không thấy sự khác biệt so với các nhà khác. Nhưng sau cánh cửa sắt là bậc thềm và phải leo ngược dốc một đoạn thì mới tới phần nền nhà cao vọt tính từ mặt đường.

"Vợ chồng tích cóp xây nhà sinh sống nhưng vừa xây xong thì lụt tới, rồi cứ ngập đi ngập lại triền miên. Bán nhà thì do vùng lũ nên giá rẻ không đủ mua nơi khác, vợ chồng tôi đành phải kê cao nền nhà như vậy. Bất tiện nhưng thà vậy còn hơn bì bõm trong lũ", bà Hợi nói.

Theo bà, công trình đã được "thực nghiệm hiệu quả" từ vài trận lụt gần đây. Nước vào nhà nhưng chỉ nằm ở trên cốt nền cũ chứ không thể vọt qua được cốt nền mới.

Dù vậy, ngoài phần nhà ở giữa thì gian phơi đồ, nhà vệ sinh phía sau của ngôi nhà bà vẫn giữ cốt nền cũ nên nước vẫn ngập mỗi khi có mưa lớn.

Chúng tôi đi qua các khu dân cư hai bên trục đường Mẹ Suốt - tâm điểm ngập sâu cả mét mỗi trận mưa lớn tại TP Đà Nẵng. Người dân ở đây đã thấm đòn với liên tiếp những trận lụt khủng khiếp. Từ hoảng hốt và bất ngờ, người dân ở đây đã không còn lựa chọn nào khác và họ tìm mọi cách để sống trong ngập.

Nhà thì đổ đất kê cao nền, nhà thì đóng hẳn một lồng sắt treo lên giữa gian chính của nhà để tá túc, cất bỏ đồ đạc khi mưa lớn làm nước dâng cao. Có nhà còn làm hẳn một cầu thang dẫn từ nền lên thẳng một gác xép trên mái rồi đục một lỗ thoát phía trên tấm tôn để tính tới việc nước lên quá nhà, lúc đó phần mái tôn được đục lỗ sẽ là nơi thoát nạn...

Người dân hoàn toàn chủ động chống ngập được

Theo lãnh đạo Cục Quản lý đê điều và phòng, chống thiên tai, qua kiểm tra ngập lụt tại Đà Nẵng cho thấy người dân không kê cao đồ như cảnh báo.