Tổng thống Nga Vladimir Putin và Thủ tướng Nhật Shinzo Abe đã tỏ ý muốn sớm bình thường hóa quan hệ - Ảnh: AFP

Thông điệp trên Thủ tướng Abe đưa ra trong cuộc phỏng vấn trên kênh truyền hình Nhật Asahi mới đây. Theo lời ông, các cuộc thương lượng về lãnh thổ giữa Nhật Bản và Nga ngay từ đầu không xét đến yêu cầu "các vị phải đi chỗ khác".

"Việc này (khả năng Nga trao trả đảo) phải được thực hiện sao cho người dân Nga đang sinh sống ở đó không có bất kỳ phản đối nào" - Thủ tướng Nhật nhấn mạnh.

Ngoài ra, ông Abe khẳng định việc hiện thức hóa khái niệm "Hoạt động kinh tế chung Nhật - Nga" trên quần đảo tranh chấp sẽ giúp định hình một tương lai, trong đó người dân Nhật và Nga có thể sinh sống và làm việc cùng nhau.

Truyền thông Nga và Nhật Bản lưu ý đây tiếp tục là một diễn biến mới trong nỗ lực bình thường hóa quan hệ Nga - Nhật do Tổng thống Nga Vladimir Putin và Thủ tướng Abe khởi xướng. 

Hàng loạt động thái ngoại giao, bao gồm các cuộc tiếp xúc cấp cao, đã được hai vị nguyên thủ thực hiện trong năm 2018 vừa qua. Giới quan sát dự báo năm 2019 sẽ xuất hiện các tiến bộ cụ thể.

Cách đây 2 ngày, Thủ tướng Abe thừa nhận đàm phán hòa bình Nhật - Nga vẫn còn nhiều vấn đề cần giải quyết. "Tôi muốn thảo luận cụ thể hơn với Tổng thống Putin" - ông bày tỏ.

Ông Abe dự kiến sẽ công du Nga ngay sau kỳ nghỉ lễ năm mới, dự kiến vào ngày 21-1 theo truyền thông Nga. 

Ông Putin và Abe gặp nhau gần nhất vào ngày 14-11-2018 ở Singapore. Kết quả là hai bên đồng ý thúc đẩy bình thường hóa quan hệ trên cơ sở Tuyên bố chung Liên Xô - Nhật năm 1956.

Theo Tuyên bố 1956, Liên Xô đồng ý trao trả cho Nhật hai đảo Habomai và Shikotan để hai bên ký hiệp ước hòa bình, nhưng sau đó Tokyo đổi ý đòi cả 4 đảo gồm Habomai, Iturup (Etorofu), Kunashir (Kunashiri) và Shikotan.

Duma Nga: Sẽ không trưng cầu ý dân về Kuril

Trong một diễn biến khác, một đại diện của Duma quốc gia Nga (Quốc hội) vừa lên tiếng khẳng định Matxcơva sẽ không tiến hành trưng cầu ý dân về việc trao trả quần đảo Kuril cho Nhật.

"Quan điểm của Nga về quần đảo Kuril không lung lay. Chúng tôi đề nghị phía Nhật ký hiệp ước hòa bình vô điều kiện. Nếu họ không đồng ý, đó là lựa chọn của họ, và chúng tôi sẽ không trưng cầu ý dân về vấn đề này" - ông Anton Morozov, thành viên Ủy ban Đối ngoại thuộc Duma Nga, thông báo.

Hôm 17-12-2018, Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov cũng ra điều kiện Nhật phải công nhận kết quả của Thế chiến thứ hai (tức công nhận chủ quyền của Nga với 4 đảo tranh chấp), trước khi hai nước có thể bắt đầu thương lượng.

"Các đồng nghiệp (Nhật) của chúng tôi chưa sẵn sàng làm điều này" - Ngoại trưởng Lavrov cho biết.

Tổng thống Putin thì phát biểu: "Tôi tin rằng Thủ tướng Abe cùng chia sẻ mối quan tâm này, rằng hiện trạng quan hệ bây giờ là không bình thường. Cả Nhật và Nga cùng muốn sửa chữa quan hệ, không chỉ vì chúng ta muốn thứ gì đó từ Nhật ở góc độ kinh tế".

Trong thông điệp mừng năm mới 2019 gửi Thủ tướng Abe mới đây, Tổng thống Nga Putin một lần nữa nhấn mạnh "tiềm năng lớn" của quan hệ Nga - Nhật.