Nhạc sĩ Nguyễn Đức Toàn

Đại tá, NSƯT, nhạc sĩ, họa sĩ Nguyễn Đức Toàn sinh ngày 10-3-1929 tại Hà Nội. Thân sinh ông là nhà điêu khắc, các anh chị em ông hầu hết đều làm công tác âm nhạc.

Ông được biết đến như một trong những nghệ sĩ hiếm hoi thành công trrên cả hai lĩnh vực âm nhạc và hội hoạ.

Với âm nhạc, ông có nhiều tác phẩm để đời như: Quê em miền Trung du, Hà Nội một trái tim hồng, Biết ơn chị Võ Thị Sáu, Chiều trên bến cảng, Tình em biển cả, Mời anh đến thăm quê tôi, Khâu áo gửi người chiến sĩ...

Năm 1944, ông học vẽ tại trường Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương. Tháng 8-1945, ông tham gia giành chính quyền ở Hà Nội và viết ca khúc đầu tiên.

Năm 1946, ông tham gia Đoàn Kịch Sao Vàng cùng nhạc sĩ Đỗ Nhuận, và tham gia kháng chiến chống Pháp. Trong kháng chiến chống Pháp, ông được biết đến qua bài hát nổi tiếng Quê em miền Trung du (tuy là bài hát kháng chiến, nhưng Đài Pháp Á trong vùng Pháp tạm chiếm vẫn phát sóng qua song ca của Thái Thanh – Thái Hằng).

Trong thời kỳ này, ông làm Phó đoàn Đoàn Văn công Việt Bắc, ông tham gia diễn kịch, vẽ minh hoạ, trình bày báo, và sáng tác âm nhạc với những bài như: Chiều hậu phương, Lúa mới và một số ca cảnh. 

Sau năm 1954, ca khúc Mời anh đến thăm quê tôi đánh dấu bước chuyển trong sáng tác âm nhạc của ông. Trong thời kỳ này, ông sáng tác một loạt tác phẩm về các liệt sĩ như: Biết ơn chị Võ Thị Sáu, Noi gương Lý Tự Trọng, Bài ca Ngô Mây, Ca ngợi Trần Thị Lý, Ca ngợi Nguyễn Văn Trỗi...

Trong Kháng chiến chống Mỹ cứu nước, ông viết các bài: Đào công sự, Bài ca người lái xe, Nguyễn Viết Xuân cả nước yêu thương, Khâu áo gửi người chiến sĩ...

Trong những năm 1968-1970, ông tu nghiệp ở Nhạc viện Kiev (Ukraina). Tại đây ông viết các tác phẩm khí nhạc như: Sonate viết cho violon (dàn dựng và xuất bản ở Moskva), Tổ khúc giao hưởng Tổ quốc (dàn nhạc Novosibirk)... Về nước, ông viết những ca khúc, hợp xướng như: Bài ca xây dựng, Tiếng hát buổi bình minh, Bài ca chiến thắng...

Sau khi Việt Nam thống nhất, ông viết những bài hát nhạc nhẹ trữ tình như: Từ ngày hôm nay, Tình em biển cả, Chiều trên bến cảng, Hà Nội một trái tim hồng...

Năm 2000, ông được trao tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học - Nghệ thuật cho các tác phẩm: Quê em, Biết ơn chị Võ Thị Sáu, Đào công sự, Nguyễn Viết Xuân cả nước yêu thương, Tình em biển cả, Chiều trên bến cảng.

Ngoài âm nhạc, nhạc sĩ Nguyễn Đức Toàn còn vẽ nhiều tác phẩm sơn mài với những gam màu trầm ấm, thấm đẫm chất thơ.

>> Xem NSƯT Thanh Thúy hát Biết ơn chị Võ Thị Sáu: