Trước giờ thu phí chính thức ở trạm thu phí Phú Bài (Thừa Thiên - Huế) - Ảnh: Nguyên Linh

Bình quân mỗi tỉnh có hai trạm thu phí hoặc một trạm nhưng thu gộp cho hai, ba dự án. Trong đó, dày đặc nhất là đoạn qua miền Trung từ Thanh Hóa đến Ninh Thuận.

Hầu hết các trạm đều có mức phí như nhau: thấp nhất 35.000 đồng (xe dưới 12 chỗ ngồi, xe tải dưới 2 tấn, các loại xe buýt công cộng), cao nhất 200.000 đồng (xe tải từ 18 tấn trở lên và xe container 40 feet).

Những trạm thu gộp thì mức phí còn cao hơn (giá vé thấp nhất 45.000 đồng/lượt xe).

Dày đặc ở miền Trung

Đoạn quốc lộ 1 qua tỉnh Quảng Bình có hai trạm, thu cho ba dự án BOT. Trong đó trạm thu phí Quảng Đông đã thu phí từ tháng 7-2015, trạm thu phí Quán Hàu thu với mức mới từ đầu năm 2016. Tại Quảng Trị chỉ có một trạm, nhưng thu phí gộp cho cả hai dự án mở rộng quốc lộ 1.

Tại Đà Nẵng sẽ xóa hai trạm thu phí Nam hầm Hải Vân và trạm Hòa Phước, nhưng trạm mới ở xã Điện Thắng (thị xã Điện Bàn) thu gộp cho cả hai trạm với mức phí cao hơn 3,5 lần.

Tại Quảng Ngãi, ngoài trạm thu phí lâu nay ở xã Phổ Khánh (huyện Đức Phổ), từ tháng 2-2016 sẽ có thêm một trạm thu phí mới đặt tại xã Nghĩa Thương (huyện Tư Nghĩa).

Tuyến quốc lộ 1 đoạn Huế - Đà Nẵng dài khoảng 90km là đoạn đường có mật độ giao thông thuộc loại đông đúc.

Sau khi được nâng cấp, mở rộng, đoạn đường này xuất hiện hai trạm thu phí của hai dự án BOT: trạm Phú Bài đặt tại xã Thủy Phù và cách đó khoảng 50km là trạm Bắc Hải Vân thu phí cho dự án đầu tư hầm đường bộ Phước Tượng - Phú Gia.

Nan giải bài toán phí

Nhiều lái xe cho biết đường mới nâng cấp rộng rãi và an toàn. Vì vậy việc thu phí là đương nhiên. Thế nhưng mật độ trạm thu phí dày đặc, giá lại cao quá.

Công ty cổ phần Xe khách Thừa Thiên - Huế có hơn 50 xe khách từ Huế đi các tỉnh. Từ đầu năm 2016, do phí đường sá tăng nên dù giá xăng dầu giảm, công ty vẫn phải tính đến phương án tăng giá vé để bù đắp chi phí.

Ông Nguyễn Văn Long, giám đốc Công ty cổ phần Xe khách Thừa Thiên - Huế, kêu khổ: trong bối cảnh các hãng xe khách cạnh tranh khốc liệt, việc tăng giá vé sẽ làm giảm khách.

Một công ty vận tải lớn ở Thừa Thiên - Huế chuyên vận chuyển than đá và clinker đang đau đầu vì chưa tìm ra phương án nào bù đắp khoản phí đường bộ qua các trạm.

Cụ thể mỗi năm công ty này vận chuyển hơn 1 triệu tấn clinker trên tuyến đường từ Đà Nẵng ra cảng Chân Mây (Huế), ước tính số tiền vé qua hai trạm thu phí tiêu tốn hơn 20 tỉ đồng/năm.

Trao đổi với Tuổi Trẻ, ông Nguyễn Hữu Thùy, giám đốc Công ty TNHH Song Toàn (một doanh nghiệp vận tải lớn ở miền Trung), cho biết mức phí như sắp tới là quá cao và dày đặc trạm thu phí, khiến chi phí đường bộ tăng gấp ba lần.

“Nhưng chúng tôi không thể tăng giá cước vận chuyển được bởi khách hàng bây giờ có nhiều lựa chọn, chẳng hạn như đường thủy”. Theo ông, mảng vận tải thủy hiện hầu hết đều do các công ty nước ngoài nắm giữ, “đi đường thủy chỉ có lợi cho người ngoài”.

Phải trả phí cho đường không đi: quá vô lý!

Ông Thân Hóa - chủ tịch HĐQT kiêm giám đốc Công ty CP Xây dựng công trình 545 (tại Đà Nẵng) - cho biết: từ ngày 1-1-2016 đã thu phí ở trạm mới đặt tại xã Điện Thắng (thị xã Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam).

Theo ông Hóa, phải lập trạm thu phí mới ở Điện Thắng do bỏ thu phí ở hai trạm Nam hầm Hải Vân và Hòa Phước.

“Đúng ra chúng tôi thu ba trạm thì bây giờ chỉ dồn về thu một trạm. Giá vé có tăng, nhưng thu một trạm sẽ thuận lợi hơn vì xe không phải dừng lại mua vé ba lần” - ông Hóa nói.

Cũng vì vậy, giá phí sẽ tăng lên 3,5 lần so với giá cũ. Nhưng các tài xế chỉ ra bất hợp lý: những xe chỉ đi trên đoạn đường ngắn phải mua phí cho cả ba đoạn đường.

Tương tự là việc thu phí ở Quảng Trị. Trạm thu phí đoạn quốc lộ 1 Đông Hà - thị xã Quảng Trị sẽ thu phí gộp cho cả đoạn quốc lộ 1 từ Đông Hà đến Gio Linh. Lý do thu gộp vì không thể lập hai trạm thu phí trong khoảng cách chỉ 20km.

Việc thu gộp gây ra bất hợp lý: các xe chỉ chạy trên một đoạn đường phải trả phí cho cả hai.

Cũng vậy, các doanh nghiệp vận tải chuyên chở khách du lịch từ TP Đà Nẵng ra các khu du lịch Lăng Cô (Huế) cho rằng họ sẽ phải trả phí oan khi qua trạm thu phí Bắc hầm Hải Vân.

Bởi vì trạm này nhằm thu phí cho dự án hầm Phú Gia và Phước Tượng, trong khi xe của họ không đi qua hai hầm này nhưng vẫn phải trả phí.