Một hình ảnh của Nhà Việt Nam - Ảnh: L.V.N.

Cũng cách kiến trúc cũ từ bên ngoài cho đến thiết kế nội thất bên trong. Vẫn sân khấu ca nhạc dân tộc chính giữa gian nhà. Vẫn những độc bình và hai gian trưng bày hàng thủ công mỹ nghệ hai bên lối đi.

Nói thật, nếu du khách lần đầu tiên thấy ngôi Nhà VN với thiết kế bằng tre thì sẽ thấy lạ, nhưng nếu người nào đã tham quan Expo hai lần như tôi sẽ thấy kiến trúc tòa Nhà VN vẫn không thay đổi nhiều về hình dạng.

Không hiểu với ý đồ gì mà ban tổ chức trang trí mặt tiền của Nhà VN với một con rối treo cà lủng cà lẳng. Còn bên hông phía cửa ra vào bên phải là hai tượng đàn ông sơn son thếp vàng ở trần trùng trục, khoe cái bụng to đùng, trên đầu lòng thòng hai cái đuôi, hai tay khoanh tròn chào khách trong tư thế quỳ gối.

Đi một vòng trong Nhà VN thấy được mấy cái màn hình tivi chiếu một video clip dài 51 phút với đủ kiểu báo cáo thành tích về nông nghiệp, loáng nhoáng giới thiệu về cà phê, hạt điều...VN. Vào một chỗ chen chúc, chật chội, tìm một chỗ đứng chờ xem văn nghệ thì có ai quan tâm đến VN là nước xuất khẩu 1,73 triệu tấn cà phê, 7,2 triệu tấn gạo, vậy mà tịnh chẳng nghe được mùi cà phê Ban Mê, chẳng thấy bóng dáng một gói cà phê bột của Vinacafe, của Trung Nguyên trong khi ở nhà Thụy Sĩ khách tham quan muốn lấy bao nhiêu gói cà phê Nestlé thì lấy. Còn đâu rồi những bao be bé gạo Nàng Hương, gạo Long An, gạo đặc sản Hòa Bình... mà chỉ có một quang gánh đựng gạo hay đậu gì đó nằm sát bên góc nhà.

Theo đề án do Bộ VH-TT&DL trình Thủ tướng Chính phủ có nói rõ mục tiêu: “Bằng các hình thức thể hiện của triển lãm, Nhà triển lãm VN tập trung giới thiệu một số thế mạnh và thành tựu chủ yếu của VN.

Cụ thể như sau: VN - vựa lúa của thế giới, VN - vẻ đẹp bất tận”. Vẻ đẹp bất tận nhưng sao chỉ thấy vài hình ảnh và nội dung giới thiệu chiếc áo dài, vài tấm ảnh về cảnh đẹp VN in trên tấm gấp nhỏ bé, vài tấm phướn treo quanh hông nhà.

Điểm cộng hiếm hoi cho Nhà VN là chương trình văn nghệ dân tộc khá độc đáo nên thu hút sự thích thú của khách tham quan. Một ngày có ba suất diễn văn nghệ, mỗi suất quy tụ được hơn trăm khán giả một chút vì khán phòng hẹp do phải chen chúc với các gian hàng bán lung tung đồ mỹ nghệ.

Có lẽ đã có sự hiểu nhầm giữa Expo và Fair Trade. (?) Thật vậy, Expo không phải là hội chợ thương mại như Fair Trade. Exp là chữ viết tắt của Exposition - nằm trong chuỗi hội chợ triển lãm toàn cầu (Universial Exposition), được tổ chức năm năm một lần.

Expo là nơi triển lãm những thành tựu và khám phá nổi bật nhất của từng đất nước trong lĩnh vực kỹ thuật - công nghệ văn hóa, nghệ thuật và kiến trúc từ cảm hứng về một chủ đề chung, cũng là cơ hội để các quốc gia thể hiện sự đóng góp của mình với chủ đề này.

Chủ đề năm nay là “Feeding the planet, Energy for life” - tập trung vào việc sản xuất lương thực và làm thế nào để cân bằng dinh dưỡng cho con người, hướng tới sự phát triển bền vững cho cả hành tinh.

Trong khi các nước khác tham dự Expo 2015 đều chứng tỏ kiến thức và trình độ hiểu biết, sự xây dựng và đóng góp của mình về thế nào là Expo, thì Nhà VN chỉ đến để buôn bán hàng tạp hóa có phụ diễn văn nghệ và khu ăn uống thực phẩm VN (?).

Nếu VN tham dự Expo Dubai 2020 với kinh phí lớn hơn 3 triệu USD như năm nay đi nữa nhưng với những sự suy nghĩ kiểu thể loại “quảng cáo - hội chợ” như vậy thì đi hay đừng là chuyện nên bàn!