Năm 1993, anh chị tôi có cho mẹ tôi một lô đất, có giấy phép công nhận quyền sở hữu nhà do Sở nhà đất TP.HCM cấp. Đến năm 1999 mẹ tôi xây phòng trọ cho công nhân thuê. Năm 2003, mẹ tôi qua đời nên tôi tiếp tục sử dụng cho đến nay.

Từ năm 1999 đến nay, tôi vẫn đóng thuế nhà đất hằng năm và vẫn được công an cho đăng ký tạm trú cho người thuê phòng.

Nhưng từ tháng 4 năm nay, công an phường không cho tôi khai tạm trú cho người thuê phòng với lý do nhà tôi thuộc diện không hợp pháp vì chưa có sổ hồng (lý do chưa làm sổ hồng vì chưa có đủ tiền).

Vậy nhà tôi có thuộc diện nhà ở bất hợp pháp không? Tôi phải làm thủ tục gì để được đăng ký tạm trú?

Bạn đọc H.D. (phường Bình Chiểu, TP Thủ Đức, TP.HCM) hỏi.

Luật sư Ngô Huỳnh Phương Thảo (Đoàn luật sư TP.HCM) tư vấn như sau:

Theo thông tin bạn cung cấp, mẹ của bạn được tặng cho một lô đất từ năm 1993, có giấy phép công nhận quyền sở hữu nhà ở do Sở Nhà đất TP.HCM cấp.

Từ ngày 15-10-1993 là ngày Luật đất đai 1993 có hiệu lực, cơ quan nhà nước chỉ cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Như vậy, giấy phép mà bạn đề cập có trước ngày 15-10-1993.

Theo quy định tại khoản 1, điều 100 Luật đất đai 2013, điều 18 nghị định 43/2014/NĐ-CP về giấy tờ sử dụng đất trước 15-10-1993 thì "Giấy tờ có nội dung về quyền sở hữu nhà ở, công trình; về việc xây dựng, sửa chữa nhà ở, công trình được ủy ban nhân dân cấp huyện, cấp tỉnh hoặc cơ quan quản lý nhà nước về nhà ở, xây dựng chứng nhận hoặc cho phép" là một trong những căn cứ để hộ gia đình, cá nhân được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất.

Hơn nữa, theo quy định tại khoản 1, điều 31 nghị định 43/2014/NĐ-CP thì "Giấy tờ về sở hữu nhà ở do cơ quan có thẩm quyền cấp qua các thời kỳ mà nhà đất đó không thuộc diện Nhà nước xác lập sở hữu toàn dân…" là một trong những căn cứ để xác định chủ sở hữu nhà ở.

Trường hợp của nhà bạn không thuộc diện Nhà nước xác lập sở hữu toàn dân. Mẹ bạn được cấp giấy phép công nhận quyền sở hữu nhà và sử dụng ổn định, lâu dài từ năm 1993 cho đến nay thì mẹ bạn hoàn toàn đủ điều kiện là chủ sử dụng đất và nhà ở hợp pháp.

Hiện nay, mẹ bạn đã qua đời thì bạn là con, là người thừa kế hợp pháp của mẹ bạn có quyền thừa kế di sản mà mẹ bạn để lại. Bạn đã đóng thuế sử dụng đất từ năm 1999 cho đến nay, biên lai nộp thuế chính là căn cứ xác định bạn đã sử dụng đất ổn định lâu dài.

Bạn có đủ điều kiện để được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản gắn liền với đất (sổ hồng) và nhà ở của bạn hoàn toàn hợp pháp.

Nếu cơ quan công an nêu lý do bạn chưa có sổ hồng nên không đăng ký tạm trú cho người thuê trọ là chưa phù hợp với quy định pháp luật.

Thực tế, sổ hồng là loại giấy tờ phổ biến được sử dụng trong hồ sơ đăng ký tạm trú dùng để chứng minh chỗ ở hợp pháp. Tuy nhiên, sổ hồng không phải là tài liệu bắt buộc theo quy định pháp luật để đăng ký tạm trú, mà có thể thay thế bằng giấy tờ khác.

Với trường hợp của bạn, theo quy định tại điều 5 nghị định 62/2021/NĐ-CP, bạn có thể thay thế bằng giấy phép xây dựng (nếu có), hoặc giấy xác nhận của UBND phường về nhà ở, đất ở không có tranh chấp quyền sở hữu nhà ở, quyền sử dụng đất.

Do đó, bạn có thể xin giấy xác nhận tại UBND về nhà ở không có tranh chấp để làm hồ sơ đăng ký tạm trú cho người thuê trọ.

Mua trúng nhà bị cưỡng chế, phải làm sao?

Chủ xây nhà không đúng giấy phép bị chính quyền ra quyết định xử phạt và cưỡng chế phá nhà. Tôi không biết thấy rao bán rẻ nên mua rất nhanh. Mua xong, làm thủ tục xong mới biết bị buộc phải tháo dỡ. Tôi phải làm sao đây?