Theo Hãng tin Reuters, ngày 19-3 (giờ địa phương), Bộ trưởng Năng lượng Mỹ Chris Wright đã giải thích rõ hơn về việc đề xuất Ukraine để Washington vận hành các nhà máy điện hạt nhân của nước này.

Mỹ "giúp" Ukraine vận hành nhà máy điện

Đề xuất trên được Tổng thống Mỹ Donald Trump đề ra với người đồng cấp Ukraine Volodymyr Zelensky trong cuộc điện đàm giữa hai nhà lãnh đạo ngày 19-3. Trong đó, ông Trump đề cập đến việc để Mỹ hỗ trợ vận hành, thậm chí có thể sở hữu các nhà máy điện hạt nhân của Ukraine.

Đích thân ông Zelensky cho biết Kiev đã bắt đầu thương lượng với Mỹ về việc phục hồi hoạt động của nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia - nhà máy điện hạt nhân lớn nhất châu Âu. Nhà máy này đang được quân đội Nga kiểm soát từ năm 2022 và đã ngừng hoạt động từ đó đến nay.

Nói về những đề xuất trên, ông Wright cho biết: "Chúng tôi có đội ngũ chuyên môn hùng hậu tại Mỹ để vận hành những cơ sở đó. Tôi không nghĩ rằng chúng tôi sẽ cần cử người đến tận Ukraine.

Chúng ta sẽ mang lại hòa bình cho Ukraine bằng cách nào? Chúng ta sẽ chấm dứt việc đánh nhau bằng cách nào? Điều gì sẽ khiến cả hai bên hạ vũ khí? 

Nếu việc để Mỹ vận hành các nhà máy điện hạt nhân ở Ukraine sẽ giúp đạt kết quả đó thì không có vấn đề gì cả, chúng tôi sẽ làm điều đó".

Bộ trưởng Năng lượng Mỹ nhấn mạnh ông Trump và Ngoại trưởng Marco Rubio đang nỗ lực rất nhiều để kết thúc chiến tranh tại Ukraine.

Thông cáo của Nhà Trắng về cuộc điện đàm Trump - Zelensky cũng nêu: "Tổng thống Trump đã thảo luận về nguồn cung điện và các nhà máy điện hạt nhân của Ukraine. Ông ấy nói Mỹ có thể giúp ích rất nhiều trong việc vận hành các nhà máy ấy nhờ chuyên môn trong lĩnh vực điện.

Việc Mỹ sở hữu những nhà máy đó sẽ là sự bảo vệ tốt nhất cho chúng và cũng là sự ủng hộ tốt nhất cho hạ tầng năng lượng Ukraine".

Cuộc điện đàm giữa ông Trump và ông Zelensky diễn ra cùng ngày với một cuộc họp khác giữa tổng thống Mỹ và lãnh đạo các tập đoàn dầu mỏ lớn của Mỹ. 

Ông Wright khẳng định vấn đề nhà máy điện Ukraine đã không được mang ra bàn luận trong cuộc họp này.

Lợi ích kinh tế cho Mỹ sẽ là đảm bảo an ninh cho Ukraine

Kiev nhiều lần yêu cầu Mỹ và phương Tây đảm bảo an ninh lâu dài cho Ukraine nếu muốn nước này kết thúc chiến tranh với Nga.

Đáp lại điều này, Nhà Trắng đã yêu cầu Kiev ký thỏa thuận thành lập quỹ chung do hai nước đồng sở hữu và Mỹ nắm quyền quản lý. Ukraine có trách nhiệm đóng góp 50% doanh thu từ các hoạt động khai khoáng trong tương lai vào quỹ này.

Thỏa thuận khoáng sản trên cùng đề xuất để Mỹ vận hành các nhà máy điện của Ukraine đã phần nào thể hiện tầm nhìn của chính quyền ông Trump trong việc kết thúc chiến tranh.

Tầm nhìn này được thể hiện rõ và ngắn gọn qua phát biểu hồi đầu tháng 3 của Phó tổng thống Mỹ JD Vance: "Lợi ích kinh tế của Mỹ sẽ là đảm bảo an ninh cho Ukraine".

Trong suốt chiều dài cuộc chiến ở Ukraine, các cơ sở hạ tầng năng lượng là một trong những mục tiêu hàng đầu bị nhắm vào.

Nga thường xuyên không kích vào các nhà máy điện của Ukraine, buộc Kiev cắt điện luân phiên liên tục. Bất chấp mùa đông lạnh, hầu hết người dân Ukraine phải sống mà không có điện trong nhiều giờ mỗi ngày.

Ngược lại, Ukraine cũng thường xuyên tấn công các cơ sở dầu mỏ của Nga, gồm nhà máy lọc dầu, kho chứa...

Nắm bắt điều này, ngày 18-3, ông Trump đã đề xuất Tổng thống Nga Vladimir Putin lệnh cho quân đội ngừng tấn công các hạ tầng năng lượng Ukraine trong 30 ngày như một động thái thể hiện thiện chí hòa bình khi hai nhà lãnh đạo điện đàm.

Tổng thống Nga hoan nghênh đề xuất đó và đã lập tức chuyển chỉ thị đến cho quân đội Nga.

Tin thế giới 20-3: USAID có lãnh đạo mới; Mỹ giảm hoạt động phản gián chống lại Nga

Ông Zelensky nói có thể sớm ngừng đánh hạ tầng năng lượng của Nga; Lãnh đạo mới của USAID là nhân viên DOGE; Israel tuyên bố mở lại chiến dịch tấn công trên bộ Dải Gaza; Giáo hoàng không cần thở máy... là những tin tức thế giới đáng chú ý ngày 20-3.