Tổng thống Barack Obama bắt tay các lãnh đạo ASEAN sau khi chụp hình lưu niệm chung tại Sunnylands sáng 17-2 (giờ VN) Ảnh: Quỳnh Trung

Một đồng nghiệp ở tờ Today (Singapore) tiết lộ trong buổi tiệc ăn tối làm việc giữa lãnh đạo các nước ASEAN và Tổng thống Obama, Thủ tướng Lý Hiển Long có bài phát biểu cho rằng quan hệ giữa Trung Quốc và ASEAN đang tồn tại một số vấn đề, trong đó có vấn đề Biển Đông.

Thủ tướng Lý Hiển Long cho rằng phải giải quyết những vấn đề này và giải quyết theo cách của Tổng thống Obama đã chỉ ra vì nhiều quốc gia ASEAN tuyên bố ủng hộ quy tắc cơ bản của luật pháp quốc tế, giải quyết tranh chấp hòa bình nhằm duy trì sự ổn định, an ninh trong khu vực.

Nhưng cùng lúc, Thủ tướng Lý nhấn mạnh phải lưu ý giải quyết xung đột dựa trên bối cảnh của một quan hệ hợp tác chứ không phải theo cách thù địch.

Trong khi đó, một đồng nghiệp nữ người Philippines từ báo Philippine Daily Inquirer cho chúng tôi xem đoạn phát biểu ngắn của Tổng thống Philippines Benigno Aquino trong phiên thảo luận chính về an ninh - chính trị của ngày làm việc cuối cùng.

Theo nội dung phát biểu này, ông Benigno Aquino cho biết các nước ASEAN phải cùng nhau giải quyết các thách thức đang đối mặt.

Tổng thống Aquino cho rằng điều cần thiết là ASEAN nên thúc đẩy một cơ chế dựa trên các nguyên tắc nhằm giải quyết các tranh chấp cũng như kiểm soát căng thẳng trong khu vực.

“Theo đó, đối với những thách thức chung ở Biển Đông, điều quan trọng là các nước ASEAN phải có một tiếng nói thống nhất thúc giục tất cả các nước cùng tôn trọng pháp quyền một cách đầy đủ.

Đặc biệt quan trọng là tất cả các nước phải tuân thủ quyết định của tòa trọng tài. Nếu được như thế, chúng ta sẽ tránh được những sóng gió trong quan hệ, đồng thời bảo đảm sự ổn định và an ninh trong khu vực”, ông Aquino nói trong bài phát biểu.

Trong khi đó, nhà báo làm việc cho tờ Tempo (Indonesia) cho biết trong cuộc phỏng vấn mới đây với các phóng viên bên lề Hội nghị cấp cao Mỹ - ASEAN, Tổng thống Joko Widodo xác nhận thảo luận về xung đột ở Biển Đông là một trong những nội dung trọng tâm của hội nghị lần này.

Tuy nhiên, ông Joko Widodo khẳng định Indonesia không liên quan gì đến xung đột này vì vùng đặc quyền kinh tế của Indonesia không thuộc vùng biển tranh chấp.

“Tuy nhiên, tổng thống của chúng tôi nói sẽ ủng hộ giải quyết tranh chấp bất đồng ở Biển Đông bằng các biện pháp pháp lý, trong đó có việc ủng hộ ASEAN và Trung Quốc sớm đạt được Bộ quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC)", cô nhà báo ở Tempo chia sẻ.