Phóng to

Bìa tiểu thuyết Chuyện của thiên tài

Gần đây, dư luận xôn xao về cuốn tiểu thuyết Chuyện của thiên tài (*) của một tác giả mới toe - Nguyễn Thế Hoàng Linh. Cái sự xôn xao ấy bắt nguồn từ chuyện hai nhà văn đương đại có tiếng - Hồ Anh Thái và Lê Minh Khuê, đã vô cùng hứng thú và tự nguyện làm “bà đỡ” cho tác phẩm được “mẹ tròn con vuông”.

Thậm chí Hồ Anh Thái còn trang trọng viết lời giới thiệu trên báo (với tựa đề Ai đã dọn mình cho cuộc gặp gỡ này?), coi Nguyễn Thế Hoàng Linh như một “ca” hy hữu trong lịch sử văn chương VN đương đại, đủ khiến cho những người cầm bút lão luyện nhất cũng phải giật mình - sửng sốt khi đọc!

Đang học dở năm thứ ba Đại học Ngoại thương, ngôi trường mơ ước của không ít thanh niên, thế mà Nguyễn Thế Hoàng Linh đột ngột bỏ ngang để đi… viết tiểu thuyết!

Trong tưởng tượng của tôi, Linh là một “cái gì đó” hơi điên loạn, hơi lập dị và hơi hoắng huýt… Thế nhưng gặp Linh, tôi khá bất ngờ. Linh khiêm tốn và có vẻ hơi “phớt” đời. Chỉ khuôn mặt già trước tuổi, ăn mặc có phần luộm thuộm. Linh có cái cách diễn đạt rườm rà, không mấy logic và hút thuốc liên tục trong suốt cuộc trò chuyện.

Bình mới, rượu cũ

* Người trẻ - do tuổi tác, thường mắc bệnh Ta là Một, là Riêng, là Thứ Nhất/ Không có chi bè bạn nổi cùng ta rồi tự vỗ ngực, xoa đầu kẻ khác… Mà chê thì thường là “chuồn chuồn đạp nước”, mỗi thứ một tí, chẳng đâu vào đâu. Tỷ như cuốn tiểu thuyết của bạn…

- Ảo tưởng về bản thân? Với tôi, đã là chuyện của… 10 năm trước! Nhưng tôi tự xét thấy, còn có những cánh cửa trong tác phẩm mà người đọc chưa gõ vào… Trong một thị trường văn chương rộng mở, phải chấp nhận khen - chê.

* Trong đoạn đề từ tiểu thuyết, bạn nói về sự “đóng vai” và “nhập vai”. Nhưng này, Shakespeare đã nói cách đây vài thế kỷ rồi…

- Tôi đã quen với kiểu “săm soi” thế này. Tôi không cho là mình quá mới mẻ. Có thể sự giới thiệu của nhà văn Hồ Anh Thái đã là một ưu ái quá tầm đối với tôi. Thú thật, tôi chưa hề đọc… Shakespeare một cách tử tế, ngoài những đoạn trích trong sách giáo khoa mà bây giờ tôi chỉ nhớ mang máng. Nhưng tôi nghĩ “nhập vai”, “đóng vai” luôn là vấn đề “nóng” của mọi thời đại.

Với tầm của tôi, nói chuyện tư tưởng cao siêu chắc không tới. Thế thì chỉ có cách diễn đạt khác đi, làm mới đi, bằng ngôn ngữ của thời đại mình. Nói theo cách dân gian là “bình mới, rượu cũ”…

Hơn nữa, nếu nhân loại tiếp thu được hết những tinh hoa tư tưởng của tiền nhân, họ đã trở nên lớn lao, mạnh mẽ và tử tế hơn bây giờ rất nhiều. Nhưng hình như vẫn chưa đến cái mức đó. Cho nên, nếu hậu thế có “nhai lại” cũng không phải… quá tệ.

* Nói thế, có vẻ bạn ít đọc…

- Gần đây mới bắt đầu có ý thức đọc. Triết học thì bập bõm. Nhiều triết gia nổi tiếng của phương Đông lẫn phương Tây, tôi chỉ nghe láng máng cái tên chứ chưa đọc bao giờ. Về văn học, gần đây tôi có đọc J.Paul Satre - một nhà hiện sinh từ những năm 60 của thế kỷ trước! Các nhà văn VN thì…, trừ một số trích đoạn trong sách giáo khoa và truyện ngắn Nguyễn Huy Thiệp.

* Vậy là bạn sáng tác theo bản năng, kể cả chuyện làm thơ nữa...

- Nhà tôi không ai theo nghề viết. Bố tôi làm kỹ sư. Mẹ tôi là giáo viên Vật lý cấp II. Hồi bé, tôi đã rất thích sáng tạo và có ý thức sáng tạo. Tôi làm thơ từ năm lớp 6. Bây giờ cũng chẳng nhớ mình làm được những gì... Tôi đã từng gửi khoảng năm chục bài thơ đến một số báo. Chẳng báo nào in. Tất nhiên trong số đó có nhiều bài dở. Nhưng cũng có đôi bài, tôi tự thấy được.

Tôi học môn Văn ở trường cũng rất dở. Tôi cũng rất ghét bị bạn bè gọi là “nhà văn”... Nghe đao to búa lớn quá! Mỗi khi viết, tôi chỉ cảm thấy có một động lực duy nhất thúc đẩy. Đó là mong muốn làm một cái gì đó để cải tạo thế giới này tốt đẹp hơn. Tôi cũng từng bị va vấp, đổ vỡ trong tình cảm, trong cuộc sống… Tất cả điều đó đã thúc tôi đến bàn viết.

* Nhưng con đường văn chương thường chông chênh...

- Đấy là định kiến chủ quan. Với tôi, viết lách như một sự khám phá, như một cuộc mạo hiểm. Tôi nghĩ ngôi nhà văn học luôn rộng cửa cho tất cả mọi người. Ai cũng có quyền bước vào và có quyền đi ra. Với tôi, viết văn cũng giống như đi làm nhân viên thiết kế đồ họa hay đi bơm xe hoặc làm… xe ôm! Quan trọng là mình thấy thú vị và mình thực sự muốn dấn thân, muốn trải nghiệm. Tôi thích sự đào thải và chấp nhận bị đào thải… Sự thất bại đôi khi cũng giúp ích.

Thất vọng nhiều hơn kỳ vọng!

* Bằng tuổi bạn (23 tuổi), người ta đã phải tất tả ngược xuôi vào đời để kiếm sống…

- Tôi từng tự chán ghét mình vì thấy mình chả được tích sự gì. Bây giờ có nhuận bút (6,4 triệu - PV), có thêm khoản tiêu vặt, không làm phiền gia đình nữa. Nhà tôi cũng khá giả. Bố mẹ tôi ứng xử rất có văn hóa với con cái cho dù thất vọng về nó. Xét ở khía cạnh nào đấy, tôi vẫn là “đứa trẻ con”.

* Còn việc bỏ học để đi viết văn?

- Bỏ học không phải là quyết định đột ngột của tôi. Trước khi đặt chân vào ĐH Ngoại thương, tôi đã nghĩ sẽ học hành đàng hoàng và theo nghề kinh doanh. Nhưng học đến năm thứ ba thì tôi bảo lưu kết quả vì càng ngày càng mê viết kinh khủng mà tôi không thể lý giải được do đâu. Rồi tôi phải xin đi học lại do áp lực gia đình.

Nhưng sau đó, vẫn cảm thấy việc học không lôi cuốn bằng việc viết. Nó đã trở thành một gánh nặng quá nhàm chán. Khi có nhiều sự lựa chọn - trong trường hợp này là hai, tôi sẽ bỏ đi sự lựa chọn nào ít hứng thú nhất. Và, tôi đã phải “đấu tranh” với gia đình để mình được sống đúng là mình.

* Gia đình Linh nghĩ gì về cuốn tiểu thuyết?

- Ông nội tôi và bố tôi rất thích thú. Ban đầu, bố mẹ tôi rất buồn vì tôi. Mọi người đều nghĩ tôi mắc bệnh trầm cảm, tức là bị… thần kinh. Bố mẹ đã dẫn tôi đến bác sĩ khám.

* Và kết quả là…

- Họ bảo tôi bị suy nhược cơ thể và thiểu năng tuần hoàn não.

* Ngoài văn chương, còn gì khiến Linh hứng thú?

- Tôi thích chơi games điện tử ở hàng quán với bạn bè.

* Quan hệ của Linh với bạn bè thế nào, cả bạn trong giới văn chương nữa?

- Hiện tại tôi phải “dưỡng sức” để viết. Khi làm gì tôi sẽ vắt kiệt sức ra để không phải tiếc. Tôi không thích giao du nhiều, cũng không có nhiều bạn bè trong giới văn chương. Càng nhiều quan hệ, càng phải đóng nhiều loại vai, càng thêm nhiều trách nhiệm. Tôi sợ không kham nổi.

* Điều cuối cùng Nguyễn Thế Hoàng Linh muốn nói…

- Đây sẽ là cuộc trả lời phỏng vấn báo chí cuối cùng. Tôi không thích bị “mổ xẻ”. Bây giờ phải học cách từ chối. Sự giản dị là điều khó làm nhất trong đời mỗi người. Vì thế mới cần thiết phải học.

Một ngày của tôi bắt đầu rất muộn. Có những hôm tôi viết liền một mạch đến 5 giờ sáng rồi đi ngủ đến chiều. Thường, tôi viết truyện vào ban đêm. Làm thơ ban ngày… Nhưng đến giờ phút này, tôi chưa biết có nên tiếp tục đeo đuổi con đường văn chương không. Tôi không dám hứa những gì không thực hiện được. Nhưng nhìn chung, tôi thất vọng về mình nhiều hơn kỳ vọng…