Ảnh minh họa. Nguồn: elancasti.com.ar

Khi bị vàng da, các dịch trong cơ thể khi đó cũng có thể bị vàng. Màu sắc của da và kết mạc thay đổi lệ thuộc vào vào mức độ bilirubin; nếu mức độ tăng nhẹ thì vàng da và kết mạc sẽ vàng nhẹ và nếu tăng cao hơn thì da có thể chuyển sang màu nâu vàng.

Bilirubin là một chất có màu vàng, đây là một sản phẩm thoái hóa vẫn còn duy trì trong dòng máu sau khi sắt đã bị loại khỏi hemoglobin, điều này bị ly giải từ quá trình giáng hóa của các hồng cầu (các tế bào có chứa hemoglobin và có thể mang oxygen đến các mô cơ thể). Khi có một sự tăng quá mức của bilirubin, nó có thể ly rỉ ra và vào các mô xung quanh, bảo hòa chúng với các các chất màu vàng.

Bilirubin lưu hành di chuyển một cách tự do trong máu gọi là bilirubine chưa kết hợp (unconjugated bilirubin). Một trong những chức năng gan là lọc các chất thải như là bilirubin ra khỏi dòng máu. Một khi nào đó, chúng vào trong gan, các chất hóa học khác tóm được bilirubin, tạo ra một chất gọi là bilirubine kết hợp do kết hợp với các acide glucuronide (conjugated bilirubin), và sau đó tiết vào trong mật.

Có ba loại vàng da chính:

- Vàng da tại tế bào gan (Hepatocellular jaundice): Một loại vàng da xảy ra do bệnh lý hay tổn thương tại tế bào gan;

- Vàng da do tan huyết (Hemolytic jaundice): Một loại vàng da xảy ra do tan máu hay vỡ hồng cầu, dẫn đến tăng sinh ra bilirubin;

- Vàng da do tắc nghẽn (Obstructive jaundice): Một loại vàng da xảy ra do hậu quả của tắc nghẽn đường mật, ngăn không cho mật đi ra khỏi gan;

Vàng da không nên nhầm lẫn với vàng da ở trẻ em (infant jaundice) mà đây là tình trạng xảy ra do điều kiện một bệnh lý sẵn có.

Các nguyên nhân nào gây nên vàng da?

Vàng da hầu hết xảy ra do các bệnh lý hay rối loạn sẵn có hoặc gây ra bởi sự quá mức bảo hòa (over-saturated) với bilirubin hoặc ngăn sự lắng đọng các bilirubin trong gan. Một số tình trạng bệnh lý có thể dẫn đến vàng da gồm có:

- Viêm gan cấp tính có thể làm thương tổn khả năng kết hợp và đảo thải bilirubin, dẫn đến tích lũy bilirubin quá mức;

- Viêm đường mật có thể làm tắc nghẽn sự bài tiết mật và đào thải bilirubin, gây nên vàng da;

- Tắc đường mật, ngăn sự lắng động các bilirubin trong tế bào gan dẫn đến tăng bilirubin máu;

- Thiếu máu tan máu: sinh bilirubin tăng khi một số lượng lớn hồng cầu bị vỡ;

- Hội chứng Gilbert: một tình trạng di truyền có khiếm khuyết và suy giảm chức năng của enzymes (các phân tử sinh học thức đẩy quá trình phản ứng hóa học giữa các chất với nhau) để đào thải và bài tiết mật;

- Tắc nghẽn mật làm cho dòng chảy của mật từ trong gan đi ra bị gián đoạn. Mật chứa các bilirubin kết hợp còn trong gan không thể đào thải.

Nếu bị vàng da, tốt nhất sau khi tham khảo các thông tin trên hãy đi đến khám tại bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa, gan mật để được khám và tư vấn một cách đầy đủ và họ sẽ đưa ra lời khuyên hợp lý nhất./.