Thượng tá Lê Vinh Tùng, phó Phòng trọng án Cục Cảnh sát hình sự - Bộ Công an, cho biết tình hình tội phạm tín dụng đen diễn biến phức tạp với nhiều thủ đoạn, chiêu trò đòi nợ. Tín dụng đen kéo nhiều hệ lụy với mục đích là chiếm đoạt tài sản.

Núp bóng công ty luật cho vay tín dụng đen

Cụ thể, theo thượng tá Tùng, tội phạm tín dụng đen được thể hiện với ba phương thức. Thứ nhất là tội phạm tín dụng đen truyền thống như quảng cáo cho vay dán ở cột điện, ở tường, trên phố.

Thứ hai là tội phạm tín dụng đen truyền thống kết hợp công nghệ với các thủ đoạn thành lập các cơ sở kinh doanh cầm đồ hoặc biến tướng, các doanh nghiệp kinh doanh tài chính. Sau đó, chúng sử dụng mạng xã hội, website, ứng dụng quản lý cầm đồ hoặc ứng dụng cho vay để quảng cáo, tiếp cận người vay.

Đặc biệt, gần đây đã phát hiện thủ đoạn các đối tượng thành lập doanh nghiệp gồm công ty tài chính, doanh nghiệp, công ty luật rồi mua lại các khoản nợ xấu, nợ khó đòi, sau đó gọi điện, nhắn tin đe dọa nhằm cưỡng đoạt tài sản.

Thứ ba là tội phạm tín dụng đen sử dụng thủ đoạn công nghệ cao hoàn toàn. Đối tượng hoạt động qua mạng xã hội hoặc tạo lập các app giả, nhái của ngân hàng, tổ chức tín dụng để dụ dỗ, mời chào vay tiền. Chúng yêu cầu khách hàng cung cấp các thông tin cá nhân, sau đó nhắn tin, đe dọa, đòi nợ. Thậm chí các đối tượng lừa đảo yêu cầu người vay tiền đặt cọc rồi chiếm đoạt.

Qua đấu tranh triệt phá tội phạm tín dụng đen, cơ quan công an phát hiện các đối tượng người nước ngoài (Trung Quốc, Nam Phi, Nga, Latvia) đến Việt Nam thành lập, thu mua, thuê người đứng tên doanh nghiệp có chức năng cầm đồ, tư vấn, kinh doanh tài chính. Các đối tượng này tuyển dụng nhân viên để sử dụng các ứng dụng, website cho vay lãi nặng lên đến trên 1.000%/năm.

Điển hình Cục Cảnh sát hình sự đã phối hợp với Công an TP.HCM, Tiền Giang, Hà Nội bắt, xử lý hàng ngàn đối tượng thành lập ra các công ty luật nhưng thực chất là đi đòi nợ.

Chúng gọi điện chửi bới, đe dọa sẽ giết người thân của khách vay, rồi ghép hình tung lên mạng xã hội để bôi nhọ, đe dọa cho mất việc làm. Thậm chí có trường hợp còn mang quan tài, can xăng đến nhà, cơ quan của người vay.

Tội phạm cho vay nhưng đòi nợ bố mẹ, bạn bè… của người vay. Mục đích hướng đến tài sản. Cơ quan công an xác định đây là hành vi cưỡng đoạt tài sản.

Tuy nhiên, lợi dụng việc cơ quan công trấn áp, xử lý quyết liệt các hành vi đòi nợ để cưỡng đoạt tài sản, một số đối tượng vay vốn của các ngân hàng, công ty tài chính chính thống… cố tình “chây ỳ” trả nợ.

Trên mạng xã hội xuất hiện nhiều hội nhóm, các đối tượng đăng tải các bài viết, video hướng dẫn, lôi kéo cách “bùng nợ” gây ảnh hưởng hoạt động tín dụng chính thống.

Thực tế này khiến các công ty tài chính thu nợ rất khó khăn. Do lo ngại nợ xấu gia tăng nên một số công ty tài chính chưa chủ động cho vay tín chấp qua thiết bị điện tử với mức dưới 100 triệu đồng như quy định tại thông tư 06 của Ngân hàng Nhà nước.

Đề xuất nhiều biện pháp triệt phá tội phạm tín dụng đen

Để xóa sổ tín dụng đen, ngoài việc tăng cường tuyên truyền cho người dân nắm được các thủ đoạn, chiêu trò và tác hại của tín dụng đen, thượng tá Tùng cho rằng cần kịp thời giải quyết vấn đề an sinh xã hội, hỗ trợ việc làm, tạo sinh kế cho người dân gặp khó khăn.

Về phía cơ quan quản lý, Cục Cảnh sát hình sự tiếp tục tham mưu Bộ Công an chỉ đạo công an các đơn vị, địa phương đẩy mạnh công tác phòng ngừa nghiệp vụ, kịp thời phát hiện, xác minh, khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử tội phạm liên quan đến hoạt động tín dụng đen.

Đề nghị Bộ Thông tin và Truyền thông tăng cường kiểm duyệt, gỡ bỏ, cấm hoạt động đối với các ứng dụng, website liên quan đến hoạt động tín dụng đen; có phương án sao lưu, phục hồi dữ liệu phục vụ công tác điều tra, xử lý tội phạm; xử lý nghiêm các hành vi vi phạm của các cá nhân, doanh nghiệp có liên quan theo quy định.

Cấp có thẩm quyền nên sớm xem xét sửa đổi các quy định tội cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự (điều 201 Bộ luật Hình sự) theo hướng tăng nặng hình phạt tương ứng với số tiền thu lời bất chính.

Còn đối với các cơ quan quản lý nhà nước khác, giải pháp trước mắt là cần hoàn tất việc xác thực, làm sạch và loại bỏ sim “rác”, tài khoản ngân hàng “ảo”; xác thực thông tin các tài khoản trên không gian mạng.

Thúc đẩy gói vay tín chấp qua cơ sở dữ liệu dân cư để tạo thuận lợi cho người dân tiếp cận nguồn vay vốn chính thống.

Mở lối thoát cho người dính bẫy tín dụng đen

Thực tế nhiều người khó vay tiền từ công ty tài chính đã dính vào bẫy tín dụng đen. Kênh tín dụng này thường quảng cáo lãi suất thấp nhưng thực tế có thể lên đến cả ngàn phần trăm.