Phóng to

Brian Ring (sinh năm 1950) là một nghệ sĩ đương đại người Canada. Ông cùng vợ và hai con đến Hà Nội năm 1996 khi vợ ông chuyển đến làm việc trong một dự án hỗ trợ phát triển của Đức tại Việt Nam. Brian có triển lãm đầu tiên tại Việt Nam vào năm 1997, ông được công chúng biết đến nhiều hơn sau khi hỗ trợ nhạc sĩ Kim Ngọc làm hình ảnh cho tác phẩm Con nhện giăng mùng

“Đừng bỏ lỡ các sự kiện thú vị diễn ra cuối tuần này...”, lời nhắn kèm bản liệt kê sự kiện thường được gửi từ trang Hanoi Grapevine dành cho những người quan tâm văn hóa Hà Nội. Ở một góc bờ sông có trình diễn nhạc điện tử, ở gallery nào đó đang diễn ra một triển lãm, sân khấu nọ có rock, rap, jazz hay thậm chí là những thử nghiệm âm nhạc “tả pí lù” của giới nghệ sĩ trẻ... đều được cập nhật hằng ngày trên Hanoi Grapevine. Dù bạn ở Hà Nội một ngày hay đã 10 năm, dù bạn là người Việt hay người nước ngoài, Hanoi Grapevine sẽ chỉ dẫn bạn cách hòa mình vào dòng chảy văn hóa của mảnh đất này.

Từ những thông tin “hóng hớt”...

"Nhờ Hanoi Grapevine, tôi có thể đóng góp cho đời sống văn hóa Việt Nam theo cách riêng của mình" Ông Brian Ring

“Bốn năm trước, tôi - một người Canada - sống ở Hà Nội nhưng rất lạ lẫm với những sự kiện văn hóa nghệ thuật ở đây. Bạn bè tôi cũng vậy, họ biết ít thông tin dù rất muốn khám phá Hà Nội. Bởi vậy, tôi bắt đầu gửi email cho khoảng 20 địa chỉ của bạn bè, chủ yếu về những hoạt động văn hóa mà tôi “hóng hớt” được. Đấy cũng là nguồn gốc của tên website: Hanoi Grapevine, bắt nguồn từ thành ngữ trong tiếng Anh “to hear it through the grapevine” nghĩa là “nghe nói”, “nghe đồn”. Rồi người này truyền cho người kia, tôi bắt đầu gửi email cho nhiều người hơn” - Brian Ring kể về trang web mà ông vẫn gọi đùa là “vợ hai” của mình.

Nhưng đến một ngày, chính Brian Ring phải thốt lên “Đủ rồi! Mình phải làm cái gì đó” khi việc chia sẻ thông tin ngốn khá nhiều thời gian bởi danh sách những người yêu cầu ngày càng dài ra. “Tôi bắt đầu thấy phiền hà khi phải gửi email cho từng người trong khi vẫn còn bao nhiêu người không có nguồn thông tin để tham khảo các sự kiện. Thế là sau sáu tiếng nghiền ngẫm, mò mẫm trên máy tính, trang blog Hanoi Grapevine ra đời” - Brian kể.

Cứ thế, người đàn ông Canada với cặp kính trắng lọ mọ, tỉ mẩn trên chiếc máy tính để truyền tin cho những người quan tâm đến văn hóa Hà Nội. Những người truy cập Hanoi Grapevine không chỉ có người nước ngoài mà còn rất nhiều thanh niên, công chức và hầu hết giới nghệ sĩ sống ở Hà Nội. Thậm chí, thay vì phải đi “xin” thông tin như những ngày đầu, giờ đây Brian không lo đầu vào vì mọi người đã tìm đến để nhờ đăng tin và giới thiệu sự kiện. “Hầu hết các nghệ sĩ đương đại trẻ của Việt Nam đều dùng trang web này để tìm kiếm thông tin. Một số phóng viên viết về văn hóa bảo tôi rằng bây giờ họ đặt Hanoi Grapevine làm trang chủ và tìm kiếm sự kiện từ đó để viết bài (cười). Tháng 9 vừa qua, trang cũng có tới 12.000 lượt truy cập” - Bian hào hứng nói.

“Hanoi Grapevine là nghệ thuật mới của tôi”

“Hanoi Grapevine ngày càng ám ảnh tôi và việc cải thiện nó trở thành niềm đam mê của tôi. Quỹ thời gian của tôi, bởi thế, cũng bị Hanoi Grapevine rút hết. Nhưng dẫu sao, mọi người thật sự cần đến nó. Không chỉ cộng đồng người nước ngoài ở đây mà bản thân người Việt Nam cũng rất cần biết thông tin về các sự kiện đang và sắp diễn ra mà không biết tìm ở đâu. Trước đó, tôi vẫn có một số dự án cộng tác với các nghệ sĩ Việt Nam và làm việc như một nghệ sĩ đương đại. Nhưng tôi không thể làm tốt hai việc, vì vậy tôi chọn Hanoi Grapevine. Bây giờ, đôi khi tôi vẫn nghĩ lại về quyết định này không hề hối tiếc. Với tôi, Hanoi Grapevine cũng là một đam mê và có thể coi nó như nghệ thuật mới của tôi vậy. Nhờ nó, tôi có thể đóng góp cho đời sống văn hóa Việt Nam theo cách riêng của mình” - Brian Ring cho biết.

Hanoi Grapevine từ lúc chỉ là blog của một người đã trở thành một website với lượng truy cập lên tới hơn 10.000 lượt/tháng. Ngoài Brian Ring, còn có thêm năm cộng tác viên làm việc từ tối đến nửa đêm để tải các sự kiện mới, cập nhật lịch, tải bài viết, trả lời email, đưa tin bài lên các trang mạng Facebook, Twitter... với khoản thù lao rất thấp. Những nhà phê bình ẩn danh và không nhận thù lao như Hanoi Ink, KVT... là “vũ khí bí mật” của Hanoi Grapevine. Điều thú vị, theo Brian Ring, là: “Cộng sự của tôi, không ai trong số họ là nghệ sĩ cả. Họ có điểm chung là yêu thích những gì Hanoi Grapevine đang làm được và muốn góp phần của mình vào đó”.

Từ bỏ nghệ thuật đương đại để lựa chọn Hanoi Grapevine, Brian nói rằng ngoài đóng góp cho văn hóa Hà Nội, sự chia sẻ của Hanoi Grapevine giúp ông tìm kết nối với nhiều người hơn: “Có những người chẳng phải bạn tôi, cứ người này giới thiệu người kia, họ giúp đỡ tôi không vụ lợi, không đòi hỏi. Cách đây hơn một năm, trang web của chúng tôi bị treo mà không ai phát hiện nó bị lỗi gì. Tôi đề nghị nhà cung cấp dịch vụ kiểm tra nhưng họ cũng không tìm ra. Sau cùng tôi phải nhờ một anh là “cố vấn kỹ thuật” tìm giúp. Anh này là người Slovakia, có vợ là người Nhật nên lúc thì anh ấy sống ở Prague, lúc thì sống ở Tokyo. Anh ấy mất 3-4 ngày mới phát hiện ra là trang web bị một hacker từ Trung Quốc tấn công. Thân thiết vậy nhưng thật ra chúng tôi cũng chưa gặp nhau hay nói chuyện điện thoại bao giờ. Lúc nào cần anh ấy giúp thì tôi liên lạc qua Skype và dĩ nhiên anh ấy sẵn lòng giúp đỡ”.

Hà Nội khiến tôi “giàu có” hơn

Có thể gặp Brian Ring ở mọi ngõ ngách của Hà Nội, mọi sự kiện văn hóa dù diễn ra ở những nơi khó tìm nhất. Cũng ít người thắc mắc vì những cú “chạm trán” đó bởi đơn giản Brian Ring được biết đến như người đưa tin và ông đã sống 15 năm ở Hà Nội.

“15 năm ở Việt Nam, tôi chứng kiến các con mình lớn lên ở đây, bản thân công việc của tôi cũng phát triển ở đây. Tôi coi Việt Nam như quê hương của mình. Nhiều lúc tôi cũng không hiểu tại sao mình lại gắn bó với Hà Nội lâu đến thế. Chắc chắn không phải vì thời tiết hay giao thông rồi (cười). Với tôi, có hai nơi rất quan trọng là Hà Nội và Berlin. Hai thành phố này cho tôi cảm giác rất đặc biệt, không lý giải hay miêu tả được. Tôi nghĩ bằng cách nào đó, tôi đã trở nên “giàu có” hơn khi được dành 15 năm cuộc đời ở đây, chứng kiến những thay đổi to lớn của thành phố. Tôi nghĩ đó là một may mắn với mình” - Brian chia sẻ về 15 năm sống cùng với đam mê, gia đình giữa thời tiết và giao thông Hà Nội.

Dù vậy, Hanoi Grapevine giờ đây đã được bốn năm và Brian nói rằng đã đến lúc “cô vợ hai” của ông phải tự nuôi sống mình hơn là dựa vào sự giúp đỡ miễn phí từ những người khác. Vợ Brian đã chuyển công việc về Berlin (Đức) và hai con ông cũng học ở đó. “Nếu tình trạng cứ như hiện nay, cả Hanoi Grapevine lẫn gia đình tôi đều không bền vững (cười). Sớm muộn tôi cũng phải về Đức sinh sống, tôi không thể ở Việt Nam mãi được” - Brian chia sẻ.

Brian cho biết trước khi ra đi, ông muốn để lại Hanoi Grapevine như một di sản đóng góp vào hoạt động nghệ thuật của Hà Nội. “Muốn vậy, phải làm cho trang “sống thọ” chứ tôi không hề thích việc các tay bút phải viết miễn phí cho Hanoi Grapevine”.

Phóng to Trang chủ Hanoi Grapevine Nghệ sĩ Trần Lương (giám tuyển Sàn Art): Đó là cầu nối nghệ thuật Hanoi Grapevine đã mở ra một con đường cho sự xuất hiện của nhiều trang mạng hay blog đưa tin về các hoạt động văn hóa sau này. Điều quan trọng mà Hanoi Grapevine làm được là cung cấp thông tin một cách chính xác nhất cho người xem và sử dụng song ngữ Anh - Việt. Nghe có vẻ đơn giản vậy thôi nhưng việc chạy song ngữ Anh - Việt của Hanoi Grapevine chính là cầu nối nghệ thuật Việt Nam với thế giới bên ngoài, bởi vì giới nghệ sĩ Việt Nam rất kém về ngoại ngữ. Giờ đây Hanoi Grapevine cũng trở thành một nguồn tra cứu dữ liệu về sự kiện và nghệ sĩ. Khi các nghệ sĩ đương đại Việt Nam bắt đầu các dự án thì Hanoi Grapevine cũng là nơi đầu tiên đăng thông tin. Tôi đang cùng Viện Goethe thực hiện một dự án nghệ thuật, nhưng nhiều nghệ sĩ gọi đến đăng ký tham gia hay trình bày ý tưởng đều nói rằng họ đọc thông tin trên Hanoi Grapevine. Điều đó cho thấy Hanoi Grapevine có uy tín đối với nhiều người, đặc biệt là các nghệ sĩ trẻ. Đáng ra những trang như Hanoi Grapevine phải xuất hiện sớm hơn nữa, bởi trong khu vực và thế giới đã có các trang chia sẻ thông tin phi lợi nhuận từ rất lâu rồi. Ở Việt Nam, động đến nghệ thuật đương đại cũng rất khó, muốn có trang thì phải có một người biên tập thật sự am hiểu rộng và sâu. Đó là việc nhiều nghệ sĩ Việt Nam không làm nổi mà phải cần đến một nghệ sĩ nước ngoài là Brian Ring.