Bệnh nhân được nội soi mũi tại phòng khám tai mũi họng Bệnh viện Chợ Rẫy - Ảnh: Thùy Dương

Sáng 10-3, sắc mặt anh B.V.H. (32 tuổi, ở TP Đà Lạt, Lâm Đồng) biến đổi hẳn khi nghe TS.BS Nguyễn Trọng Minh, khoa tai mũi họng Bệnh viện Chợ Rẫy (TP.HCM), thông báo kết quả sinh thiết cho thấy anh H. đã mắc bệnh ung thư vòm mũi họng.

Anh H. chia sẻ dù lần khám trước đó ngày 3-3, lúc nội soi mũi cho anh, bác sĩ Minh đã nghi ngờ anh bị ung thư vòm mũi họng, nhưng kết quả này khiến anh vẫn thấy sốc và rất buồn.

Nhiều bệnh nhân trẻ

Hơn một tháng trước, anh H. đau đầu và hai bên cổ mọc hai cục hạch. Anh đến khám tại một bệnh viện đa khoa ở tỉnh Lâm Đồng thì nhận chẩn đoán u vòm.

Lo lắng, anh tìm đến Bệnh viện Chợ Rẫy khám thì được bác sĩ nội soi mũi, sau đó sinh thiết khối u. Anh H. kể anh hút thuốc lá từ 15 tuổi, thường hai ngày hết một gói và mới bỏ thuốc lá gần đây.

TS.BS Nguyễn Trọng Minh cho biết số người mắc bệnh ung thư vòm mũi họng có xu hướng tăng lên. Hiện nay gần như ngày nào tại phòng khám tai mũi họng Bệnh viện Chợ Rẫy cũng có bệnh nhân ung thư vòm mũi họng đến khám.

Trước đó, từ tháng 4-2007 đến tháng 10-2010, tại Bệnh viện Chợ Rẫy có 500 trường hợp được chẩn đoán mắc bệnh ung thư vòm mũi họng.

Không chỉ có xu hướng tăng mà bệnh ung thư vòm mũi họng còn trẻ hóa và tỉ lệ ung thư ở nữ có xu hướng tăng so với thống kê của các tổ chức ung thư lớn trên thế giới.

Tại Bệnh viện Chợ Rẫy, các bác sĩ vẫn gặp nhiều bệnh nhân 20-30 tuổi, bệnh nhân trẻ nhất là 16 tuổi (bệnh viện chỉ tiếp nhận bệnh nhân từ 16 tuổi trở lên).

Trong khi đó trên thế giới ghi nhận bệnh nhân ung thư vòm mũi họng gặp nhiều từ 50 tuổi trở lên.

Ung thư vòm mũi họng hiếm gặp ở Mỹ, nhưng lại phổ biến ở châu Á và VN là một trong những nước có tỉ lệ ung thư vòm mũi họng cao.

Dù khẳng định bệnh nhân ung thư vòm mũi họng nếu được phát hiện và điều trị sớm sẽ khỏi bệnh (sau năm năm bệnh không tái phát), thế nhưng trên thực tế hơn 90% bệnh nhân đến bệnh viện khám khi đã trễ hoặc quá trễ.

Theo TS Trọng Minh, nhiều bệnh nhân phát hiện bệnh trễ do sự quan tâm và hiểu biết của người dân về bệnh lý này chưa cao. Ngay cả khi người bệnh đi khám bệnh thì không phải lúc nào cũng được chẩn đoán đúng bệnh mà lại chẩn đoán nhầm sang một bệnh khác.

Hơn nữa, vị trí mà khối u xuất phát ở trong nơi sâu nhất của hốc mũi, nằm sát các tổ chức quan trọng như sàn sọ, não, những động mạch và thần kinh lớn nên rất nguy hiểm nhưng lại khó được phát hiện sớm, đặc biệt ở những cơ sở y tế không có phương tiện nội soi.

Triệu chứng ban đầu thường gặp ở những người mắc bệnh ung thư vòm mũi họng là đau đầu, nghẹt mũi một bên, ù tai một bên, chảy một vài giọt máu mũi rồi ngưng...

Tuy nhiên, những triệu chứng nói trên bệnh nhân rất dễ bỏ qua, chỉ đến khi thấy nổi hạch ở cổ hoặc góc hàm mới đi khám, lúc này diễn tiến bệnh đã nặng, khối u xâm lấn đến các tổ chức kế cận hoặc có thể di căn.

Âm tính vẫn có thể mắc bệnh

Bác sĩ Trọng Minh lưu ý trong chẩn đoán ung thư vòm mũi họng, kết quả sinh thiết là yếu tố quyết định. Tuy nhiên, vẫn có một số trường hợp phải sinh thiết nhiều lần.

Khi kết quả sinh thiết âm tính nhưng bác sĩ cho rằng kết quả này không phù hợp với triệu chứng lâm sàng của người bệnh, bác sĩ tiếp tục thuyết phục bệnh nhân sinh thiết lần 2, lần 3 hoặc hơn nữa.

Sở dĩ xảy ra tình trạng trên là do khi sinh thiết có thể bấm vào mô viêm của khối u chứ chưa vào mô có tế bào ác, nên kết quả sinh thiết là âm tính và chưa chính xác.

 Xạ trị vẫn giữ vai trò chủ đạo trong điều trị loại ung thư này, đặc biệt khi bệnh nhân được phát hiện sớm xạ trị sẽ đem lại hiệu quả cao, có thể giúp bệnh nhân khỏi bệnh. Do vậy, theo bác sĩ Trọng Minh, việc phát hiện sớm căn bệnh này là rất cần thiết.

Phương tiện nội soi đặc biệt quan trọng trong tầm soát ung thư các vùng tai mũi họng, còn sinh thiết kết hợp với giải phẫu bệnh có ý nghĩa quyết định trong việc chẩn đoán và giúp bệnh nhân được điều trị sớm bằng xạ trị, hóa trị hoặc kết hợp giữa xạ trị và hóa trị.

Tuy nhiên, ngay cả những trường hợp phát hiện sớm, điều trị khỏi bệnh vẫn cần tái khám định kỳ để phát hiện những trường hợp tái phát.