Những ngày đó, xe máy được dắt vào nhà gươl giữa làng có người canh giữ. 

Già làng Blong Jim (giữa) và trưởng thôn Blong Đội (bìa phải) ở làng A Rầng 1 cho biết làng của mình chưa từng xảy ra tai nạn giao thông - Ảnh: Tấn Vũ

Và nhiều năm nay dù dân làng có vui say lễ hội đến ngất ngưởng nhưng tai nạn giao thông vẫn chưa bao giờ xảy ra.

Thôn A Rầng 1 (xã A Xan, huyện Tây Giang, tỉnh Quảng Nam) có 37 nóc nhà. Các mái nhà ở đây bố trí theo hình tròn, quay mặt vào nhau, giữa làng là nhà gươl với cây neo cao chót vót. Trước cổng làng có một tấm bảng nhỏ, chữ ngoằn ngoèo ghi rõ: “Xe máy chạy qua làng hạn chế tốc độ!”.

Già làng Blong Jim khoe: “Làng dọn về đây ba năm rồi. Từng ấy năm chưa có một vụ tai nạn nào xảy ra. Dân làng mừng lắm. Ai cũng thấy hạnh phúc và tất cả đều ý thức tham gia giao thông rất cao”.

Già Jim cho biết ở đây đêm trước ngày diễn ra lễ hội, làng họp lại. Tất cả các chủ hộ có xe máy đều giao nộp cho làng giữ. Không ai phàn nàn và đều tự nguyện theo lời kêu gọi của làng.

Blong Ðội, trưởng thôn A Rầng 1, cho biết nhà ông có hai chiếc xe máy, ông là người đầu tiên giao chìa khóa cho già làng giữ.

Tất cả người dân trong làng đều làm theo. “Dù có say mấy thì cũng chẳng sợ gì. Say ai không về nhà được thì ngủ lại ở nhà gươl thôi” - trưởng thôn Ðội nói. Ông Ðội cũng cho biết nếu người ngoài làng chạy qua đây mà phóng nhanh vượt ẩu, không đội mũ bảo hiểm và không chấp hành tốt giao thông cũng có thể bị làng phạt.

“Chúng tôi phạt thật đấy. Ai gây tai nạn chúng tôi giữ xe máy. Phạt đến 1 triệu đồng. Cái này là làng phạt chứ chúng tôi không phạt riêng cho ai nên không sợ vi phạm đâu” - ông  Ðội nói.

Tuy nhiên, việc giữ xe không quá cứng nhắc, già làng Jim cho hay một số trường hợp đặc biệt như nhà có người ốm, làng trả ngay chìa khóa để người dân đi lại. “Nhưng việc đi lại này phải được hội đồng già làng chứng nhận và xác thực rằng việc đi lại là có thực và cần thiết” - già Jim nói.