Việc tạo ra trứng từ tế bào con đực được đánh giá là bước tiến quan trọng, mở ra khả năng mới cho việc điều trị vô sinh hay triển vọng có con chung của các cặp đồng giới.

Chuột con ra đời từ 2 chuột đực

Trước đây các nhà khoa học từng tạo ra một con chuột về mặt kỹ thuật có '2 ông bố' bằng một chuỗi các bước phức tạp, bao gồm cả chỉnh sửa gene. Tuy nhiên, nghiên cứu mới này đánh đấu lần đầu tiên trứng được tổng hợp từ tế bào đực, sau đó tham gia thụ tinh.

“Đây là lần đầu tiên noãn bào khỏe mạnh được tạo ra từ tế bào giống đực”, báo The Guardian dẫn lời ông Katsuhiko Hayashi - người đứng đầu công trình nghiên cứu tại Đại học Kyushu, Nhật Bản.

Công trình của ông Hayashi dựa trên một chuỗi các bước phức tạp để biến đổi một tế bào da mang tổ hợp nhiễm sắc thể XY của giống đực thành tế bào trứng với tổ hợp nhiễm sắc thể XX của giống cái.

“Thủ thuật quan trọng nhất trong quá trình này chính là sự nhân đôi của nhiễm sắc thể X. Chúng tôi đã cố gắng thiết lập một hệ thống để có thể nhân bản nhiễm sắc thể này”, ông Hayashi cho biết.

Các tế bào trứng này sau đó đã được nuôi cấy trong một buồng trứng chuột nhân tạo. Các nhà khoa học thu được khoảng 600 phôi khi đem trứng này thụ tinh với tinh trùng chuột.

Các phôi trên sau đó được cấy vào một con chuột khác. Có 7 chuột con đã được sinh ra trong thí nghiệm, đạt hiệu quả thấp hơn 1% so với mức 5% phôi sẽ hình thành nên chuột con từ trứng của chuột cái bình thường.

Những con chuột sinh ra từ thí nghiệm được cho là khỏe mạnh, có tuổi thọ bình thường và sẽ tiếp tục sinh con khi trưởng thành.

“Chúng trông ổn và có vẻ đang phát triển bình thường. Chúng cũng sẽ sớm trở thành những con chuột bố”, ông Hayashi nói.

Khả năng ứng dụng trên người

Ông Hayashi đã trình bày nghiên cứu này tại Hội nghị thượng đỉnh quốc tế lần thứ ba về chỉnh sửa gene người tại Viện Francis Crick ở thành phố London, Anh quốc hôm 8-3. Tại hội nghị, ông cũng đưa ra dự đoán cho tính khả thi về mặt kỹ thuật của việc tạo ra tế bào trứng người từ tế bào da nam giới.

“Về mặt kỹ thuật thì điều này có thể thực hiện được (đối với con người) trong 10 năm", ông Hayashi nói. Ông chia sẻ thêm mình sẽ ủng hộ nếu công nghệ này được ứng dụng lâm sàng giúp 2 người đàn ông có thể có con chung và được chứng minh là an toàn.

“Tôi không biết kỹ thuật này có thể được ứng dụng trong việc sinh sản không. Đó không chỉ là một câu hỏi về mặt khoa học mà còn là về mặt xã hội”, ông nói thêm.

Công trình của ông Hayashi cũng có thể được ứng dụng cho những trường hợp vô sinh thể nặng, như những phụ nữ bị hội chứng Turner (người nữ mắc hội chứng này thường mất hoàn toàn hoặc mất một phần nhiễm sắc thể X trong bộ gene). Theo ông Hayashi, đây cũng là động lực chính của nghiên cứu.

Giáo sư Alexander Clark, người nghiên cứu về các giao tử được nuôi trong phòng thí nghiệm tại Đại học California Los Angeles (Mỹ), cho biết việc áp dụng kỹ thuật này lên tế bào người sẽ là một "bước nhảy vọt" vì hiện nay các nhà khoa học vẫn chưa thể tổng hợp được tế bào trứng người từ các tế bào của nữ giới.

Các nhà khoa học đã có thể tạo ra tiền thân của trứng người, nhưng các tế bào này đã ngừng phát triển trước thời điểm giảm phân - một bước phân chia tế bào quan trọng cần thiết cho sự phát triển của trứng và tinh trùng trưởng thành.

“Hiện tại chúng ta đang mắc kẹt ở nút thắt cổ chai này” - bà Clark nói - “Các bước tiếp theo là một thách thức kỹ thuật và sẽ cần 10 - 20 năm để vượt qua”.

Trung Quốc chỉnh sửa gene để loại bỏ xương dăm trong cá diếc

Các nhà khoa học Trung Quốc đã thực hiện chỉnh sửa gene nhằm giải quyết vấn nạn xương dăm nhưng vẫn giữ lại được hương vị, góp phần tăng khả năng thương mại của cá diếc.