Phóng to

GS Trần Văn Khê (trái) trò chuyện với PGS.TS Nguyễn Hoài Nam - Ảnh: Quang Định

PGS.TS Nguyễn Hoài Nam:

* Thưa giáo sư, âm nhạc có thật sự tốt cho sức khỏe con người như các nhà khoa học vẫn nói hay chỉ là đồn đại của một số người?

GS.TS Trần Văn Khê:

- Âm nhạc có tác dụng rất tốt đối với sức khỏe con người, kể cả sức khỏe tinh thần và thể xác. Khi người ta nghe nhạc, tâm hồn sẽ lắng dịu xuống, các hoạt động của lớp vỏ đại não dường như được sắp xếp lại, các loại morphine nội sinh được tiết ra nhiều, họ cảm thấy thư thái hơn, phấn chấn hơn và yêu đời hơn.

Hơn thế nữa, dưới tác dụng của các nội tiết tố và morphine nội sinh do cơ thể tiết ra làm giảm cơn đau, nhất là những cơn đau đầu, làm tăng cường hệ thống miễn dịch và làm cho con người ít mắc bệnh hơn. Ở Nhật Bản người ta đã nuôi các con bò Kobé, cho chúng nghe nhạc, uống bia và một chế độ ẩm thực đặc biệt, kết quả là cho ra một sản phẩm thịt ngon hơn những con bò bình thường rất nhiều. Những con bò sữa được nghe nhạc cũng cho sản lượng sữa cao hơn và chất lượng sữa tốt hơn.

Ở một số nước, các bác sĩ còn cho bệnh nhân tâm thần nghe và chơi nhạc. Khi đó bệnh tình của họ thuyên giảm rất nhanh, các cơn kích động giảm thấy rõ và họ mau chóng hồi phục để quay trở về với gia đình và xã hội.

* Tôi nghe người ta nói khi mang thai người mẹ thường xuyên nghe nhạc thì đứa bé sinh ra sẽ thông minh hơn phải không giáo sư?

- Nhà ông nội tôi (ông Năm Diệm) ở gần lò heo, mỗi đêm lúc 3g sáng má tôi (đang mang thai tôi) thường giật mình vì tiếng heo bị thọc huyết kêu to. Cậu Năm tôi có

Nho học nên biết việc mẹ thầy Mạnh Tử dời nhà không sống gần lò heo mà gần trường học, để con mỗi ngày nghe giảng kinh sách, lớn lên chăm lo học hành. Vì vậy cậu Năm đến gặp ông nội tôi xin đưa má tôi về nhà cậu Năm. Ông nội tôi đồng ý. Hằng ngày khoảng 4g chiều, cậu Năm đem ống sáo, tiêu lại thổi cho đứa bé nghe những điệu nhạc dân tộc truyền thống Việt Nam. Ngày sinh tôi cậu Năm đem ống sáo lại thổi mừng một bài. Ông nội tôi đem tì bà đến đờn cho cháu nghe. Nhờ vậy từ lúc nhỏ tôi đã thích nghe nhạc, khi nào tôi khóc chỉ cần nghe tiếng sáo là nín, lớn lên lúc nào tôi cũng say mê âm nhạc.

Tôi có người bạn ở bên Đức, lúc mang thai lần đầu, mỗi ngày chị hát những câu ru em theo phong cách Huế, hoặc ngâm thơ bằng những câu ca dao. Bà ngoại cũng thích, tìm những câu hát ru xưa còn nhớ được ru cho cháu nghe.

Âm nhạc có tác động rất tốt đến thai nhi thông qua tình cảm trìu mến và đầy thăng hoa của người mẹ. Người mẹ khi nuôi con nên hát ru bằng chính những bài hát của cha ông, những bài ca trữ tình nồng ấm. Khi đó đứa bé sẽ trở nên ngoan hơn, thông minh hơn và tình cảm giữa người mẹ và đứa bé sẽ gắn bó hơn

* Thưa giáo sư, hiện nay có rất nhiều loại nhạc như rap, rock, đồng quê, nhạc dân tộc... thể loại nhạc nào tốt nhất cho sức khỏe con người và cho các bà bầu cũng như cho thế hệ tương lai khi còn đang nằm trong bào thai?

- Rất nhiều nghiên cứu cho thấy đối với mỗi con người về phương diện sức khỏe thể chất và tâm hồn thì âm nhạc dân tộc của đất nước quê hương bản xứ họ là thứ âm nhạc tốt nhất. Còn các loại âm nhạc khác chỉ có tính giải trí nhất thời mà thôi. Âm nhạc dân tộc làm cho người ta nhớ đến quê hương xứ sở, nhớ đến cha mẹ, lũy tre làng, mối tình đầu và làn khói đốt đồng mỗi độ đông về. Âm nhạc dân tộc góp phần làm cân bằng hệ thống thần kinh và còn rất nhiều tác dụng khác. Mặc dù tôi sống hơn 55 năm bên trời Tây vẫn không quên được những làn điệu dân ca và hát ru của mẹ tôi.

* Vậy để kết thúc buổi trò chuyện thú vị hôm nay, giáo sư có thể nhắn với bạn đọc báo Tuổi Trẻ một lời khuyên.

- Để luôn có một sức khỏe tốt, ta cần phải bồi bổ cơ thể về mặt tinh thần cũng như thể chất. Về tinh thần, chúng ta dùng âm nhạc nhưng phải biết chọn lựa loại nhạc. Nên chọn nhạc truyền thống VN êm ái, dịu dàng để thai nhi được phát triển về trí não và khi lớn lên tình thương mẹ sẽ gắn liền với tiếng nhạc dân tộc, làm cho đứa bé không quay lưng với cội nguồn. Còn người lớn sẽ được thư giãn, quên mệt nhọc... Về mặt thể chất, chúng ta nên có một chế độ dinh dưỡng hợp lý. Như vậy chúng ta sẽ dễ đạt được những thành quả tốt trong công việc.