28/03/2025 11:02 GMT+7

Ngành ô tô toàn cầu trước ngã rẽ cú sốc mức thuế 25% của Mỹ

HÀ ĐÀO

Mức thuế 25% từ Mỹ đe dọa thị trường xe hơi quốc tế, buộc các nhà sản xuất phải lựa chọn: thay đổi chiến lược hay rời bỏ thị trường?

Ngày 27-3, Tổng thống Mỹ Donald Trump chính thức thông báo áp thuế lên đến 25% đối với ô tô và linh kiện nhập khẩu, có hiệu lực từ 3-4 tới.

Động thái này làm cuộc chiến thương mại toàn cầu trở nên nghẹt thở hơn bao giờ hết.

Thách thức đa chiều từ việc Mỹ áp thuế 25%

Theo báo New York Times, gần một nửa số xe bán ra tại Mỹ hiện là hàng nhập khẩu. Khoảng 60% linh kiện trong các xe lắp ráp tại Mỹ cũng có xuất xứ từ nước ngoài. Việc áp thuế quan này nhiều khả năng sẽ gây gián đoạn chuỗi cung ứng, đồng thời đẩy giá xe tăng đáng kể trong bối cảnh lạm phát vốn đã khiến ô tô đắt đỏ hơn.

Sau thông báo áp thuế, cổ phiếu của các nhà sản xuất ô tô giảm mạnh trong phiên giao dịch ngoài giờ. Cổ phiếu General Motors giảm gần 7%. Ford và Stellantis giảm hơn 4% sau khi thị trường đóng cửa. Tesla cũng giảm 1% trong phiên giao dịch kéo dài.

Ngành ô tô chấn động vì mức thuế 25% của ông Trump, giá cổ phiếu giảm mạnh ĐỌC NGAY

Thủ tướng Mark Carney của Canada - một trong những nhà cung cấp ô tô lớn nhất cho Washington - đã gọi quyết định áp thuế này đang "tấn công trực tiếp" vào người lao động Ottawa, tuyên bố mối quan hệ giữa Canada và Mỹ đang đứng trước nguy cơ đổ vỡ.

Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen cũng chỉ trích hành động này, khẳng định ông Trump đang "gây hại cho người tiêu dùng, và thậm chí còn tệ hơn với doanh nghiệp".

Mặc dù ông Trump khẳng định thuế quan sẽ thúc đẩy sản xuất trong nước, nhưng khả năng đạt được mục tiêu này trong ngắn hạn vẫn là dấu hỏi lớn. Việc xây dựng nhà máy mới không chỉ mất nhiều năm mà còn tiêu tốn hàng tỉ USD, khiến các hãng xe khó có thể ngay lập tức dịch chuyển dây chuyền sản xuất về Mỹ.

Chi phí gia tăng do thuế quan có thể gây tác động ngược, làm giảm lợi nhuận của các nhà sản xuất ô tô và kìm hãm doanh số bán hàng. Khi giá xe tăng cao, người tiêu dùng có thể trì hoãn việc mua sắm hoặc chuyển hướng sang các dòng xe giá rẻ hơn.

Quyết định áp thuế này còn có nguy cơ làm bùng phát căng thẳng thương mại với các nước xuất khẩu xe lớn vào Mỹ như Mexico, Nhật Bản, Hàn Quốc, Canada, Đức... Những nước này có thể sẽ đáp trả, nhắm vào hàng hóa Mỹ như ô tô và nông sản, từ đó làm trầm trọng thêm bất ổn kinh tế toàn cầu.

Chiến lược mới của các hãng xe toàn cầu

Trước áp lực từ chính quyền ông Trump, một số nhà sản xuất ô tô nước ngoài đã cam kết mở rộng hoạt động sản xuất tại Mỹ. Theo Reuters, hãng xe Hàn Quốc Hyundai tuyên bố sẽ đầu tư 21 tỉ USD vào Mỹ trong bốn năm tới. Trong đó bao gồm xây dựng một nhà máy sản xuất thép tại Louisiana để cung cấp cho các thương hiệu Hyundai, Kia và Genesis. Mercedes-Benz, hiện có nhà máy sản xuất SUV tại bang Alabama của Mỹ, cũng đang cân nhắc mở rộng hoạt động tại quốc gia này.

Trong khi đó, nhiều nhà sản xuất ô tô đang tìm cách mở rộng sang các thị trường ngoài Mỹ để giảm phụ thuộc và tác động từ các chính sách thuế quan mới.

BYD, nhà sản xuất xe điện hàng đầu Trung Quốc, đặt mục tiêu tăng gấp đôi doanh số bán hàng ở nước ngoài lên 800.000 xe vào năm 2025. Chủ tịch Wang Chuanfu cho biết công ty có kế hoạch lắp ráp xe tại địa phương của các thị trường quan trọng như Anh, Mỹ Latin và Đông Nam Á, nhằm vượt qua các rào cản thuế quan và tận dụng lợi thế chi phí từ việc mua sắm linh kiện tại Trung Quốc.

Tuy nhiên, chiến lược này không phải lúc nào cũng suôn sẻ. Theo Guardian, Bentley - hãng xe Anh thuộc sở hữu của Volkswagen - có lợi nhuận hoạt động giảm mạnh từ 589 triệu euro (năm 2023) xuống còn 373 triệu euro (năm 2024) khi mở rộng thị trường, chủ yếu do nhu cầu suy yếu tại Trung Quốc. Trước viễn cảnh thuế quan mới của Mỹ, CEO Frank-Steffen Walliser cho biết công ty có thể phải chuyển chi phí tăng thêm sang người tiêu dùng, điều này có thể ảnh hưởng đến doanh số bán hàng.

Chính sách thuế quan của Mỹ đang đặt ra bài toán khó cho các hãng xe trên toàn cầu. Dù chọn con đường rời đi hay ở lại, các nhà sản xuất ô tô cũng phải đối mặt với nhiều thách thức về chuỗi cung ứng, chi phí và phản ứng từ các đối tác thương mại. Điều này cho thấy ngành công nghiệp ô tô đang bước vào một giai đoạn biến động mạnh mẽ, và chiến lược của từng hãng sẽ quyết định tương lai của họ.

Canada và Mexico cung cấp lượng ô tô "khủng" sang Mỹ

Theo tạp chí Fortune, hiện tại cứ 5 chiếc ô tô bán ra ở Mỹ thì có 1 chiếc được sản xuất tại Canada hoặc Mexico. Trong năm 2024, Mỹ đã nhập khẩu ô tô với tổng trị giá 79 tỉ USD từ Mexico và 31 tỉ USD từ Canada. Đối với linh kiện ô tô, giá trị nhập khẩu từ Mexico là 81 tỉ USD, trong khi từ Canada là 19 tỉ USD.

Dữ liệu từ S&P Global Mobility cho biết trong số 4 triệu ô tô mà Mexico sản xuất vào năm ngoái, có tới 2,5 triệu xe (61%) được xuất khẩu sang Mỹ. Ở Canada, con số này lên tới 86%, với 1,1 triệu ô tô được Washington nhập khẩu trong tổng 1,3 triệu xe mà nước này sản xuất.