Tàu của ông Trần Ngọc Đông - một trong ba chủ tàu bị khởi kiện - Ảnh: VINH ANH

Ngoài ra, ngân hàng này cũng đề nghị lãnh đạo tỉnh Khánh Hòa xem xét chỉ đạo các cơ quan chức năng hỗ trợ áp dụng việc thu giữ, giải quyết tranh chấp tài sản đảm bảo tại tòa án theo thủ tục rút gọn được quy định, tạo điều kiện trong quá trình xử lý tài sản để thu hồi nợ ngay sau khi bản án có hiệu lực nhằm rút ngắn thời gian xét xử thi hành án đối với các khách hàng có nợ xấu, tạo điều kiện cho ngân hàng sớm thu hồi nợ vay.

"Cố tình không trả nợ"?

Ông Nguyễn Xuân Huy, giám đốc Agribank Khánh Hòa, cho biết triển khai nghị định 67 của Chính phủ, NH này đã ký hợp đồng tín dụng đầu tư 20 tàu, trong đó 1 tàu vỏ thép, 3 tàu vỏ gỗ và 16 tàu composite với tổng số tiền cam kết tài trợ 209,6 tỉ đồng, đã giải ngân 207,6 tỉ đồng. 

Đến nay, việc giải ngân đã hoàn tất, hầu hết tàu cá đã đi vào hoạt động và có nguồn thu, một số tàu cá đang hoạt động có hiệu quả, chủ tàu có ý thức trả nợ .

Tuy nhiên, đến ngày 25-2-2019, tổng dư nợ với 18 khách hàng (19 tàu) là 194,1 tỉ đồng, trong đó nợ xấu của 6 khách hàng (gồm Trần Ngọc Đông, Võ Ngọc Trang, Nguyễn Văn Phi, Dương Cao Hoan, Trần Văn Đạt, Trương Gia Tân) là 57,8 tỉ đồng, chiếm 29,8% tổng dư nợ cho vay theo nghị định 67. 

Trong đó, 3 chủ tàu cá bị khởi kiện gồm: Trần Ngọc Đông, Võ Ngọc Trang và Dương Cao Hoan (đều trú tại TP Nha Trang, Khánh Hòa) có tổng số nợ gần 31 tỉ đồng.

Theo ông Huy, kết quả kiểm tra của ngân hàng cho thấy có một số chủ tàu nhận thức rằng đây là chính sách hỗ trợ của Nhà nước (gần như cho không), nên cố tình không trả nợ, mặc dù có nguồn thu từ hoạt động khai thác đánh bắt, không mua bảo hiểm tàu cá..., để nợ xấu phát sinh, ảnh hưởng đến chất lượng tín dụng của ngân hàng. Do đó, theo ông Huy, ngân hàng này đã khởi kiện lên TAND TP Nha Trang và sẽ tiếp tục khởi kiện các khách hàng có nợ xấu còn lại.

"Chúng tôi đã kiểm tra xác minh, có những tàu đánh bắt không hiệu quả, sẽ được chúng tôi rà soát, xem xét cơ cấu lại thời hạn trả nợ. Tuy nhiên, theo quy định tại nghị định 67, nếu được cơ cấu lại thời hạn trả nợ, khách hàng cũng sẽ không được hỗ trợ lãi suất trong thời hạn cơ cấu" - ông Huy nói, đồng thời cho biết Agribank đã đề nghị Ngân hàng Nhà nước đề xuất Chính phủ, Bộ Tài chính xem xét cho phép hỗ trợ lãi suất đối với những khoản nợ điều chỉnh theo kỳ hạn trả nợ nhưng đến nay vẫn chưa được chấp thuận.

Đánh bắt không hiệu quả?

Ông Võ Ngọc Trang, chủ tàu KH 91168 TS, một trong những chủ tàu bị ngân hàng khởi kiện, cho biết đã vay 11,760 tỉ đồng từ tháng 4-2017 để đóng tàu chuyên đánh bắt mực xà ở vùng biển Trường Sa. 

Từ năm 2018, ông Trang đã bắt đầu đóng tiền lãi khoảng 12 triệu đồng/tháng và tiền gốc hằng quý (3 tháng) là 200 triệu đồng, chưa kể phí tổn cho mỗi chuyến biển (20 ngày) khoảng 200 triệu đồng. Trong khi đó, hoạt động đánh bắt lại không đạt như kỳ vọng của ngư dân.

"Thời điểm này năm ngoái, mỗi chuyến biển tôi đánh bắt 20 tấn cá, mực, giá mực 30.000 đồng/kg. Nhưng năm nay, việc đánh bắt không hiệu quả, giá mực xà rớt xuống chỉ 5.000 đồng/kg, cũng không ai mua. Các đầu nậu nói rằng, các năm trước mực xà thường xuất qua thị trường Trung Quốc rất nhiều, nhưng năm nay phía thương lái Trung Quốc không mua, nên ứ đọng, rớt giá" - ông Trang nói.

Cũng theo ông Trang, gia đình đang thế chấp một tàu trị giá 2 tỉ đồng, nếu phía ngân hàng khởi kiện và lấy hết tài sản coi như gia đình ông trắng tay. 

Ông Cao Văn Thơ, chủ tàu vay vốn đóng tàu theo nghị định 67 tại Khánh Hòa, cũng cho biết mới đây có 11 ngư dân đã làm đơn đề nghị "thu hồi nợ gốc vay theo nghị định 67 phân bổ theo mỗi kỳ", vì cho rằng đánh bắt không hiệu quả trong khi số tiền trả nợ mỗi tháng quá cao, sẽ sinh ra nợ xấu.

Theo ông Thơ, với việc đánh bắt thủy sản khó khăn như hiện nay, một chủ tàu không thể có thu nhập bình quân 110 triệu đồng/tháng để trả nợ gốc chưa tính lãi phải trả. "Chúng tôi mong Agribank chi nhánh Khánh Hòa phân bổ thu hồi nợ gốc đều ở các kỳ thu để tạo điều kiện thuận lợi cho ngư dân trả nợ", ông Thơ nói.

Tuy nhiên theo ông Nguyễn Xuân Huy, ngân hàng đã thực hiện đúng theo thông tư 45 của Bộ Tài chính hướng dẫn về khấu hao tài sản, thời gian trích khấu hao 5-20 năm, phù hợp tùy từng loại tài sản.

 "Do khoản mục khấu hao ngư cụ (5 năm), số tiền khấu hao trong 5 năm đầu sẽ nhiều hơn những năm sau", ông Huy nói.

* Ông Võ Thiên Lăng (phó chủ tịch Hội Nghề cá Việt Nam):

Ông Võ Thiên Lăng (phó chủ tịch Hội Nghề cá Việt Nam)

Sớm tháo gỡ, tránh làn sóng kiện chủ tàu

Theo quy định pháp luật, ngư dân vay vốn của ngân hàng để làm ăn, đến hạn phải trả nợ và nếu để nợ xấu kéo dài, ngân hàng khởi kiện để đòi nợ là chuyện khó tránh khỏi.

Thực tế cho thấy có những chủ tàu đóng theo nghị định 67 trả nợ đúng hạn, nhưng số này còn ít. Phần lớn còn lại là nợ, có người nợ xấu kéo dài. Trong đó có những chủ tàu làm ăn được, khá nhưng chây ì trả nợ, hình thành nên những nhóm "ì" như vậy chứ không chỉ là một vài cá nhân.

Nhưng cũng có những chủ tàu làm ăn khó khăn vì khai thác không hiệu quả, ngư trường cạn kiệt...

Do vậy, cần phải phân biệt rõ những chủ tàu làm ăn được nhưng không trả nợ với những chủ tàu làm ăn không hiệu quả, để nếu chủ tàu có bị ngân hàng kiện ra tòa cũng xem xét đầy đủ thực tế, hợp lý hợp tình, không cứng nhắc.

Ngoài ra, khi đánh giá hiệu quả chương trình nghị định 67 hằng năm, cần nhìn thẳng vào tình hình nợ xấu và phải thảo luận, tìm cách gỡ kịp thời.

Cứ để như thời gian qua, không chỉ ngư dân Khánh Hòa bị kiện, mà sẽ có một "làn sóng" ngân hàng kiện đòi nợ chủ tàu 67 trên diện rộng, gây ảnh hưởng đến những mục tiêu của nghị định 67.

DUY THANH ghi

TTO - Tối 6-3, văn phòng Ủy ban Quốc gia ứng phó sự cố, thiên tai và tìm kiếm cứu nạn xác nhận thông tin tàu Trung Quốc có số hiệu 44101 đâm tàu cá của ngư dân Quảng Ngãi.