Những ngày tháng 4-2024, Ninh Thuận trời nóng như "đổ lửa", khiến người lao động các nghề ngoài trời đều tìm cách trốn nóng, nhưng với diêm dân lại phải ra đồng, bởi đây là lúc thuận lợi cho nghề làm muối.

Thuận lợi nghiệt ngã của diêm dân

Giữa trưa hè nắng gắt, khi nhiệt độ ngoài trời đạt ngưỡng 36 - 37 độ C, hàng trăm diêm dân trên cánh đồng muối ở hai xã Tri Hải và Nhơn Hải (huyện Ninh Hải), với những tấm lưng ướt đẫm mồ hôi, dù đã che chắn nhiều lớp áo, vẫn phơi mình làm việc.

Tại cánh đồng muối xã Nhơn Hải, anh Phan Văn Niên (ở thôn Khánh Nhơn 2) cho hay nắng càng gắt thì muối làm ra sẽ càng đẹp nên dù nắng như thiêu đốt bà con diêm dân vẫn tìm mọi cách hạn chế ảnh hưởng nắng nóng, ra đồng làm việc rất đông.

"Dù nhọc nhằn mưu sinh dưới cái nắng oi bức nhưng diêm dân vẫn phấn khởi bởi vụ muối năm nay vừa đạt sản lượng lại vừa có giá.

Hiện giá muối trải bạt dao động từ 900.000 - 1 triệu đồng/tấn, muối nền đất từ 800.000 - 900.000 đồng/tấn. Sau khi trừ các chi phí, diêm dân cũng có lãi kha khá" - anh Niên vui vẻ nói.

Sau 2 tiếng dài phơi nắng ngoài đồng muối, anh Trương Xuân Hòa, ở xã Tri Hải, nghỉ tay dưới gốc cây, uống vội ly nước đá mát lạnh. Anh Hòa chia sẻ: "Nghề làm muối của diêm dân chủ yếu phụ thuộc vào thời tiết, trời càng nắng mẻ muối làm ra càng trắng và chất lượng. Năm nay thời tiết nắng gắt và oi bức hơn mọi năm. Dù mới 9h sáng nhưng mọi người ai cũng thở hổn hển. Do nắng gắt nên bà con diêm dân ra đồng từ sáng sớm đến khoảng 9h là nghỉ".

Kết tinh của nắng gió

Anh Hòa cho biết nếu thời tiết thuận lợi, vụ muối sẽ bắt đầu từ giữa tháng 12 năm trước đến khoảng tháng 5 năm sau. Nếu trời ít mưa, vụ muối có thể kéo dài đến tháng 9.

Để có được một mẻ muối hoàn chỉnh phải trải qua nhiều công đoạn, xen lẫn mồ hôi của diêm dân đổ xuống cánh đồng.

Đầu tiên, muối phải lấy nước ở Đầm Vua cách đó chừng vài trăm mét. Sau đó, đưa nước vào ruộng rồi phơi dưới trời nắng. Dưới tác dụng ánh nắng mặt trời, lượng nước trong nước biển bốc hơi bớt, lúc này nồng độ mặn trong nước tăng cao hơn so với ban đầu.

Khi muối bắt đầu kết tủa, diêm dân dùng cào bằng để cào muối dồn lại như những hình chóp nhỏ trên mỗi ruộng. Sau đó, dùng xe gom lại, rồi mang về đóng gói.

Theo những người làm muối lâu năm ở huyện Ninh Hải, quá trình bốc hơi nước nhanh hay chậm sẽ phụ thuộc vào thời tiết và diện tích. Nếu trời nắng nóng như năm nay thì chỉ mất vài ngày muối sẽ kết tinh trắng xóa, còn thời tiết âm u sẽ mất thời gian lâu hơn. Nếu có mưa là coi như bỏ không.

Anh Phan Văn Niên chia sẻ: "Muối ở huyện Ninh Hải khác với những nơi khác là hạt muối ở đây có màu trắng, vị đậm đà, thanh thanh đặc trưng miền nắng gió. Đối với chúng tôi, nghề muối là một phần trong hơi thở cuộc sống vì đây là nghề đã nuôi sống nhiều thế hệ".

Mặn hơn muối và câu chuyện của diêm dân

TTO - Bộ phim truyền hình 38 tập Mặn hơn muối phát sóng lúc 20g từ thứ hai đến thứ năm hằng tuần trên kênh HTV7, bắt đầu từ ngày 28-10.