Ủy ban Thường vụ Quốc hội yêu cầu chấm dứt đầu tư BOT đối với các tuyến giao thông độc đạo - Ảnh: quochoi.vn

Đó là một trong những nội dung trong nghị quyết "về một số nhiệm vụ và giải pháp tiếp tục hoàn thiện đẩy mạnh việc thực hiện chính sách, pháp luật về đầu tư và khai thác công trình giao thông theo hình thức hợp đồng BOT" của Ủy ban Thường vụ Quốc hội mới được ban hành. 

Theo nghị quyết, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Chính phủ và các cơ quan chức năng tổng kết việc thực hiện hình thức đầu tư hợp tác công tư (PPP), trong đó có BOT (xây dựng, vận hành, chuyển giao), từ đó tránh những hạn chế, bất cập, nghiên cứu hoàn thiện các quy định, tiến đến xây dựng luật về lĩnh vực này.

Đối với các dự án đường bộ đầu tư theo hình thức BOT, nghị quyết nêu chỉ áp dụng đối với các tuyến đường mới để đảm bảo quyền lựa chọn của người dân, không đầu tư các dự án cải tạo, nâng cấp các tuyến đường độc đạo hiện hữu.

Việc lựa chọn nhà đầu tư phải tổ chức đấu thầu công khai, minh bạch theo quy định của pháp luật, hạn chế tối đa chỉ định thầu. 

Nghị quyết yêu cầu cần quy định và thực hiện đầy đủ việc công khai, minh bạch các thông tin về dự án để thuận tiện cho người dân giám sát.

Đồng thời chỉ đạo các cơ quan liên quan khẩn trương quyết toán các dự án đã hoàn thành để xác định phương án tài chính và thời gian thu giá sử dụng dịch vụ chính thức...

Đặc biệt, theo nghị quyết này, từ năm 2019 sẽ triển khai đồng bộ thu giá dịch vụ không dừng đối với tất cả các tuyến quốc lộ được đầu tư theo hình thức BOT trên cả nước.  

Ủy ban Thường vụ Quốc hội đánh giá rằng trong thời gian qua, hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về đầu tư theo hình thức BOT đã được hoàn thiện một bước.

Việc thực hiện chủ trương huy động nguồn lực xã hội, trong đó có hình thức BOT là đúng đắn, giúp giảm bớt gánh nặng ngân sách nhà nước...

Tuy vậy, các văn bản quy phạm pháp luật chưa được ban hành kịp thời, đầy đủ, đồng bộ, tính pháp lý chưa cao.

Văn bản có hiệu lực pháp luật cao nhất mới chỉ là nghị định và một số quy định chưa rõ ràng, chồng chéo, chưa phù hợp với thực tiễn và thông lệ quốc tế.

Theo nghị quyết này, đa số các dự án tập trung trong lĩnh vực đường bộ theo phương thức cải tạo, nâng cấp tuyến đường độc đạo hiện hữu nên chưa bảo đảm quyền lựa chọn của người tham gia giao thông. 

Việc thu hút nguồn vốn đầu tư còn hạn chế, chủ yếu dựa vào vốn vay ngân hàng. Ngoài ra, chính sách chưa ổn định gây khó khăn trong thu hút đầu tư nước ngoài.

Nghị định cho rằng các quy định của pháp luật và thực tế triển khai về thu phí (giá) sử dụng dịch vụ đường bộ, vị trí đặt trạm thu phí còn chưa hợp lý dẫn đến một số dự án gây bức xúc trong dư luận xã hội.

Nguyên nhân chính được cho là do các cơ quan quản lý còn ít kinh nghiệm, chưa bao quát đầy đủ các tình huống phát sinh trong quá trình thực hiện.