Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình (trái) và Tổng thống Mỹ Barack Obama (phải) - Ảnh:Reuters

Giải quyết tranh chấp theo nguyên tắc quốc tế

Tại cuộc họp báo chung diễn ra cùng ngày, Tổng thống Obama thẳng thừng bày tỏ những lập trường bất đồng sâu sắc với ông Tập Cận Bình về việc Trung Quốc đòi chủ quyền bành trướng ở Biển Đông, bằng hàng loạt động thái cải tạo bồi đắp đảo trái phép ở khu vực này.

Ông Obama nhấn mạnh các tranh chấp ở khu vực này phải được giải quyết phù hợp với những nguyên tắc quốc tế.

“Tôi khuyến khích một giải pháp giữa các bên liên quan trong khu vực này. Chúng tôi không tuyên bố chủ quyền ở đây, chúng tôi chỉ muốn đảm bảo rằng luật lệ đang được duy trì” - hãng tin Reuters dẫn lời tổng thống Mỹ cho biết.

Chủ tịch Trung Quốc khăng khăng đáp lại một cách sai trái rằng Bắc Kinh có quyền tăng cường tuyên bố chủ quyền cũng như có quyền hợp pháp ở khu vực này. Bởi, ông Tập cho rằng vùng biển trên “thuộc chủ quyền của Trung Quốc từ thời cổ xưa”. 

Trước đó, giới chức Mỹ cho rằng sự cứng rắn của Chính phủ Trung Quốc về an ninh hàng hải, an ninh mạng và các vấn đề kinh tế có thể đe dọa mối quan hệ hai nước.

Vợ chồng Tổng thống Mỹ Barack Obama tiếp đón vợ chồng Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình trong tiệc tối 25-9. Ảnh: Reuters.

Hợp tác chống biến đổi khí hậu

Đối lập với những bất đồng trên, thỏa thuận hợp tác chống biến đổi khí hậu là điểm giảm nhẹ những căng thẳng giữa đôi bên. Bắc Kinh cam kết dành khoảng dự trữ  3,1 tỉ USD để hỗ trợ các nước đang phát triển chống biến đổi khí hậu.

“Nếu hai nền kinh tế lớn nhất thế giới và tiêu thụ năng lượng cũng như thải khí nhiều nhất thế giới cùng hợp tác thế này thì không lý do gì các quốc gia khác, dù là nước phát triển hay đang phát triển không làm giống như thế” - tổng thống Obama nhấn mạnh.

Giới chuyên gia cho rằng với thỏa thuận này, ông Tập Cận Bình đang nhắm đến mục đích nâng vị thế của Trung Quốc cũng như hình là một lãnh đạo mang tầm toàn cầu của mình.

Hai nền kinh tế lớn nhất thế giới cũng chính là hai quốc gia gây ô nhiễm lớn nhất thế giới. Chính vì thế, cam kết giảm khí thải của họ rất được giới hoạt động bảo vệ môi trường hoan nghênh và đánh giá cao.

Hãng tin AFP cho biết tại cuộc họp báo chung đặc biệt, ông Obama cũng thẳng thừng với ông Tập rằng các cuộc tấn công mạng nhắm vào doanh nghiệp Mỹ phải dừng lại dù trước đó tổng thống Mỹ rất nhẹ nhàng cảm ơn chủ tịch Trung Quốc đã cam kết hợp tác chống biến đổi khí hậu.

Tuy hai phía Mỹ-Trung đưa ra tuyên bố chung không thực hiện các hoạt động gián điệp các doanh nghiệp tư nhân của nhau song tại cuộc họp báo chung, tổng thống Obama vẫn dùng lời lẻ cứng rắn trong tuyên bố: “Tôi đòi những hành động này phải dừng lại”.

Chủ tịch Tập Cận Bình nói: “Trung Quốc phản ứng mạnh mẽ và chống ăn cắp bí mật thương mại và các kiểu tấn công tin tặc khác”.

Tuy nhiên, giới chức Mỹ cũng không có nhiều hi vọng Bắc Kinh sẽ giữ đúng cam kết trên, nhất là trong vấn đề ăn cắp bí mật thương mại và bản quyền sở hữu trí tuệ.

AFP dẫn lời một quan chức giấu tên của Nhà Trắng cho biết giới chức Mỹ rất lo ngại với hành vi ăn cắp bí mật thương mại mà Chính phủ Trung Quốc chống lưng.

“Tổng thống Obama nhiều lần nhắc đến vấn đề này với ông Tập và các quan chức Trung Quốc. Chúng tôi sẽ thực hiện các biện pháp cần thiết để bảo vệ nền kinh tế và các công ty Mỹ”- quan chức này khẳng định.