Tổng thống Trump nói ông không muốn gọi cho Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, người ông đã từng nhiều lần gọi là “bạn” - Ảnh: AFP

Trong vòng 24 giờ, Mỹ đã có một loạt động thái trên nhiều mặt trận nhắm vào Trung Quốc. Bộ máy truyền thông của Bắc Kinh cũng không vừa khi đáp trả gay gắt trước khi Bộ Ngoại giao nước này lên tiếng chính thức.

Dọa cắt đứt quan hệ

Trong vòng 24 giờ, Mỹ đã đụng tới tất cả các vấn đề trong quan hệ với Trung Quốc, từ cách xử lý dịch COVID-19 đến thương mại, sở hữu trí tuệ, nhân quyền và Biển Đông.

Tổng thống Mỹ Donald Trump đã cho thấy mối quan hệ của ông với Trung Quốc đang ngày càng xấu đi nhanh chóng vì đại dịch COVID-19 khi tuyên bố ông không muốn nói chuyện với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, thậm chí cắt đứt quan hệ với nền kinh tế số 2 thế giới trong một cuộc phỏng vấn ngày 14-5 (giờ Mỹ).

Ông Trump nhấn mạnh ông rất thất vọng về sự thất bại của Trung Quốc trong việc ngăn chặn đại dịch ban đầu và khiến việc thực thi thỏa thuận thương mại sơ bộ Mỹ - Trung, điều mà ông gọi là "thành tựu lớn", ngày càng trở nên xa vời.

Khi được hỏi về đề xuất của một nghị sĩ Mỹ cấm du học sinh Trung Quốc theo học các lĩnh vực liên quan an ninh quốc gia Mỹ, như điện toán lượng tử và trí tuệ nhân tạo, ông Trump đã khiến nhiều người bất ngờ bằng câu trả lời: "Chúng ta có thể làm thêm nhiều thứ khác nữa. Chúng ta có thể làm mọi thứ, thậm chí cắt đứt toàn bộ quan hệ".

Tổng thống Mỹ khẳng định nếu bây giờ cắt đứt quan hệ với Trung Quốc, Mỹ có thể "tiết kiệm được 500 tỉ USD".

Vài tiếng sau cuộc phỏng vấn, rạng sáng 15-5 (giờ Việt Nam), Thượng viện Mỹ đã thông qua luật yêu cầu chính quyền Trump tăng cường trừng phạt Trung Quốc vì đàn áp người Duy Ngô Nhĩ ở Tân Cương.

Dự luật nhận được sự đồng thuận 100% và chỉ chờ màn thông qua mang tính thủ tục tại Hạ viện trước khi đưa tới bàn làm việc của Tổng thống Trump.

Trong lúc đó, Cục Điều tra liên bang Mỹ (FBI) xác nhận đã bắt giữ một nhà khoa học người Mỹ gốc Hoa vì che giấu quan hệ với các tổ chức ở Trung Quốc trong lúc chìa tay nhận tiền của Chính phủ Mỹ. Đây là vụ thứ ba liên quan đến các nhà khoa học gốc Trung Quốc ở Mỹ kể từ đầu tuần.

FBI khẳng định cả ba nhà khoa học bị bắt giữ đều được tuyển mộ bởi đề án "Ngàn nhân tài" của Chính phủ Trung Quốc - một chương trình bị Washington cáo buộc là cách Bắc Kinh ăn cắp sở hữu trí tuệ Mỹ. Động thái diễn ra chỉ một ngày sau khi FBI cảnh báo Trung Quốc đang cố gắng ăn cắp các nghiên cứu của Mỹ về vắcxin COVID-19.

Ở Biển Đông, P-8A Poseidon, máy bay săn ngầm hiện đại nhất trong biên chế Hải quân Mỹ, được cho là đã bay sát Du Lâm - căn cứ tàu ngầm lớn nhất Trung Quốc trên đảo Hải Nam ngày 15-5.

HỒNG VÂN tổng hợp - Đồ họa: T.ĐẠT

Sửa "điên" thành "vô lý"

Ông Hồ Tích Tiến - tổng biên tập Thời Báo Hoàn Cầu thuộc Đảng Cộng sản Trung Quốc - dường như đã phá luật khi chỉ trích trực diện ông Trump sau phát ngôn cắt đứt quan hệ với Trung Quốc.

Một bài xã luận đăng lúc nửa đêm trên tờ báo này đã mở đầu bằng câu hỏi: "Trump có bị điên không?" và cho rằng "hết thảy chuyên gia, cộng đồng quốc tế sẽ không thể không đặt câu hỏi này" sau khi nghe lời đe dọa của tổng thống Mỹ.

Hơn nửa ngày sau khi được xuất bản, Thời Báo Hoàn Cầu đã sửa lại tít tựa theo hướng giảm nhẹ khi thay chữ "điên" bằng chữ "vô lý" nhưng vẫn giữ các ý kiến chỉ trích ông Trump trong nội dung.

"Trump có vẻ mất trí ngay bây giờ hoặc có thể có một số vấn đề tâm lý. Ngay cả khi ông ta đang có những ý tưởng điên rồ về việc cắt đứt quan hệ với Trung Quốc, các chính trị gia, doanh nhân và người Mỹ sẽ không cho phép ông ta làm như vậy" - Thời Báo Hoàn Cầu diễn giải lại ý kiến của một chuyên gia Trung Quốc.

Tờ báo của ông Hồ Tích Tiến còn trích nguyên văn của Li Haidong - giáo sư tại Viện quan hệ quốc tế thuộc Đại học Ngoại giao Trung Quốc - so sánh ông Trump "như một con thú bị dồn vào đường cùng đang làm điều tuyệt vọng, hoặc bởi vì biết không thể tồn tại tiếp trong chính trường Mỹ".

Trong cuộc họp báo chiều 15-5, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Triệu Lập Kiên cho rằng việc duy trì quan hệ Mỹ - Trung ổn định sẽ đem lại lợi ích cho cả hai dân tộc và sẽ có lợi cho hòa bình, ổn định thế giới.

"Vào thời điểm hiện tại, cả Trung Quốc và Mỹ nên hợp tác nhiều hơn để cùng nhau chống lại virus, chữa trị cho những người bệnh và khôi phục sản xuất kinh tế, nhưng Mỹ cần phải thỏa hiệp với Trung Quốc" - đại diện Bộ Ngoại giao Trung Quốc lập luận.

Trung Quốc nhắc Mỹ trả nợ cho Liên Hiệp Quốc, Mỹ bác bỏ: Đừng cố che giấu đại dịch

TTO - Bắc Kinh ngày 15-5 phát thông cáo kêu gọi các nước “chủ động hoàn thành trách nhiệm tài chính với Liên Hiệp Quốc”, nhấn mạnh Washington còn thiếu nợ tổ chức này hơn 2 tỉ USD.