Phóng to

Hai tàu sân bay USS John C. Stennis (phải) và USS Abraham Lincoln của Mỹ đi qua vùng biển Ả Rập tháng 1-2012 - Ảnh: Reuters

Tổng thống Mỹ Barack Obama đã loan báo sự chuyển hướng chiến lược này vào đầu năm nay, và Bộ trưởng quốc phòng Leon Panetta mới đây tại Đối thoại Shangri-La ở Singapore cũng đã tuyên bố rõ ràng. Ngày 2-6, ông Panetta đã khẳng định quyết tâm này của Washington nhằm giữ niềm tin của những đồng minh của mình trong khu vực. Theo đó, Mỹ cam kết tiếp tục giữ vai trò người bảo vệ những khu vực chung, những vùng biển và không phận không thuộc quyền của bất cứ quốc gia nào.

“Chính sách quốc phòng đối với khu vực (châu Á - Thái Bình Dương) yêu cầu Mỹ mở rộng quan hệ quân sự - quân sự không chỉ với những nước đồng minh truyền thống” - ông Panetta nhấn mạnh. Tuyên bố này được cho là nhắm đến những nước ASEAN chưa có hiệp định đồng minh quân sự song phương với Mỹ.

Sự thay đổi này của Mỹ được gọi là “tái cân bằng” (lực lượng) ở châu Á - Thái Bình Dương. Theo báo Le Monde, những nét lớn của chiến lược này đã được Mỹ nêu ra ngay từ tháng 11-2011 tại Hawaii nhân Hội nghị hợp tác kinh tế châu Á - Thái Bình Dương (APEC). Tại Singapore, ông Panetta đã nêu rõ nội dung “tái cân bằng” này như sau: “Đến năm 2020, hải quân Mỹ sẽ tái bố trí các lực lượng hiện nay giữa Đại Tây Dương và Thái Bình Dương từ tỉ lệ 50/50 sang 40/60 với sáu hàng không mẫu hạm và phần lớn các tàu khu trục, tàu tuần dương, tàu chiến gần bờ và tàu ngầm”.

Không chỉ về số lượng, ông Panetta cũng khẳng định sẽ đưa đến khu vực những tàu có công nghệ tối tân, những tàu ngầm công nghệ cao, máy bay chiến đấu, hệ thống truyền thông và chiến tranh điện tử mới.

Hải quân Mỹ hiện sở hữu 11 hàng không mẫu hạm, trong đó năm được triển khai tại các cảng San Diego, bang Washington và Nhật Bản. Cả 11 tàu, chạy bằng năng lượng hạt nhân, đều là những siêu tàu chiến lớn nhất từng được đóng trên thế giới. Trên thế giới hiện chỉ có 12 hàng không mẫu hạm chạy bằng năng lượng hạt nhân, trong đó ngoài Mỹ, một tàu còn lại là của Pháp.

Về tàu chiến, Mỹ hiện có 285 tàu, được chia đều giữa Đại Tây Dương và Thái Bình Dương, gồm 61 tàu khu trục, 22 tàu tuần dương mang tên lửa điều khiển, 72 tàu ngầm, trong đó 53 là tàu ngầm chiến đấu và 18 tàu được trang bị hệ thống đạn đạo, 24 tàu chiến, 9 tàu đổ bộ tấn công, 7 tàu đổ bộ vận tải, 4 tàu tấn công gần bờ...

Hầu hết khu vực châu Á - Thái Bình Dương hiện thuộc trách nhiệm của Bộ chỉ huy Thái Bình Dương, bao gồm lực lượng quân đội Thái Bình Dương, các lực lượng thủy quân lục chiến Thái Bình Dương, hạm đội Thái Bình Dương và các lực lượng không quân Thái Bình Dương. Trong đó, hạm đội Thái Bình Dương gồm sáu hàng không mẫu hạm, 180 tàu và 1.500 máy bay.

Chris Johnson, chuyên gia thuộc Trung tâm Nghiên cứu chiến lược toàn cầu, nhận định với chiến lược “tái cân bằng” này, Mỹ đang quyết tâm trở thành người bảo vệ an ninh cho khu vực. Báo Asia Sentinel ngày 5-6 cũng nhận định: “Đã đến lúc một trật tự an ninh mới xuất hiện trên Thái Bình Dương”.