Tại một nhà máy dệt ở thành phố Thương Khâu, Trung Quốc - Ảnh: AFP

Giới quan chức Mỹ đã và đang chuẩn bị cho viễn cảnh cực đoan này trong tình huống cuộc gặp giữa Tổng thống Donald Trump và Chủ tịch Tập Cận Bình bên lề Hội nghị thượng đỉnh G20 tại Buenos Aires tháng 11-2018 không đạt được tiến bộ.

"Vừa đánh vừa đàm"?

Dĩ nhiên các nguồn tin riêng của Bloomberg cũng cảnh báo điều này vẫn nằm trong kế hoạch vì nó còn tùy vào diễn biến hội đàm trên thực tế giữa hai vị nguyên thủ. 

Dù vậy, chính giới Mỹ cũng đã lên kế hoạch cho một bản thông báo đầu tháng 12 về danh sách các mặt hàng mới của Trung Quốc dự kiến bị áp thuế bổ sung nếu hội đàm Mỹ - Trung thất bại. 

Và như thế, sau thời gian 60 ngày tham vấn công chúng theo quy định, ngày có hiệu lực của loạt áp thuế bổ sung dự kiến với phần còn lại của hàng Trung Quốc có thể sẽ rơi vào đúng dịp Tết Nguyên đán 2019 của Trung Quốc, tức là vào đầu tháng 2-2019.

Căn cứ vào dữ liệu giá trị thương mại tổng hàng hóa Trung Quốc nhập vào Mỹ năm ngoái, danh sách áp thuế bổ sung, nếu có, sẽ gồm những mặt hàng chưa bị áp thuế trong các đợt trước, tương đương với khoảng 257 tỉ USD. Trong năm 2017 tổng giá trị hàng Trung Quốc vào Mỹ là 505 tỉ USD.

Trong một sự kiện tại Indiana ngày 27-10, ông Trump tự tin là Mỹ sẽ chiến thắng trong cuộc "tranh cãi thương mại" như chữ dùng của ông: "Chúng ta đang ở trong một cuộc tranh cãi rất khó chịu. Chúng ta đang trong cuộc tranh cãi thương mại - Tôi muốn dùng từ đó vì nó là một từ nhẹ nhàng, dễ chịu - nhưng chúng ta sẽ thắng. Quý vị biết vì sao không? Vì chúng ta luôn thắng".

Khó cho các doanh nghiệp ở Trung Quốc

Theo Reuters, hơn 70% doanh nghiệp Mỹ hoạt động tại miền nam Trung Quốc đang cân nhắc việc có nên tiếp tục đổ thêm vốn đầu tư tại đó và di dời một số hoặc toàn bộ dây chuyền sản xuất của họ sang nước khác hay không khi thương chiến Mỹ - Trung đang "cắn" đáng kể vào lợi nhuận của họ.

Đây là kết quả khảo sát của Phòng Thương mại Mỹ ở nam Trung Quốc với 219 doanh nghiệp Mỹ, khoảng 1/3 trong khối doanh nghiệp sản xuất, vừa công bố ngày 29-10. Theo đó, các doanh nghiệp Mỹ hoạt động tại Trung Quốc tin rằng họ đang hứng chịu tổn thất từ cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung nhiều hơn so với doanh nghiệp các nước khác. 

Các công ty trong lĩnh vực bán sỉ và bán lẻ bị ảnh hưởng nhiều nhất từ chính sách thuế của Mỹ, trong khi các doanh nghiệp trong lĩnh vực liên quan nông nghiệp lại bị ảnh hưởng nặng nhất từ các chính sách thuế đáp trả của Trung Quốc.

Theo đó, 64% công ty Mỹ nói đang cân nhắc di dời dây chuyền sản xuất ra khỏi Trung Quốc, nhưng chỉ 1% nói có tính chuyện đặt cơ sở sản xuất tại Bắc Mỹ. Chỉ một nửa đối tác Trung Quốc của những doanh nghiệp này chia sẻ ý tưởng đó.

Cuộc chiến thương mại giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới đang làm thay đổi cả các chuỗi cung cấp lẫn các cụm ngành, hầu hết hướng về khu vực Đông Nam Á theo như kết quả cuộc khảo sát của Phòng Thương mại Mỹ ở nam Trung Quốc. 

Trong khi các công ty Mỹ cho biết đang đối mặt với áp lực cạnh tranh từ Đức và Nhật Bản, còn các công ty Trung Quốc nói đang đối mặt với áp lực cạnh tranh từ Việt Nam, Ấn Độ, Mỹ và Hàn Quốc.

TTO - Mỹ đã lên kế hoạch áp thuế bổ sung với toàn bộ số hàng nhập khẩu còn lại của Trung Quốc (hơn 250 tỉ USD) nếu kết quả cuộc gặp dự kiến giữa ông Trump và ông Tập trong tháng 11 thất bại.