Radar Trung Quốc xây trái phép trên đảo nhân tạo thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam - Ảnh: CSIS

Theo AFP, trả lời phỏng vấn báo chí ở trụ sở Bộ Quốc phòng Mỹ, đô đốc Harris cho biết việc xây đường băng, boongke và lắp các trạm radar trên những đảo nhân tạo trái phép thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam và triển khai tên lửa tới đảo Phú Lâm thuộc quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam cho thấy Trung Quốc quyết làm bá chủ quân sự trong khu vực.

“Nếu Trung Quốc tiếp tục trang bị vũ khí tại các căn cứ họ đã bồi lấn trên biển Đông, họ sẽ làm thay đổi cục diện khu vực. Trung Quốc sẽ thực hiện kiểm soát thực tế biển Đông” - đô đốc Harris cảnh  báo.

Trước đó, trong các cuộc điều trần trước Quốc hội Mỹ, đô đốc Harris cũng nhiều lần báo động nguy cơ Trung Quốc làm leo thang căng thẳng trên biển Đông.

Nguy cơ xung đột

“Đô đốc Harris đang cố báo động về những gì có thể xảy ra trên biển Đông nếu Mỹ không có phản ứng mạnh mẽ. Thể hiện một phản ứng quyết liệt từ cả trong và ngoài khu vực là điều ông ấy đang nỗ lực thúc đẩy. Mỹ không thể làm điều đó một mình” - AFP dẫn lời chuyên gia Bonnie Glaser thuộc Trung tâm Nghiên cứu chiến lược và quốc tế Mỹ (CSIS) nhận định.

Tại Lầu Năm Góc, đô đốc Harris cho biết ông lo ngại nhất với khả năng Trung Quốc sẽ lập vùng nhận dạng phòng không (ADIZ) trên toàn bộ biển Đông. Qua đó Bắc Kinh sẽ dùng sức mạnh quân sự để đe dọa bất kỳ tàu và máy bay nào di chuyển trong khu vực. “Đó sẽ là hành vi gây hấn và gây bất ổn nghiêm trọng” - đô đốc Harris nhấn mạnh.

Trước đó tướng Joe Dunford, chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng liên quân Mỹ, cũng bày tỏ lo ngại Trung Quốc sẽ cản trở Mỹ hoạt động trên biển Đông và trong khu vực châu Á.

“Rõ ràng Trung Quốc đang phát triển các năng lực quân sự để cản trở chúng ta hoạt động tự do ở Thái Bình Dương. Đó là chiến lược ngăn chặn tiếp cận” - tướng Dunford cho biết.

Đô đốc Harris cho rằng quân đội Mỹ cần liên tục tổ chức các cuộc tuần tra bảo vệ tự do hàng hải và hàng không trên biển Đông.

Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Ashton Carter cũng chỉ trích sự hiện diện quân sự trái phép của Trung Quốc ở biển Đông làm dấy lên nguy cơ “tính toán sai, thậm chí xung đột”, do đó buộc các nước khu vực phải có chiến lược phòng thủ.

Bộ trưởng Carter khẳng định các nước đồng minh và đối tác của Mỹ trong khu vực như Nhật, Hàn Quốc, Úc, Philippines, Ấn Độ.. đang nỗ lực hợp tác với Mỹ để bảo vệ an ninh hàng hải trước mối đe dọa quân sự đến từ Trung Quốc.

Mỹ đang chậm chạp?!

Trả lời phỏng vấn Tuổi Trẻ, tiến sĩ Nguyễn Ngọc Trường, chủ tịch Trung tâm Nghiên cứu chiến lược & phát triển quan hệ quốc tế (CSSD), đánh giá việc Trung Quốc triển khai tên lửa tới đảo Phú Lâm chủ yếu để đe dọa máy bay Mỹ tuần tra trên biển Đông. Các máy bay chiến đấu của Trung Quốc tại đây có nhiệm vụ bảo vệ tàu ngầm nước này hoạt động trên biển Đông trước sự theo dõi của Mỹ.

Trung Quốc có một căn cứ tàu ngầm tại đảo Hải Nam, ở đây có cả tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân hoạt động. Việc lắp đặt các trạm radar trên bốn đảo nhân tạo xây trái phép trong quần đảo Trường Sa của Việt Nam sẽ giúp Trung Quốc theo dõi mọi hoạt động của Mỹ và các nước khu vực trên biển Đông.

Như vậy, với tam giác Hải Nam, Hoàng Sa và các đảo nhân tạo ở Trường Sa, Trung Quốc đang từng bước thực hiện việc kiểm soát hoàn toàn biển Đông, vùng hàng hải quốc tế vô cùng quan trọng với 5.300 tỷ USD hàng hóa di chuyển qua lại môi năm.

Theo tiến sĩ Nguyễn Ngọc Trường, bước kế tiếp của Trung Quốc sẽ là tuyên bố lập ADIZ, buộc tất cả tàu bè và máy bay di chuyển qua biển Đông phải xin phép Bắc Kinh.

Tiến sĩ Nguyễn Ngọc Trường cho rằng Trung Quốc đang triển khai mạnh ý đồ thâm độc này. Trong khi đó, chính phủ Mỹ đã phản ứng quá chậm chạp và và thiếu hiệu quả trước những bước đi đầy toan tính của Trung Quốc. Do đó nguy cơ Trung Quốc độc chiếm biển Đông là rất lớn.