Trung Quốc xây đảo nhân tạo tại Đá Chữ Thập của Việt Nam - Ảnh: Reuters

Hôm qua 16-4, tạp chí quốc phòng IHS Jane’s công bố các hình ảnh chụp từ vệ tinh cho thấy Trung Quốc đang xây một đường băng quân sự mới trên Đá Chữ Thập. Khi hoàn thành, đây sẽ là đường băng đầu tiên mà Trung Quốc xây trái phép ở quần đảo Trường Sa của Việt Nam.

Chuyên gia James Hardy thuộc IHS Jane’s cho biết đường băng này có thể dài tới 3.000m. Ngoài ra Trung Quốc cũng đang tiếp tục xây một cầu cảng trên đảo nhân tạo ở Đá Chữ Thập.

Cũng các hình ảnh vệ tinh trên cho thấy Trung Quốc tiếp tục xây đảo nhân tạo ở Đá Xu Bi nhằm mở một đường băng dài 3.000m khác.

“Gây hấn”

Chuyên gia Zachary Keck của tạp chí National Interest dự báo Trung Quốc sẽ sử dụng các đảo nhân tạo trái phép này để tăng cường năng lực tuần tra trên biển Đông.

Mục tiêu sắp tới của Bắc Kinh sẽ là thành lập một vùng nhận dạng phòng không (ADIZ) bất hợp pháp trên biển Đông tương tự như ADIZ không được nước nào công nhận ở biển Hoa Đông. .

Theo Reuters, Thượng nghị sĩ John McCain, chủ tịch Ủy ban Quân vụ Thượng viện Mỹ, mô tả hành động của Trung Quốc là “gây hấn”. Ông cho rằng chính phủ Mỹ cần phải hành động để cản trở Trung Quốc xây đảo nhân tạo trái phép trên biển Đông.

Ông McCain nhấn mạnh Trung Quốc đang quân sự hóa biển Đông. “Khi một quốc gia xây đảo nhân tạo và xây đường băng cũng như triển khai sức mạnh quân sự ở vùng biển quốc tế thì rõ ràng đây là mối đe dọa đối với nền kinh tế thế giới” - ông McCain khẳng định.

Một người phát ngôn của Bộ Ngoại giao Mỹ cũng cho rằng việc Trung Quốc xây đảo nhân tạo trái phép trên biển Đông đã khiến cả khu vực lo ngại rằng Bắc Kinh có ý đồ quân sự hóa các “tiền đồn”. Bộ Ngoại giao Mỹ nhấn mạnh phải đảm bảo tự do hàng hải trên biển Đông.

“Mỹ có lợi ích quốc gia đối với việc bảo vệ hòa bình và an ninh ở biển Đông. Chúng tôi cho rằng hoạt động xây đảo và quân sự hóa tiền đồn ở biển Đông là không phù hợp với mong muốn hòa bình và ổn định của khu vực” - người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ tuyên bố.

Mới đây Thứ trưởng Ngoại giao Mỹ Antony Blinken cũng đã trao đổi vấn đề Trung Quốc xây đảo nhân tạo với người đồng cấp hai nước Nhật và Hàn Quốc. Thứ trưởng Ngoại giao Nhật Akitaka Saiki tuyên bố Trung Quốc cần phải lắng nghe phản ứng và sự lo ngại của cộng đồng quốc tế.

Thứ trưởng Ngoại giao Hàn Quốc Cho Tae-Yong cho rằng đối với các nước, trong đó có Hàn Quốc, sự an toàn và ổn định của biển Đông là tối quan trọng.

Ý đồ xâm chiếm

Một ngày trước khi IHS Jane’s công bố phân tích các hình ảnh vệ tinh mới, đô đốc Samuel Locklear, tư lệnh Bộ Chỉ huy Thái Bình Dương của Mỹ, lên tiếng cảnh báo việc Trung Quốc xây đảo nhân tạo trái phép có thể giúp nước này kiểm soát hoàn toàn biển Đông.

Ông cho rằng Trung Quốc có thể sẽ triển khai radar, tàu chiến và máy bay chiến đấu trên các đảo nhân tạo bất hợp pháp này.

Đô đốc Locklear đánh giá chương trình xây đảo nhân tạo của Trung Quốc là “không thể tin nổi” và dự báo các đảo nhân tạo này sẽ giúp Trung Quốc tăng cường sức sức mạnh của lực lượng an ninh hàng hải nước này trên biển Đông, đến mức mạnh hơn tổng lực lượng cảnh sát biển của tất cả các nước Đông Nam Á.

Đô đốc Locklear cũng chỉ trích Trung Quốc cố tình trì hoãn các nỗ lực thành lập một bản Quy tắc ứng xử trên biển Đông (COC) với các nước ASEAN. Ông nhận định việc các nước châu Á phải tăng cường mua tàu ngầm là việc bất khả kháng vì mục tiêu tự vệ.