Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo tại một cuộc họp báo hằng tuần tại Bộ Ngoại giao Mỹ ngày 2-9-2020 - Ảnh: AFP

Ông Pompeo đưa ra tuyên bố trên sau cuộc họp với các ngoại trưởng ASEAN ngày 11-9 trong khuôn khổ Hội nghị Ngoại trưởng ASEAN lần 53 (AMM 53) do chủ nhà Việt Nam chủ trì - một trong những hội nghị thượng đỉnh khu vực thường niên diễn ra tuần này trong bối cảnh đại dịch COVID-19 đang hoành hành.

Cuộc họp đặc biệt xoay quanh các vấn đề ở Biển Đông trong bối cảnh căng thẳng Mỹ - Trung ngày càng leo thang, theo báo Straits Times.

Các tuyên bố chủ quyền lãnh thổ vô lý của Trung Quốc, kéo dài gần như toàn bộ Biển Đông, đã bị Tòa trọng tài quốc tế bác bỏ vào năm 2016.

Tháng 7-2020, Mỹ đã chính thức ra tuyên bố bác bỏ gần hết yêu sách của Trung Quốc ở Biển Đông. Mỹ khẳng định các tuyên bố của Trung Quốc đối với tài nguyên ngoài khơi trên hầu hết Biển Đông là "hoàn toàn bất hợp pháp".

Tại AMM 53, Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị đổ lỗi cho Mỹ là động lực lớn nhất của việc quân sự hóa ở Biển Đông. Trong khi đó, tại cuộc họp với những người đồng cấp ASEAN, ông Pompeo chỉ trích Trung Quốc với những gì mà ông gọi là hành vi bắt nạt các nước láng giềng của Trung Quốc.

Trong tuyên bố ngày 11-9, Ngoại trưởng Pompeo nhấn mạnh "cam kết lâu dài với ASEAN", đồng thời cho rằng cả hai bên chia sẻ các nguyên tắc tôn trọng chủ quyền, thượng tôn pháp luật, minh bạch, cởi mở và hội nhập.

Ông Pompeo cũng nhấn mạnh cam kết của nước Mỹ là lên tiếng trước các hành động gây hấn và đe dọa ngày càng leo thang của Trung Quốc liên quan đến chủ quyền các nước trong khu vực.

"Chúng tôi kề vai sát cánh với các đối tác ASEAN và chúng tôi kiên định với thượng tôn pháp luật và tôn trọng chủ quyền ở Biển Đông, nơi Bắc Kinh theo đuổi các chiến dịch cưỡng ép và tàn phá môi trường" - Ngoại trưởng Pompeo tuyên bố. 

Bộ trưởng Pompeo cũng nhấn mạnh sự ủng hộ và tôn trọng tại khu vực sông Mekong.

Căng thẳng giữa Mỹ và Trung Quốc đã leo thang mạnh mẽ trong những tháng gần đây, bao gồm hàng loạt vấn đề từ gián điệp đến các ứng dụng xã hội của Trung Quốc và hoạt động xây dựng quân sự của Trung Quốc ở Biển Đông.

Trong Hội nghị Ngoại trưởng Mỹ - ASEAN ngày 10-9, ông Pompeo cũng thúc giục ASEAN tái xem xét giao dịch với các công ty bị Mỹ đưa vào danh sách đen do tiếp tay xây dựng các đảo nhân tạo phi pháp ở Biển Đông, theo hãng tin AP.

Một số bộ trưởng ASEAN quan ngại về các sự cố nghiêm trọng ở Biển Đông

TTO - Thông cáo chung của cuộc họp các ngoại trưởng ASEAN cho biết một số bộ trưởng quan ngại về các hoạt động, tình hình cải tạo đất và những sự cố nghiêm trọng ở Biển Đông.