Phóng to

Tổng thống Philippines Benigno Aquino (trái) trong cuộc họp với Tổng thống Mỹ Barack Obama tại Nhà Trắng ngày 9-6 - Ảnh: Reuters

Phát biểu trước các phóng viên, Tổng thống Obama cho biết ông đã trao đổi với Tổng thống Aquino rằng “cố gắng bảo đảm chúng ta có một bộ tiêu chuẩn và nguyên tắc quốc tế về quản lý tranh chấp hàng hải trong khu vực”.

Trong tuyên bố chung được công bố sau đó, hai nhà lãnh đạo “nhấn mạnh tầm quan trọng của các nguyên tắc bảo đảm tự do hàng hải, tôn trọng luật pháp quốc tế và thương mại hợp pháp không bị cản trở”.

Trước chuyến thăm Mỹ của ông Aquino, tin cho hay Philippines muốn tìm kiếm một tuyên bố rõ ràng rằng Mỹ sẽ bảo vệ Philippines nếu nước này bị tấn công. Tuy nhiên, thông báo chung viết Mỹ chỉ tuyên bố nước này bảo đảm hoàn thành nghĩa vụ của mình theo hiệp ước phòng thủ chung Mỹ - Trung.

Tại buổi tiệc trưa chào mừng Tổng thống Aquino ở Bộ Ngoại giao Mỹ trước đó, Ngoại trưởng Hillary Clinton hoan nghênh nỗ lực xoa dịu căng thẳng tại bãi Scarborough khi các tàu Philippines và Trung Quốc đều rút khỏi đây. Bà tuyên bố: “Mỹ không đứng về phía nào trong căng thẳng giữa Manila và Bắc Kinh, nhưng Mỹ có lợi ích rõ ràng trong việc bảo đảm tự do hàng hải, thương mại không bị cản trở và sự ổn định ở biển Đông”.

Tổng thống Obama nhận định việc tránh để căng thẳng leo thang tại tuyến đường thủy và vận chuyển hàng hải chiến lược trên biển Đông rất quan trọng. Để giải quyết tranh chấp lãnh thổ, ông Obama khẳng định phải thực hiện thông qua con đường ngoại giao “không có sự cưỡng ép hoặc sử dụng vũ lực”.

Trong tuyên bố chung, ông Obama cam kết Mỹ ủng hộ nỗ lực nâng cấp quân đội Philippines của ông Aquino nhằm xây dựng “một khả năng phòng thủ đáng tin cậy tối thiểu”. Ông Obama viện dẫn Mỹ đã chuyển giao hai tàu tuần duyên của Lực lượng bảo vệ bờ biển Mỹ cho Philippines, kế hoạch xây dựng một hệ thống giám sát bờ biển quốc gia mới cho Philippines, tăng cường tập trận quân sự và các chương trình huấn luyện giữa hai nước.

Mỹ và Philippines sẽ tăng cường chia sẻ thông tin tình báo và hợp tác về an ninh hàng hải. Hợp tác an ninh và quân sự với Philippines là “một cách để nhắc nhở mọi người rằng nước Mỹ tự xem mình là một cường quốc ở Thái Bình Dương” - ông Obama nói.