Cá nhân tôi thấy bên nào cũng có lý. Nhưng tôi nghĩ sẽ có lý hơn khi đặt ra vấn đề liệu ban tổ chức đã thiếu sự chuẩn bị chu đáo dẫn đến tình huống này.

Phóng to

Phạm Thị Ngọc Oanh (thứ ba từ trái sang), trường THPT Tiên Lãng, TP Hải Phòng triong giây phút đoạt vòng nguyệt quế Olympia năm thứ 11 với 230 điểm - Ảnh tư liệu

Theo tôi hình dung quy trình những cuộc thi như thế này, thì người ta cần phải thực hiện các bước sau:

a. Bước 1: Ra đề và chuẩn bị đáp án

b. Bước 2: Xem lại đề và đáp án có gì còn chưa hợp lý, chính xác, thuyết phục?

Có thể hình dung bước 1 và bước 2 là của Ban tổ chức

c. Bước 3: Phản biện xem đề có gì hay, dở, cần bổ sung gì không? Bảo đảm đáp án đưa ra phải có một đáp án đúng nhất chứ không có kiểu đáp án nào cũng có thể đúng.

Tôi cho rằng bước 3 đặc biệt cần phải có sự tham gia của ban cố vấn.

d. Bước 4: Chọn ra đề thi và đáp án chuẩn nhất.

Ngoài ra, trong cuộc thi, vai trò của ban cố vấn là giải thích, thuyết minh thêm cho những câu hỏi, những đáp án mà: (1): thấy có dấu hiệu còn thắc mắc từ thí sinh hoặc từ khán giả (2) cho rằng đó là câu hỏi hay, cần mở rộng thêm kiến thức cho người xem...

Với những sân chơi lớn như thế này, khả năng sai sót là điều có thể xảy ra, và chúng ta cũng nên thông cảm. Tuy nhiên, sân chơi càng lớn thì càng phải có sự chuẩn bị chu đáo và cẩn thận hơn.

* Vấn đề nằm ở chính câu hỏi. Vì bản chất của câu hỏi vòng tăng tốc là tất cả các gợi ý đều phải ít nhất đề cập hoàn chỉnh các yếu tố của đáp án, theo nguyên tắc "gợi ý 1 = gợi ý 2 =...= gợi ý n", các gợi ý chỉ khác nhau ở tính mở, tức là những gợi ý đầu rất mơ hồ, thí sinh nào thật sự tinh tế để nhận ra đáp án ngay lúc đó thì sẽ nhiều điểm. Lập luận của tôi phù hợp với quy tắc của vòng tăng tốc "thí sinh đưa ra đáp án đúng sớm nhất sẽ được 40đ".

Nhưng trong câu hỏi này, các gợi ý đầu đề cập đến muối, nhưng đến 2 gợi ý cuối lại là muối ăn, không đúng chuẩn nguyên tắc của câu hỏi vòng tăng tốc như trên tôi đã nói. Đó là sai sót "cực kỳ nghiêm trọng" của BTC khi không thống nhất ý kiến với nhau trong quá trình lựa chọn câu hỏi và câu trả lời của vòng chung kết. BTC cần phải đề ra các "phương án dự phòng" các trường hợp có thể xảy ra và tiến hành bàn bạc để tìm hướng giải quyết cho từng trường hợp đó.

Nếu chỉ đơn thuần là đưa ra câu hỏi và câu trả lời thì BTC quá đánh đồng trình độ hiểu biết của các thí sinh nếu không nói là quá xem thường. Tôi yêu cầu BTC của đường lên đỉnh Olympia cần nhanh chóng rút kinh nghiệm ngay hôm nay để tiến hành tổ chức Olympia 12 đạt hiệu quả hơn.

* Không thể chấp nhận việc đáp án "muối ăn" thỏa mãn 4/5 dữ kiện thì sẽ là đáp án. Hơn nữa, đáp án "muối" thỏa mãn 5/5 dữ kiện. Hơn nữa, dữ kiện thứ 3 là dữ kiện duy nhất chốt đáp án. Đáp án điền khuyết vào đó chỉ có thể là "muối", không có từ nào có thể thay thế, dù là "muối ăn". Dữ kiện thứ 4 này là câu hỏi về "từ ngữ" chứ không còn là câu hỏi về ý nghĩa. Theo tôi, kết luận của "ban cố vấn" có nhầm lẫn và hơi vội vàng, cũng như áp đặt.

Không thể có chuyện "kết luận của ban cố vấn" là đáp án cuối cùng khi nó sai. Ban cố vấn nên rút kinh nghiệm, (trọng tài vẫn có thể bị xử phạt và kỷ luật!). Cách xử lý và công bố kết quả vẫn là kết luận của BTC.

Dù sao thì đây vẫn là cuộc thi uy tín với học sinh và nhân dân cả nước. Tôi tin tưởng BTC sẽ có kết luận cuối cùng công bằng.

* Nếu câu trả lời là muối (chỉ chung muối ăn , muối axit , muối bazo , muối hữu cơ...) thì câu trả lời ấy đã sai ở dữ kiện thứ 1: "Đây là hợp chất vô cơ" và dữ kiện thứ 4: "Một loại gia vị". Còn đáp án của Ngọc Oanh là muối ăn, nếu có bắt bẻ thì cũng chỉ sai ở dữ kiện thứ 3: "..?.. của rừng - tác phẩm của Nguyễn Huy Thiệp".

Trên thực tế dữ kiện thứ 3 chỉ là gợi ý một từ để liên tưởng đến đáp án chứ bản thân nó không phải là đáp án. Vì vậy theo tôi đáp án đúng nhất phải là "muối ăn".