Người dân Cơ Tu leo lên cây để hái bòn bon

Mùa thu tháng 9 ở huyện Đông Giang (một huyện miền núi tỉnh Quảng Nam) thấp thoáng những chiếc gùi đi khắp các cánh rừng già trên rẻo cao. Đó là mùa thu hoạch bòn bon của người Cơ Tu ở đây.

Ông Kỳ Xuân Bình (nhà ở xã Kà Dăng, huyện Đông Giang) cho biết từ ngày xưa, ông cha đi khai hoang rừng núi, giữ lấy những chỗ đất có cây bòn bon mọc tự nhiên rồi để lại cho các thế hệ sau. Con cháu giữ đất và tiếp tục trồng thêm cây bòn bon ở đó. Vậy nên ngày nay mỗi gia đình người Cơ Tu sở hữu nhiều vườn bòn bon nằm rải rác trên núi rừng. Nhà có ít thì tầm chục cây, nhiều thì bốn năm chục cây. Có chỗ phải lội bộ hơn hai ba cây số vào rừng để thu hoạch. 

“Cây già nhất cũng hơn 70 tuổi, cao hơn 10 mét, mùa sai quả có khi ra gần 100 ký trái bòn bon. Từ thời còn con gái, tôi đã hái ăn trái của cây đó”, cô A Lăng Thị Giấy (60 tuổi) kể.

“Bòn bon thích nhiệt độ mát mẻ nhưng nếu mưa hay nắng nhiều quá cũng sẽ làm nứt trái, không bán được. Những năm trúng mùa thì thu hoạch được mấy trăm ký, có gia đình bán được hơn 20 triệu đồng, những năm thất mùa thì vài chục ký, cũng có năm không có ký nào”, chú Kỳ Xuân Bình chia sẻ.

Khắp rừng núi Đông Giang có những cây bòn bon đã cao to, lớn tuổi hơn cả một đời người qua nhiều thế hệ. Những mùa bòn bon cũng đã nằm trong một phần ký ức tuổi thơ của người Cơ Tu dù ở nơi đâu.

“Ngày còn bé tôi đã theo ba mẹ đi hái bòn bon. Mỗi khi mùa thu hoạch bòn bon tới là lòng háo hức lắm. Những năm trúng mùa, bữa cơm gia đình lại được thêm phần thịnh soạn”, anh Kỳ Xuân Núi (31 tuổi), hiện đang sống và làm việc ở Đà Nẵng, nói. 

Mùa thu hoạch bòn bon đã từng vào âm nhạc qua khúc "Quảng Nam - Đà Nẵng đất nặng nghĩa tình" của Nguyễn Văn Tý: "Anh đưa em đi ăn trái bòn bon, ăn hoài mệt nghỉ...".

Khách đến nhà người Cơ Tu mùa này được đãi bằng món quà quê tươi ngon mới hái từ trên rừng

Ngay sau khi thu hoạch xong, bòn bon được gùi ra ngoài đường lộ ven rừng để bán liền cho thương lái

Một số cây bòn bon có tuổi lớn hơn cả đời người và cao hơn 10 mét

Cây sai quả nhất có thể ra gần 100 kg trái bòn bon

Ông Kỳ Xuân Bình năm nay đã 61 tuổi vẫn còn leo trèo hái bòn bon mỗi mùa thu hoạch đến

Những năm trúng mùa, bòn bon góp phần không nhỏ vào kinh tế của nhiều gia đình người Cơ Tu

Cô A Lăng Thị Giấy cho biết bòn bon khi trúng mùa thì dễ bán và giá cao hơn nhiều loại nông sản khác

Từ lúc có đường xá thuận tiện cho giao thông trên vùng rừng núi Đông Giang, giá bòn bon ngày càng tăng do dễ vận chuyển. Giá bán cho thương lái năm nay dao động khoảng 22 ngàn đồng/1 ký

Lên non ăn trái lòn bon

TTO - Hằng năm vào khoảng cuối tháng 8, đầu tháng 9 dương lịch, trên vạt đồi của các huyện miền núi Quảng Nam lại mộng vàng vì mùa lòn bon chín rộ. Những năm lòn bon được mùa, cả một không gian núi rừng bỗng nhộn nhịp hẳn lên...