Tôi nhớ lần đầu qua Bến Tre thăm anh, tình cờ nhằm ngay sau mấy trận mưa đầu mùa. Mới quen nhưng rất thân tình, anh kéo tôi ra sau vườn lúc trời chưa hửng nắng, bươi tìm trong đám lá ủ mục quanh gốc cây, bụi tre những búp non tơ. Biết những búp non tơ hình cây dù bida là nấm nhưng tôi chẳng biết nấm gì. Nhẹ tay nhón những tai nấm nhỏ cỡ ngón tay út, bảng lảng màu mây khói còn ướt sương đêm, anh bảo: nấm mối.

Phóng to

Nấm mối, mặt hàng dân dã nhưng quý hiếm ở ĐBSCL - Ảnh: CÚC TẦN

Vô nhà, anh cắt bỏ rễ nấm, nhẹ tay rửa nấm rồi pha chế thành vài món ăn ngon dành cho tôi. Đầu tiên là món nấm mối xào muối ớt. Vị ngọt của nấm hơn cả thịt heo mới sả, hòa vị mặn của muối hột và vị cay của ớt sừng bằm hòa quyện các chân răng, tan thấm mặt lưỡi, đê mê khẩu cái. Tôi như lạc vào cõi non bồng khi được nếm món nấm mối cuốn lá cách nướng.

Nấm xé sợi rửa sạch, ướp gia vị vừa ăn, cuộn mình trong lớp lá cách mới hái sau vườn, rửa sạch rồi giữ chặt bằng cọng tăm nhỏ. Sau cùng cho chúng lên vỉ, đặt trên bếp lửa rực đỏ than sọ dừa. Khi món ăn tỏa mùi thơm đặc trưng thì cho ra đĩa, dọn lên bàn. Gắp cuộn nấm chấm muối ớt, cắn một miếng, lá cách vừa chín tới thơm đắng mùi đất đai hoang dã hòa vị ngọt nấm mối cùng mùi một số gia vị là bản hòa thanh ẩm thực khó tả. Càng khoái khẩu hơn khi anh cùng tôi nốc ly rượu Phú Lễ hảo tửu xứ dừa.

Mấy năm sau tôi có dịp qua Bến Tre thăm anh, trùng hợp Tết Đoan ngọ, được anh đổi món cũng với nguyên liệu chính là nấm mối. Trong khi hai đứa vừa nhâm nhi ly trà mật ong nước cốt chanh thì sau bếp vang lên tiếng đổ bánh xèo.

Con gái anh dọn lên bàn mấy cái bánh xèo vàng hươm, tỏa hơi nóng nghi ngút cùng đĩa rau thơm vườn nhà xanh mướt mới cắt. “Phép” ăn bánh xèo phải dùng tay bốc và nước chấm pha chế rất công phu mới đúng điệu và ngon. Nhưng ngon hơn hết vẫn là nhân bánh, loại nhân đặc biệt, đặc sản Bến Tre chỉ có trong những ngày đầu sau mưa: nấm mối. Khỏi phải nói cái vị ngọt giòn dai sần sật của nấm và mùi thơm của rau vườn cùng rìa bánh chiên giòn là bản đại hợp xướng âm thanh trong vòm họng. Mê mải những bàn tay bốc. Nhồm nhoàm một miệng bánh. Ực một ly Phú Lễ càng nghe khoái cảm dâng tràn. Hả hê bụng dạ!

Năm nay sau mấy trận mưa đầu, tôi nhớ anh biết bao nhiêu, anh Năm à. Tôi nhớ những cơn “mưa nấm mối” quê anh, nhất là các món ăn từ nấm mối, những cái bánh xèo nấm mối mồng năm tháng năm ăn với đĩa rau xanh vun ngọn - thứ thuốc giúp ngăn ngừa xơ cứng động mạch, kiểm soát cân nặng tốt cho sức khỏe. Rồi, tôi thèm quá sức khi biết nấm mối là loại thực vật quý hiếm giá đến nửa triệu đồng một ký hồi cuối mùa năm rồi ở Bến Tre. Mắc vậy, vì tôi còn biết nấm mối ngoài giá trị dinh dưỡng cao còn có tác dụng ngừa sỏi thận, giúp thanh nhiệt, nhuận tràng, giảm cholesterol, giúp ngon miệng, dễ ngủ, tiêu hóa tốt, lợi sữa cho sản phụ...